انتشار کتابی با محور راهبرد مقاومت در اندیشه امام خمینی (ره)

مصاحبه منتشر شده در :

خبرگزاری ایسنا :

https://www.isna.ir/news/1400052316256/

ایثار پرس :

http://www.isarpress.ir/?p=6386

و سایت حماسه ۲۷

سلسله یادداشتهای منتشر شده در ایثار پرس :

۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰

راهبرد مقاومت در اندیشه سیاسی اسلام ناب

دراین نوشتار راهبرد مقاومت ، براساس مبانی دین مبین اسلام در بعد سیاسی آن در دو نوع مقاومت در برابر تجاوز و مقاومت در برابر اشغال وآموزه های دینی تبیین شده است :
*
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰

انقلاب اسلامی و روح مقاومت در گروههای فلسطینی

دراین نوشتار تاثیر اندیشه و روح مقاومت برخواسته از انقلاب اسلامی بر گروههای فلسطینی و تجدید حیات آنان تبیین شده است :
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰

مفهوم و چرایی صدور انقلاب

دراین نوشتار مفهوم صدور انقلاب در نگرش اسلام ناب امام خمینی و تاثیرپذیری جنبش های اسلامی از انقلاب اسلامی تبیین شده است .
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰

انقلاب اسلامی و روح مقاومت در گروههای فلسطینی

در این نوشتار تاثیر اندیشه و روح مقاومت برخواسته از انقلاب اسلامی بر گروههای فلسطینی و تجدید حیات انان تبیین شده است :
مهدی خان احمدی و دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۳۱ فروردین ۱۴۰۰

انقلاب اسلامی و روح مقاومت در گروههای فلسطینی

دراین نوشتار تاثیر اندیشه و روح مقاومت برخواسته از انقلاب اسلامی بر گروههای فلسطینی و تجدید حیات انان تبیین شده است :
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۰۷ فروردین ۱۴۰۰

مقاومت در اندیشه سیاسی بزرگ احیاگر اسلام انقلابی (امام خمینی ره)

دراین نوشتار ریشه ها ، زمینه ها و منابع دریافت راهبرد مقاومت در اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) تبیین شده است :
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۰۶ فروردین ۱۴۰۰

بسترهای تاثیرپذیری جنبش های اسلامی از انقلاب اسلامی ایران

در این نوشتار برخی از جنبه ها و وجوه مشترکی که متاثر از انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های اسلامی جهان می باشند ، تبیین شده است :
مهدی خان احمدی و دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۰۴ فروردین ۱۴۰۰

شاخصه های استکبارستیزی ازدیدگاه امام خمینی(ره)

دراین نوشتار مهمترین شاخصه های استکبارستیزی ازدیدگاه امام خمینی(ره) تبیین شده است :
مهدی خان احمدی ودکتر سید جواد هاشمی فشارکی

۲۹ اسفند ۱۳۹۹

راهبرد مقاومت ازدیدگاه اندیشمندان اسلامی معاصر

در این نوشتار اندیشه سه شخصیت تاثیرگذار معاصر در جهان اسلام و راهبرد مقاومت تبیین شده است :
مهدی خان احمدی و دکتر سید جواد هاشمی فشارکی

کتاب : راهبردمقاومت دراندیشه امام خمینی (ره) و نگاهی به جنبش حزب ا…

مقدمه مولفین

بنام خداوند نیروى محکم( یَا ذَا الْقُوَّةِ الْمَتِینَةِ) {جوشن کبیر۲۳}

ونیرومندى که سستى نپذیرد ( قَوِیّا لا یَضْعُفُ ) { جوشن کبیر ۳۱}

      با مطالعه اندیشه اسلامی ، سیاسی امام خمینی(ره) بعنوان احیاگر اسلام ناب محمدی درمی یابیم که ایشان با اتکا بر مبانی اسلامی وبرمبنای تکلیف دینی با مقاومت در برابراستکبار جهانی به عنوان سمبل نظام ظالم جهانی درجهت نجات مظلومین و حاکم نمودن مستضعین برعالم در مقابل مستکبرین پای در میدان مبارزه گذارد وبا انفجارنور فجر ۵۷ (۱۹۷۹م)  ، پس از پیروزی انقلاب اسلامی بارقه ی امیدی در دل دیگر جنبشهای اسلامی درجهان ایجاد نموده و توانسته است تا معادلات جهانی را دستخوش تغییرات بنیادین نماید. این نوشتار با تبیین راهبرد مقاومت در اندیشه امام خمینی(ره) و تاثیر آن برجنبشهای اسلامی با مطالعه موردی جنبش مقاومت حزب ا… لبنان می باشد. از آنجایی که منابع زیادی دراین خصوص موجود نبوده بیشتر به بررسی تطبیقی فرمایشات و نامه های حضرت امام خمینی(ره) در خصوص راهبرد مقاومت و تاثیر این اندیشه بر جنبش ها اسلامی بخصوص جنبش مقاومت حزب ا… لبنان پرداخته می شود. این نوشتار ؛ تحولات منطقه ای انقلاب اسلامی وراهبرد ارائه شده با اندیشه امام خمینی(ره) تبیین کرده وتاثیرات این تفکر را درجنبشهای اسلامی معاصر را روشن می سازد بخصوص درباره نخستین مکان عملی در کشورهای اسلامی یعنی جنبش مقاومت حزب الله که با تاثیرپذیری بسیارزیادی ازتفکر وراهبرد مقاومت به پیروزی های خارق العاده ای دربرابر دشمن واحد جهان اسلام- اسرائیل غاصب  دست یافت.آنان بادرک صحیح ازموقعیت ولایت فقیه درجهان اسلام و نوع نگاه عقیدتی به رهبری امام خمینی(ره) ودرادامه امام خامنه ای (مدظله العالی)توانستند با بکارگیری راهبرد مقاومت باعث ایجاد بارقه های امید درجهان اسلام وتمایل ملل مسلمان به این راهبردشدند.

براین اساس ، فصول زیر تدوین و تقدیم گردیده است:

• در فصل اول، راهبرد مقاومت دراندیشه سیاسی اسلام ارایه شده است
• در فصل دوم، صدور انقلاب اسلامی و جنبشهای اسلامی تبیین شده است.
• در فصل سوم، تاثیر راهبرد مقاومت انقلاب اسلامی بر جنبش های اسلامی منطقه تشریح شده است.
• در فصل چهارم، تاثیر راهبرد مقاومت انقلاب اسلامی بر جنبش حزب ا… لبنان بیان گردیده است

بابت نواقص احتمالی آن پوزش خواسته و پذیرای نظرات و دیدگاه‎های صاحب نظران بوده و امیدواریم که بتواند راهگشای متخصصان وصاحب نظران این حوزه و علاقمندان گرامی واقع گردد.

مهدی خان احمدی

                                 سید جواد هاشمی فشارکی

                                         بهار ۱۴۰۰

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                        صفحه

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ۱

پیشگفتار………………………………………………………………………………………………………………………………….۱

فصل اول : راهبرد مقاومت دراندیشه سیاسی اسلام

۲-۱- مقدمه

۲-۱-۱- چیستی مقاومت

۲-۱-۲- مقاومت در آموزه های اسلامی

۲-۱-۳- استکبار در اصطلاح اسلامی و توحیدی

۲-۱-۴- راهبرد مقاومت ازدیدگاه اندیشمندان اسلامی معاصر

۲-۱-۴-۱- آیت ا… میرزا حسن شیرازی

۲-۱-۴-۲- سید جمال الدین اسدآبادی

۲-۲- راهبرد مقاومت دراندیشه امام خمینی(ره)

۲-۲-۱- استکبارستیزی از نظر امام خمینی(ره)

۲-۲-۲- مهمترین شاخصه های استکبارستیزی ازدیدگاه امام خمینی(ره)

۲-۲-۲-۱- الهی بودن ظلم ستیزی

۲-۲-۲-۲- سازش ناپذیری

۲-۲-۲-۳- دائمی بودن

۲-۲-۲-۴- تهاجمی بودن

۲-۲-۲-۵- تکلیف گرایی و شکست ناپذیری

۲-۲-۲-۶- مبارزه بر دوش مستضعفین و توده‌های ملت

۲-۲-۲-۷- مبارزه با تمام قوا

۲-۲-۲-۸- مبارزه تا نابودی کامل

۲-۳- مقاومت در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره)

۲-۴- مقاومت و تکلیف گرایی

۲-۵- مقاومت و دشمن شناسی

۲-۶- مقاومت و وحدت گرایی

۲-۷- منابع دریافت راهبرد مقاومت

۲-۸- بازخوانی رابطه دین و سیاست

۲-۹- احیای گفتمان و ادبیات دینی

۲-۱۰- فراتر از ملی گرایی

۲-۱۱- اصل صدور انقلاب

۲- ۱۲- اصل نه شرقی؛ نه غربی

۲-۱۲- قطع امید از سازمانها و نهادهای بین المللی

۲-۱۳- تبیین ماهیت، اشکال و اخلاق مقاومت

۲-۱۴- وحدت جبهه مقاومت

فصل دوم: صدور انقلاب اسلامی و جنبشهای اسلامی

۳-۱- مفهوم و ضرورت صدور انقلاب

۳-۲- دیدگاه امام‌خمینی(ره) در خصوص صدور انقلاب

۳-۳- جهان اسلام محمل اصلی پیام انقلاب اسلامی

۳-۴- امام خمینی(ره) و جنبش های اسلامی معاصر

۳-۵- نماد سازی انقلاب اسلامی برای جنبش‌های اسلامی

۳-۶- موضوع گیری های امام خمینی(ره) درباره اسراییل و فلسطین

۳-۷- تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های سیاسی معاصر

۳-۸- تاثیرپذیری جنبش های اسلامی از انقلاب اسلامی

۳-۹- بسترهای تاثیرپذیری جنبش های اسلامی از انقلاب اسلامی ایران

۳-۹-۱- ایده واحد 

۳-۹-۲- رقیب یکسان

۳-۹-۳- آرمان مشترک

۳-۹-۴- وحدت گرایی

۳-۹-۵- مردم مداری

۳-۱۰- انقلاب اسلامی و روح مقاومت در جنبشهای اسلامی

فصل سوم :  تاثیر راهبرد مقاومت انقلاب اسلامی بر جنبش های اسلامی منطقه

۳-۱۱- تاثیرانقلاب‌اسلامی بر کشورهای دیگر در طول ‌سی ‌سال

۳-۱۲- پذیرش اسلام مبارز و اندیشه مقاومت

۳-۱۳- راهبرد مقاومت و مبارزه مردم فلسطین

۳-۱۴- حضور اسلامگرایان در ترکیه

۳-۱۵- تاثیر انقلاب اسلامی بر سوریه

۳-۱۶- راهبرد مقاومت در افغانستان

۳-۱۷- بررسی جنبش اخوان المسلمین

۳-۱۸- بررسی جنبش حماس

فصل چهارم: تاثیر راهبرد مقاومت انقلاب اسلامی بر جنبش حزب ا… لبنان

۴-۱- انقلاب اسلامی و صحنه سیاسی لبنان

۴-۱-۱- سیاست ها

۴-۱-۲- اهداف  

۴-۲- مقاومت اسلامی حزب ا… لبنان

۴-۲-۱- برنامه ریزی برای انضمام جنوب لبنان به اسرائیل

۴-۲-۲- شکل گیری مقاومت اسلامی

۴-۲-۳- اعلام موجودیت مقاومت اسلامی

۴-۲-۵- حزب ا…، نوک پیکان مقاومت

۴-۲-۶- اعلام موجودیت حزب ا…

۴-۲-۷- مانیفست و نوع رهبری

۴-۲-۷-۱- سید عباس موسوی

۴-۲-۷-۲- سید حسن نصرا…

۴-۲-۸- ایدئولوژی و استراتژی

۴-۳- حضور مستقیم ایران در لبنان

۴-۴- شاخصه ‌های مشترک انقلاب اسلامی و حزب ا…

۴-۴-۱- جهان شمولی

۴-۴-۲- احیاگری 

۴-۴-۳- عدم تأکید بر گرایشات فرقه ای

۴-۴-۴- اجرای شریعت اسلامی

۴-۴-۵- عدم جدایی دین از سیاست

۴-۴-۶- اعتقاد به ولایت فقیه

۴-۴-۷- محوریت روحانیت در عمل سیاسی

۴-۴-۸- بهره گیری کامل از نمادهای اسلامی

۴-۵- تأثیر تحولات و تطورات انقلاب اسلامی بر حزب ا…

۴-۶- مؤلفه های اصلی تأثیرپذیری حزب ا… از انقلاب ایران

۴-۶-۱- ولایت فقیه و رهبری امام خمینی(ره)

۴-۶-۲- محوریت روحانیت در عمل سیاسی

۴-۶-۳- ادبیات سیاسی و روش های تبلیغاتی

۴-۷- عوامل پیروزی حزب ا… بر رژیم اشغال گر قدس چه بود؟

۴-۸- حزب ا… لبنان پس از پیروزی در جنگ با اسرائیل

۴-۹- عملکرد حزب ا… در برابر اسرائیل

۴-۱۰- عوامل موفقیت حزب ا…

۴-۱۰-۱-وحدت و انسجام تشکیلاتی

۴-۱۰-۲- هوشمندی و صداقت رهبری

۴-۱۰-۳- حمایت های ایران از حزب ا… لبنان

۴-۱۰-۴- قدرت نرم، رمز پیروزی

۴-۱۱- عمق تأثیرپذیری از اندیشه مقاومت و شخصیت امام خمینی(ره)

منابع و مأخذ

پیشگفتار

اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) به عنوان زیباترین اندیشه سیاسی معاصر، منشاء تحولات اساسی در جهان معاصر، درخورتوجه و تامل بسیار است و بی گمان دوست ودشمن نمی توانند از کنار آن بی تفاوت بگذرند، زیرا که این اندیشه، تحولات شگرفی درعرصه سیاست وحکومت ومناسبات و روابط بین المل ایجاد کرده است.

اندیشه امام خمینی(ره) افق هایی را گشود ه است که پیش از آن چنین تحولاتی ناممکن می نمود و فقط در سیره پیامبر اعظم(ص) و امامان معصوم(ع) قابل تعریف بود.

با مطالعه سیره وسلوک مبارزاتی امام خمینی(ره) درمی یابیم که ایشان با احساس تکلیف دینی بسیار بالا وتوکل به خدای باری تعالی وتکیه برپشتوانه آحاد مردم پای درراه مبارزه با طاغوت زمان خود نهاد.

برای همراه کردن مردم در مقابله با حکومت طاغوت ورژیم ستمشاهی نیازاست تا رهبر انقلاب از کلید واژه هایی که بتواند شورآفرین واقناع کننده باشد استفاده کند وازطرفی مشروع ومقبول واقع گردد لذا ازکلیدواژه مقاومت استفاده کرد وازآنجاییکه این راهبرد برگرفته از متن اسلام ومطابق با روحیه عدالت طلبی ونفی بردگی که درنهاد همه انسانهای آزاده یافت می شود بود خیلی زود با سرشت گم شده مردم ارتباط برقرارکرده ومنجربه انقلاب عمومی گردید وسیل خروشانی از اراده های تازه شکفته شده ازملت که توسط نفس مسیحایی امام درخیابانها جاری نمود به طوریکه این ملت دیگر ازگلوله های توپ وتانک نمی هراسیدند ودربرابر گارد ویژه شاهنشاهی صحنه های زیبا وبه یادماندنی ازمقاومت اسلامی را به تصویر کشیدند.

ملت رنج کشیده ایران که سابقه اشغال توسط انگلیس وروس ومتفقین و… را درتاریخ خود داشته وهمواره جزء عقب نگهداشته ترین ملتها بوده است به یکباره چه جهشی پیداکرده است که اینگونه درمقابل ژاندارم منطقه و رژیمی که امید آمریکا واسرائیل درخاورمیانه بود و به عنوان بازوی نظامی استکبارجهانی درمنطقه غرب آسیا محسوب می شد ایستاد و به چیزی جز نابودی این رژیم  راضی نشد؟

قطعا ایران درمسیرتاریخ با حرکتهای انقلابی زیادی چون مشروطیت ونهضت جنگل و… مواجه گردید ولی به دلایل مختلف چون ضعف رهبری و دخالت قدرتهای خارجی و نیزعدم پشتیبانی ملت از نهضت و نیزایجاد انشعاب واختلاف دربین انقلابیون و… با شکست مواجه گردید ولیکن انقلاب اسلامی با رهبریت امام خمینی(ره) وبیداری مردم درمسیری قرارگرفت که الگویی برای دیگر ملتهای رنج کشیده که زیر یوق حکومتهای جائربه سرمی بردند، گردید.

انقلابی که با شعار نه شرقی ونه غربی با نفی تئوریها ونظریه های مرسوم انقلاب دارای گفتمانی نو بوده وبدون تکیه به شرق وغرب گفتمان اسلام خواهی را دردنیا ارائه نموده است وتئوری پردازاین حرکت عظیم، روحانیت مبارز ومعتقد به اسلام سیاسی با کلید واژه مقاومت دربرابر استکبارجهانی حتی به قیمت ازدست دادن جان ومال وفرزندان است که برگرفته از نهضت وحماسه حسینی می باشد. تابحال این واژه مورد تحقیق ونگاه محققین ونویسندگان قرارنگرفته است وازآنجاییکه درنظر امام راحل این انقلاب داعیه حکومت جهانی دارد توجه به این راهبرد می تواند چراغ راه انقلابیون وتئوری پردازان انقلاب درراه جهت دهی وسوق دهی مردم ونخبگان جامعه مسلمان به سمت شکست استکبارجهانی باشد.

ازآنجائیکه استفاده از الگوهای متعدد درراستای انتقال هرچه بهتر مفاهیم، یک عرف پذیرفته شده درمباحث علمی است لذاجنبش حزب ا… لبنان بعنوان یک مدل که اندیشه مقاومت را ازگفتار و رفتار امام خمینی(ره) آموخته وبه منصه عمل گذارده است معرفی ومورد بحث وبررسی قرارمی گیرد.

با نگاه به ریشه های پیدایش ونوع مبارزه جنبش حزب ا… ومدل مبارزه آنها قبل از الگوگیری از این گفتمان وبعدازآن متوجه می شویم که پذیرفتن این نوع مبارزه ازسال۲۰۰۰ میلادی وخروج اسرائیل از جنوب لبنان برای حزب ا… موفقیتهای زیادی به ارمغان آورده است.(اسدالهی،۱۳۷۹: ۴۵)

با نگاهی به اوضاع سیاسی لبنان درمی یابیم که تا قبل از رفتن امام موسی صدر از ایران طوایف شیعی در معادلات لبنان جایگاهی نداشتند و امام موسی صدر بعنوان منجی شیعیان لبنان آنها را در تشکیلات سیاسی، نظامی و اجتماعی سامان داد. تشکیل مجلس اعلای شیعیان لبنان، حرکه المحرومین و جنبش امل محصول حضور امام موسی صدر در لبنان بود که متاسفانه ایشان یک سال قبل از انقلاب اسلامی در لیبی ناپدید شد. پس از ناپدید شدن امام موسی صدر جنبش امل که در ورطه ای از ناامیدی بود با پیروزی انقلاب اسلامی و حمایتهای نظام جدید در ایران جان تازه گرفت.

هر چند تاثیر اندیشه مقاومت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران در لبنان باعث ظهور دولتی اسلامی در لبنان مانند ایران نشد ولی ظهور حزب ا… لبنان که تحت تاثیر مستقیم این اندیشه پا به عرصه لبنان گذاشت نشانه بارز تاثیر راهبرد مقاومت در لبنان است. هر چند شیعیان لبنان بخاطر روابط دیرینه با ایران علاقمند به ایران و حکومت اسلامی بودند ولی غیر از اشتراک مذهبی فقر، ضعف و ستم روا شده بر شیعیان نیز در این تاثیر پذیری قابل توجه است. در لبنان که کشوری طایفه ای است شیعیان جایگاهی نداشتند نشان دادیم که در اثر تلاش های امام موسی صدر و انقلاب ایران هم اکنون در لبنان گروههای شیعی نقش بسزا و تعیین کننده ای دارند.

حزب ا… که در اوایل دهه ۸۰ تاسیس شد در مبارزه با اسرائیل به پیروزی های مهمی دست یافت که نمونه آخر آن در جنگ ۳۳ روزه و آزادی برخی اسرا را می‌توان نام برد به شدت متاثر از اندیشه مقاومت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران است. این حزب پس از ایفای نقشی مهم در مبارزه با اسرائیل در ابعاد قانونگذاری با شرکت در انتخابات پارلمان و انتخابات شوراهای شهر و روستا به ایفای نقش در وجوه سیاسی و اجتماعی پرداخت. حزب ا… انواع خدمات را به مردم لبنان ارائه داده و به تبلیغ مبارزه با اسرائیل (دشمن شماره یک جهان اسلام) می پردازد. بطور کلی تاثیر انقلاب ایران و اندیشه مقاومت را مشخصاً می توان در امور زیر بین مسلمانان لبنان بویژه شعیان مشاهده کرد :

الف : تقویت حرکتهای اسلامی و تقویت جایگاه ضعیف شیعیان در بین طوایف لبنان

ب : ایجاد گروه جدید رادیکال حزب ا… در عرصه سیاسی مبارزاتی لبنان

ج : سعی در تشکیل حکومتی در لبنان که بدنبال منافع اکثریت باشد با ایجاد روابط با دولت لبنان و سفرهای مقامات دو کشور و استفاده از بازوی حزب ا… و دیگر گروههای تاثیر پذیر در این راستا.

امروزه تاثیر انقلاب اسلامی و اندیشه مقاومت در رهبری حزب ا… لبنان حتی در سطوح ظاهری آن نیز نمایان است، تعداد زیادی از تصاویر امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در نقاط مختلف لبنان به چشم می خورد و برروی دیوارها عکس شهدایی که در راه مبارزه با اسرائیل جان خود را از دست داده اند به چشم می خورد. فرجام سخن اینکه انقلاب اسلامی ایران و اندیشه مقاومت در لبنان بویژه بین گروههای مسلمان شیعه تاثیر شگرف و تعیین کننده ای بجا گذاشته و حزب ا… را در صدر اخبار خاورمیانه نشانده است. در اخبار خاورمیانه همیشه نام حزب ا… لبنان به چشم می خورد گروهی که هم از لحاظ ایدئولوژیکی، تشکیلاتی و هم عملکردی وابسته و متاثر از اندیشه مقاومت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی ایران است.

یکی از مهمترین مشخصه های اندیشه مقاومت که امام خمینی(ره) مطرح کردند، دشمن شناسی ایشان می باشد که برگرفته از آیه ۱۲۰ سوره بقره است:

وَ لَنْ تَرْضَى عَنْکَ الْیهُودُ وَ لاَ النَّصَارَى حَتَّى تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ قُلْ إِنَّ هُدَى ا… هُوَ الْهُدَى وَ لَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِی جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَکَ مِنَ ا… مِنْ وَلِی وَ لاَ نَصِیرٍ؛ هرگز یهود و نصاری از تو راضی نخواهند شد، (تا به طور کامل، تسلیم خواسته‌های آنها شوی، و) از آیین (تحریف یافته) آنان، پیروی کنی. بگو: «هدایت، تنها هدایت الهی است!» و اگر از هوی و هوسهای آنان پیروی کنی، بعد از آنکه آگاه شده‌ای، هیچ سرپرست و یاوری از سوی خدا برای تو نخواهد بود.

وجود این مشخصه نیز در حزب ا… لبنان کاملاً مشخص است و می توان گفت که همین عامل باعث شکل گیری اندیشه مقاومت و در پی آن مبارزه و پیروزی حزب ا… در برابر اسرائیل شده است.

با نگاهی اجمالی به تئوریهای روابط بین الملل و واقعیت های موجود در آن، می توان دریافت که محور اساسی آنها بر پایه ماتریالیسم است و قدرت آنها بر اساس عناصر مادی و فیزیکی دولتها تجزیه و تحلیل شده است. اما نهضت های اسلامی جهان، عمدتاً مبنای فکری و فلسفی دارند و مبتنی بر تجزیه و تحلیل های رئالیستی از قدرت نیستند؛ از اینرو، آنها دین را ضرورتی انکارناپذیر برای کل بشریت می دانند و آن را به تمام جهانیان عرضه می کنند.

جنبش های اسلامی با اتکا به دین در تمامی مراحل مبارزاتی، این نکته را اثبات کردند که دین- به عنوان یک منبع قدرت سیاسی و اجتماعی- در جهان ناشناخته مانده است. تاثیر چنین امری، فرو ریختن مبانی ماتریالیستی و تجزیه و تحلیل قدرتهای سیاسی جهان بود.(پاشاپور، ۱۳۸۲ : ۱۵۷)

از آنجا که مهمترین ویژگی انقلاب اسلامی ایران، ماهیت فکری و فرهنگی آن است، واکنش خصمانه استکبار جهانی در مقابل آن نیز قابل توضیح است.

در واقع آنچه مایه هراس و نگرانی آنهاست، فکر جدید، انسان جدید و مناسبات انسانی- معنوی جدیدی است که انقلاب اسلامی، مطرح کرده است و این تفکر ارتباط مستقیمی با اسلام شیعی(عنصرمذهب)(شفیعی فر، ۱۳۷۸ : ۳۶۲) دارد. اسلام شیعی با داشتن مجموعه ای از ایده ها و نگرشهای اعتقادی، ارائه دهنده یک ایدئولوژی اسلامی برای تعالی انسان و حرکت او بسوی کمال حقیقی است. این سعادت و کمال- برخلاف وعده ایدئولوژی های مادی- نمی تواند صرفاً اهداف دنیوی و مادی گروه یا قشری خاص را در برگیرد، بلکه مبتنی بر اهداف دنیوی و دینی تمام جامعه بشری است.(امرایی، ۱۳۸۲: ۵۵) از اینرو، اینگونه ایدئولوژی مسلما ایدئولوژی هیمنه طلب غرب را به چالش خواهد کشاند.

در قرن حاضر، شاخص قدرت رهبری کشورها دیگر قدرت نظامی نیست؛ زیرا در حال ورود به عصری هستیم که نزاع مستقیم- که نیازمند نیروهای نظامی است- فرصت بروز پیدا نخواهد کرد. این تحولات، قطعاً باعث افزایش اهمیت مسائل انسانی خواهد شد و فاکتورهای جدید، روش ما را در ارزیابی و اندازه گیری موقعیت های ژئوپلیتیکی تعیین خواهد نمود.(صفحی، ۱۳۸۰ : ۴۶)

تا پیش از انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی(ره) و طرح راهبرد مقاومت و مبارزه از سوی ایشان، دین اسلام تنها یک ایدئولوژی مذهبی محسوب می شد؛ اما انقلاب اسلامی ایران، جنبه های بالقوه سیاسی آن را به فعلیت درآورد و تفکر شیعی با انسجام ساختاری خود و محوریت مقاومت و استکبارستیزی در ایران نشان داد که توانایی ایجاد حکومتی الهی را براساس ارزشهای ناب اسلام محمدی(ص) دارد. این توانایی باعث شد که بسیاری از نهضت های رهایی بخش، بویژه در آسیا و آفریقا، توجه خود را به ایران و ایدئولوژی اسلام معطوف کنند.

توجه جنبش های آزادیبخش، کشورها و شخصیت های اسلامی به نقش پرتوان اسلام در صحنه سیاسی باعث شد که ژئوپلیتیک کشورهایی که از جمعیت یا اکثریت مسلمان برخوردار بودند در نگرشی مجدد ارزیابی شود. این امر از آنجا اهمیت داشت که پیوستگی جغرافیایی و جایگاه خاص این کشورها- به لحاظ دسترسی به عظیم ترین منابع نفتی- خودنمایی می کرد و پدیده ای بنام جهان اسلام را مطرح می ساخت.(همان:۷۲)

با توجه به مطالب فوق، سعی ما بر این بوده است تا به اهمیت ایدئولوژی تشیع و بویژه اندیشه مقاومت بپردازیم. عاملی که مبنای خودآگاهی و بیداری در انقلاب ایران و سایر جنبش های اسلامی منطقه شد.

تحولات هر جامعه، به شدت متاثر از اندیشه و اعتقادات حاکم برآن جامعه است. از اینرو، برای بررسی تحولات اجتماعی، سیاسی و تاریخی هر جامعه و پیروان هر دین و مکتبی باید در درجه اول به ویژگی آن مکتب بپردازیم؛ و سپس به استنباط و طرز تلقی پیروان مکتب از آن توجه کنیم؛ زیرا آنها هستند که براساس اعتقادات و باروهایشان تاریخ و جامعه خود را می سازند.(مسجد جامعی،۱۳۶۱ : ۴۴)

بنابراین شناخت انقلاب اسلامی ایران- که هویتی شیعی دارد- بدون شناخت دو امر میسرنیست؛ اول، ایدئولوژی تشیع، دوم نقش امام خمینی (ره) به عنوان ایدئولوگ اصلی انقلاب و اندیشه مقاومت و تفسیرهای وی از آموزه های اسلامی شیعی.

ایدئولوژی، استنتاجی از یک جهان بینی است که مستقل و قائم به ذات نیست، ایدئولوژی به معنای دستورهای کلی سیاسی است که دانسته یا ندانسته بر مبنای فلسفه معینی قرار دارد و یک سیستم فکری سیاسی را تشکیل میدهد. این سیستم، راهنمای عمل است و گروههایی از مردم در فعالیتهای سیاسی- اجتماعی خود از قواعد آن پیروی می کنند.(شفیعی فر، ۱۳۷۸ : ۸۹)

در واقع، ایدئولوژی، استراتژی و تاکتیک های رسیدن به هدف را مشخص می کند و به عبارتی، آیین نامه اجرایی مکتب فکری انقلاب است.(همان ،۹۰)

به این ترتیب، می توان گفت، ایدئولوژی نوعی نقشه و راهنما برای سیاستمداران و کارگزاران است و کنش و رفتار آنها را هدایت می کند. در راستای ایدئولوژی، منازعات و جدالها حل میشود، یا برعکس، شکل می گیرد و یا گسترش می یابد. همچنین به کمک آن، گذشته تفسیر، زمان حال، توضیح وآینده، پی ریزی می گردد و راهی انتخاب میشود که از نظر ایدئولوژی مطلوب تر است.(عالم، ۱۳۷۳ : ۸۵-۸۴)

میزان مقاومت یک ایدئولوژی- خصوصا ایدئولوژی انقلابی و پیکارجو- در برابر حوادث به میزان تعهدش به اصول مفروضه، انسجام و هماهنگی درونی و توانایی اش در حل مشکلات و بن بست های جدید وابسته است.

بنظر می رسد با توجه به نقش و اهمیت ایدئولوژی در رفتار و کنش کارگزاران، تشیع ویژگی های ایدئولوژی انقلابی را داراست که توانست توسط ایدئولوگ انقلاب اسلامی هم نظم موجود را زیر سوال ببرد و هم نظام مطلوب جدیدی را- نه تنها برای ایران بلکه برای سایر کشورها- پی ریزی کند.(مسجدجامعی، ۱۳۶۹ : ۲۵۲)

با توجه به مطالب فوق الذکر می توان قوت ایدئولوژی اسلام و ظرفیت استکبارستیزی آن و دمیدن روح مقاومت و تأثیرگذاری بر جنبشهای اسلامی و حتی غیراسلامی را دریافت.

بنابراین بوضوح می توان علت تأثیر عمیق انقلاب اسلامی ایران و شخصیت امام خمینی(ره) واندیشه مقاومت ایشان را بر حزب ا… لبنان دریافت چرا که این جنبش هم اسلامی- شیعی بوده و هم اصل مترقی ولایت فقیه و اعلمیت حضرت امام(ره) و در حال حاضر جانشین به حق او امام خامنه ای مد ظله العالی را پذیرفته و اطاعت پذیری کامل دارد.

ایران در به ‌وجود آمدن حزب‌ا… نقش مهمی داشته است. در هنگام حمله اسراییل به لبنان در سال ۱۹۸۲، پانصد پاسدار انقلابی ایران برای تجهیز و توجیه نیروهای مبارز، به دره بقاع فرستاده شدند. از سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۵ حزب‌ا… هنوز یک سازمان یا حزب سیاسی به معنای دقیق کلمه نبود. بیشتر همانند چتری عمل می‌کرد که هسته‌های پراکنده مقاومت در برابر تجاوزات اسراییل زیر آن جمع می‌شدند. از سال ۱۹۸۵ بود که هسته‌های رهبری یک جنبش در آن شکل گرفت.

تقدیم به:

1. آنان که برای احیای اسلام ناب محمدی جانفشانی کرده اند
2. مدافعان محور مقاومت ، به ویژه شهدای مدافع حرم
3. همه ی سربازان خط مقاومت بویژه شهیدامت اسلام حاج قاسم سلیمانی
4. به روح عرشی و ملکوتی بنیانگذاراندیشه ی مقاومت، امام خمینی(ره)
5. رهبر محور جهانی مقاومت ، امام خامنه ای
6. فاطمیون ، زینبیون ، حیدریون ، حزب الله ، انصار الله ، انصار و ….
7. برادر سید جعفر حسینی ؛ که درتنظیم مطالب این اثر یاری نمودند.
8. وآنان که قلبشان برای مجد وعظمت محورمقاومت می تپد.

منابع و مأخذ

الف) کتب:

• قرآن کریم

اسپوزیتو، جان. ال(۱۳۸۲)، انقلاب ایران و بازتاب جهانی آن. ترجمه محسن مدیر شانه چی، تهران:                                   ……مرکز بازشناسی اسلام و ایران.

اسد ا…ی، مسعود(۱۳۷۹)، از مقاومت تا پیروزی تاریخچه حزب ا… لبنان. تهران: موسسه مطالعات ……و تحقیقات اندیشه سازان نور.

اسد ا…ی، مسعود(۱۳۷۹)، از مقاومت تا پیروزی. تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.

اسد ا…ی، مسعود(۱۳۸۲)، جنبش حزب ا… لبنان، گذشته و حال. تهران: پژوهشکده مطالعات ……راهبردی.

امرایی، حمزه(۱۳۸۲) ، انقلاب اسلامی ایران و جنبش های اسلامی معاصر. تهران: مرکز اسناد ……انقلاب اسلامی.

برغوثی، ایاد(۱۳۸۲)، سیری در اندیشه سیاسی حماس. ترجمه سید حسین موسوی، مرکز پژوهش ……علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.

پاشاپور، محمد (۱۳۸۲)، نهضت های اسلامی، بازیگران جدید نظام بین الملل. تهران: مطالعات ……اندیشه سازان نور.

حشمت زاده، محمد باقر(۱۳۸۵)، تاثیر انقلاب اسلامی بر کشورهای اسلامی. تهران: سازمان ……انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

حشیشو، نهاد(۱۳۸۰)، احزاب سیاسی لبنان، مترجم سید حسین موسوی. تهران: مرکز مطالعات ……استراتژیک خاورمیانه.

حلبی، علی ‌اصغر(۱۳۸۲)، تاریخ نهضتهای دینی سیاسی معاصر. تهران: انتشارات زوّار.

خمینی، روح ا… (۱۳۶۴)، رساله توضیح المسائل. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

خمینی، روح ا… (۱۳۷۳)، ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم ونشر آثار امام خمینی(ره) (ره)، چاپ ……دوم.

خمینی، روح ا… (۱۳۷۸)، صحیفه نور. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینى(ره).

خمینی، روح ا…(۱۳۶۱)، صحیفه نور. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

دلشادتهرانی،مصطفی(۱۳۸۰)، عارض خورشید مقدمه ای براندیشه سیاسی امام خمینی(ره). تهران:انتشارات دریا.

ستاد ارتش(۱۳۱۲)، نظامنامه محاربه پیاده نظام. تهران: وزارت جنگ.

سجادی،عبدالقیوم(۱۳۷۸)،امام خمینی وجنبش های اسلامی. تهران:مجله علوم سیاسی.

سید بن طاووس، علی بن موسی(۱۳۸۶)، لهوف، ترجمه عباس عزیزی. انتشارات صلاه.

شرید، احمد(۱۳۸۲)، طالبان، زنان، تجارت مافیا و پروژه عظیم نفت، ترجمه نجله فندق. تهران: ……نشربقعه.

شفیعی فر، محمدرضا(۱۳۷۸)، درآمدی برمبانی فکری انقلاب اسلامی. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم ……رهبری در دانشگاهها.

شیخ صدوق، محمد بن علی ابن بابویه قمی(۱۳۵۴)، خصال، با ترجمه و شرح فارسی تحت نظر و ……بقلم آیت ا… کمره ای. تهران: نشر اسلامیه، چاپ ۶.

شیخ صدوق، محمد بن علی ابن بابویه قمی(۱۳۷۲)، عیون اخبار الرضا، ترجمه علی ‌اکبر غفاری. ……تهران: نشر صدوق.

صحفی، محمد(۱۳۸۰)، ژئوپلیتیک فرهنگی و مسئله امنیت ملی. تهران: شمسا.

طباطبایی، سید محمد حسین(۱۳۷۴). المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی ……همدانی. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

عالم، عبدالرحمن(۱۳۷۳)، بنیادهای علم سیاست. تهران: نشرنی.

عنایت، حمید(۱۳۷۰)، سیری در اندیشه سیاسی عرب. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.

فراتی، عبدالوهاب(۱۳۷۸)، رهیافتی بر علم سیاست و جنبشهای اسلامی معاصر. مرکز جهانی علوم ……اسلامی.

عباسی فردویی، غلامعلی(۱۳۸۶)، تحریم تنباکو و مشروطیت (پیامدها و عبرت ها مشعلی فراروی ……ملت ایران). نشر زائر.

مجلسی، محمدباقر(۱۳۷۲)، بحارالانوار. تهران: انتشارات اسلامیه، چاپ سوم.

محمد خالد، عمر(۲۰۱۱ م)، المقاومه بین قیم الدین الوطنیه.

محمدی ری شهری، محمد(۱۳۶۲)، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: انتشارات ……دارالحدیث،.

محمدی، منوچهر(۱۳۸۵)، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ……اسلامی، چاپ اول.

مرکز مطالعات شیعه،  نگاهی به جنبش های اسلامی معاصر، مدیریت مطالعات سیاسی معاونت ……سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دردانشگاهها. بی تا.

مسجد جامعی، محمد(۱۳۶۱)، ایدئولوژی و انقلاب. تهران:الهدی.

مسجدجامعی، محمد(۱۳۶۹)، زمینه های تفکر سیاسی در اسلام در قلمرو تشیع و تسنن. تهران: ……الهدی.

مطلق شقور، رفقه نبیل(۲۰۰۹م)، اثر حزب ا… فی تطویر فار المقاومه و اسالیبها فی المنطقه العربیه..نابلس، فلسطین: جامعه النجاح الوطنی.

معین، محمد(۱۳۸۱)، فرهنگ فارسی. تهران: بی نا.

مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۴). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.

موسی‌الحسینی، اسحاق(۱۳۷۵)، اخوان‌المسلمین بزرگترین جنبش اسلامی معاصر. ترجمه سید ……هادی خسروشاهی، تهران: انتشارات اطلاعات.

میشل، ریچارد(۱۳۸۶)، تاریخ جمعیت اخوان‌المسلمین از آغاز تا امروز. تهران: مرکز اسناد و تاریخ ……دیپلماسی.

ب) نشریات:

خودروان، حسن(۱۳۸۰)،« اخوان المسلمین سمبل گفتمان دینی ایدئولوژیک رادیکال»، نشریه صدای عدالت،۲۲ مهر.

سجادی، عبدالقیوم(۱۳۷۸)، « امام خمینی(ره) وجنبشهای اسلامی »، مجله علوم سیاسی، شماره ۵٫

عتریسی، طلال، تحلیلگر لبنانی(۱۳۸۷)،« روز نامه کیهان»، (دوشنبه ۲۰ خرداد)، سال شصت و چهارم، شماره ۱۸۹۱۰۳٫

فاضلی نیا، نفیسه(۱۳۷۸)،«نشریه ۱۵ خرداد».قم شماره ۱۹٫

معراجی، حمید(۱۳۸۹)،«ویژه نامه قدرت نرم انقلاب اسلامی»، روزنامه کیهان، (یکشنبه۱۷بهمن)، شماره ۱۷۷۶۵٫

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)(۱۳۸۹)،« سیاست خارجی و روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی(ره)»، تبیان ۲۸.

میرقادری، سید فضل ا…؛ کیانی،حسین(۱۳۸۸)، « بن مایه های مقاومت »،دانشگاه شیراز.

 یوسفی‌اشکوری، حسن(۱۳۸۵)،« پیدایش و گسترش اخوان ‌المسلمین»، نشریه همبستگی،(۱۱مهر).

اینترنت:

پایگاه تبیان(۱۳۹۳)، مقاومت اسلامی حزب الله لبنان، قابل دسترسی در http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid

پایگاه شهید آوینی(۱۳۹۳)، نگاهی به زندگی سید حسن نصرالله، قابل دسترسی در http://www.aviny.com/occasion/Sayer/Hezbollah/87/Nasrollah/zendeginame%20nasrollah/zendeginameh.aspx

پرسمان اسلامی(۱۳۹۱)، عوامل پیروزی حزب الله بر اسرائیل چه بود؟، قابل دسترسی در http://islamquest.net/fa/ahkam/question

حسینی، سید مرتضی(۱۳۹۳)، تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر حماس و حزب الله لبنان، قابل دسترسی در http://rasekhoon.net

رجایی فر، فروز(۱۳۹۰)،«تاملی در استراتژی و اصول مقاومت از منظر امام خمینی(ره)»،قابل دسترسی درhttp://www.edalatkhahi.ir

رنجبر، مقصود(۱۳۹۱)، حزب الله لبنان، تصویری دیگر از انقلاب اسلامی، قابل دسترسی در http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart

سعیدی، مهدی(۱۳۹۲)، حضرت امام(ره) و شاخصه‌های دکترین “استکباری ستیزی” ، قابل دسترسی در http://www.mwfpress.com/vdcceeqs.

شیرودی، مرتضی(۱۳۸۳)، انقلاب اسلامی ایران و جنبش‏های جهان اسلام، قابل دسترسی در http://www.siasi.porsemani.ir/content

صمدی، علی(۱۳۹۳)، تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر حماس و حزب‌الله لبنان، قابل دسترسی در http://www.irdc.ir

قاسمیان، علی(۱۳۹۳)، نقطه‌ی قوت حزب‌الله در برابر اسرائیل چیست؟، قابل دسترسی در    http://borhan.ir/NSite/FullStory/News/?Id

محمدی، علیرضا(۱۳۹۳)، مروری بر علل ونظریات انقلاب اسلامی، قابل دسترسی در http://www.siasi.porsemani.ir/node/

 محمدی، منوچهر(۱۳۹۱)، بازتاب انقلاب اسلامی در جهان اسلام، قابل دسترسی در

http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID

محمدی،عبدا…(۱۳۹۱)،مقاومت اسلامی حزب ا… لبنان، قابل دسترسی درhttp://www.hizbollah.org

معراجی، حمید(۱۳۸۹)، شاخص‌های مشترک انقلاب اسلامی وحزب‌ا…لبنان، قابل دسترسی در http://www.khorasannews.com/News.aspx?type

https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=8535982&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author