در این کتاب به تاریخچه‌ی ساخت فضاهای پناهگاهی ؛ شناخت انواع تهدیدها و نحوه¬ی عمل آن¬ها؛ تعريف پناهگاه و طبقهبندي فضاهاي پناهگاهي؛ويژگي‌هاي عمومي پناهگاهها؛ پناه‌گاه‌هاي عمومي با قابليت حفاظت در برابر تهديدهاي¬غيرمتعارف؛ ضوابط تأسیساتی پناه¬گاه¬ها؛ بررسی برنامه¬هاي پناه‌گاه‌سازي ساير كشورهاي جهان؛ استفاده از امکانات شهری به عنوان پناه¬گاه ؛ پناه‌گاه‌هاي پيش ساخته؛ و ساخت پناهگاههای اضطراری با امکانات محدود؛ پرداخته شده است .
پیشگفتار
لزوم پرداختن به مقولهي فضاهای امن پناهگاهی و تدوین ضوابط، مقرّرات و الگوهای طراحی پناهگاهها، با توجّه به ضرورت در نظر گرفتن اقدامات پدافند غیرعامل در طراحی و ساخت مراکز و تأسیسات حیاتی و حساس کشور و حفاظت از جان مردم در صورت بروز جنگ و بحران، اجتنابناپذیر است. این امر از آن جا اهمیّت دوچندان مییابدکه تهدیدهای بینالمللی علیه کشور، همواره وجود داشته و تمهیدات لازم برای مقابله با آنها، باید در برنامههای دفاع غیرنظامی و پدافند غیرعامل پیش از وقوع تهدیدها وتهاجم نظامی دشمن در نظر گرفته شود. شاخه‌ای از این تمهیدات،که‌از مهم ترین روش‌ها و راهکارها نیز به شمار میرود، موضوع پناهگاهها و احداث فضاهای امن پناهگاهی است.در این کتاب با در نظر گرفتن نیاز مذكور سعی شده‌است،برای دست اندرکاران ، برنامه ریزان ،طراحان وسازندگان فضاهای امن پناهگاهی، منبع نسبتاً جامعی تهیه گردد تا در برنامهریزیهای مربوط به طراحی و ساخت این فضاها مورد استفاده قرار گیرد.
شایان ذکر است در زمان جنگ تحمیلی تلاشهای گستردهای از سوی سازمانها و ارگانهای مختلف در جهت فراهم آوردن زمینه‌های علمی و فنّی موضوع پناهگاه سازی انجام گرفت و ارگانهایی نظیر دفتر سازه‌های امن وزارت مسکن و شهرسازی، واحد مهندسی سپاه، پشتیبانی مهندسی و جنگ وزارت جهاد سازندگی، اقدام به‌انتشار مقاله‌ها و تحقیقاتی در این زمینه نمودندکه در ادامه‌ي تلاشهای مزبور، در این تحقیق نيز سعی شده است ضمن جمع آوری و جمع بندی تحقیقات انجام شدهی پيشين، نسبت به‌انسجام بخشی از مدارک و مستندات مذکور اقدام گردد.
در راستاي اهداف ذكر شده، تكيه بر منابع خارجي و استخراج اطلاعات جديد نيز در اولويت قرار گرفته و سعي‌گرديده‌است ضمن تكميل تحقيقات قبلي، بر ميزان دانش فنّي پناهگاه سازي افزوده شود.
از آن جا كه ريشههاي شكل گيري فضا هاي پناهگاهي در مقولهي معماري دفاعي نهفته‌است در فصل اوّل اين كتاب، ضمن نگاه مختصر به نحوه‌ي شكل گيري و تكامل معماري دفاعي، دلايل و ريشههاي تاريخي شكل گرفتن پناهگاهها به صورت امروزي آن تبيين شده‌است. از آن جا كه‌استفاده‌از پناهگاهها به صورت گسترده در خلال جنگ جهاني دوم رواج يافته‌است، در اين مجال به بررسي الگو ها و روش هاي ساخت فضاهاي امن پناهگاهي در اين دوره پرداخته شده و سپس سير تكاملي آن در طول جنگ سرد نيز مورد بررسي قرار گرفتهاست. در ادامه به پيشينهي ساخت اين فضاها در ايران و اقدامات انجام شده در اين زمينه در زمان جنگ تحميلي نيز اشاره گرديده‌است.
با توجّه به آنكه فضاهاي امن پناهگاهي، جهت حفظ جان انسان‌ها در برابر تهديدهاي ناشي از جنگها طراحي و ساخته مي‌شوند، انواع اين تهديدها در فصل دوم كتاب مورد بررسي قرار گرفته ودر اين راستا تهديدهاي موجود به دو دسته‌ي تهديدهاي متعارف و غيرمتعارف تقسيم گرديده‌است. از آن جا كه فرآيند انفجار و استفاده‌از مواد منفجره مهمترين تهديد متعارف محسوب مي‌گردد، در اين فصل ضمن پرداختن به مباني نظري و علمي مقولهي‌انفجار، ابتدا به سطوح محافظت در برابر انفجار اشاره گرديده، سپس به بحث نفوذ و روشهاي مقابله با آن پرداخته شده‌است. در بخش تهديدهاي غير متعارف نيز اين تهديدها در سه دسته‌ي تهديدهاي شيميايي، هسته‌اي و ميكروبي مورد بررسي قرار گرفته و ويژگي‌ها و روشهاي محافظت در برابر هر كدام از آنها استخراج گرديده است.
از آن جا كه در تصميم‌گيري براي احداث پناهگاه، تعيين نوع پناهگاه و هدفي كه پناهگاه به منظور آن طراحي مي‌شود، به عنوان مهمترين عامل محسوب مي‌گردد، در فصل سوم ضمن تشريح مباني و پايه‌هاي طبقهبندي پناهگاهها، به تعريف سطوح مختلف حفاظت در انواع فضاهاي پناهگاهي پرداخته شده‌است.
در فصل چهارم ويژگي‌ها، ضوابط و روشهاي طراحي و ساخت فضاهاي پناهگاهي تبيين شده و نكاتي را كه در طراحي پناهگاهها بايد لحاظ گردد، مورد بررسي قرار گرفتهاست؛ اين نكات محدوده‌ي وسيعي از موضوعات طراحي، شامل نحوه‌ي مكانيابي فضاهاي پناهگاهي تا استفاده‌از تكنولوژي‌هاي روز و معماري داخلي پناهگاهها را پوشش مي دهند.
با توجه به‌اينكه دفاع در برابر تهديدهاي غير متعارف، يكي از اهداف كليدي طراحي فضاهاي امن پناهگاهي به شمار مي آيد، در فصل پنجم، راهكارهاي خاص دفاع در برابر اين تهديدها و مواردي را كه لازم است طراح جهت ايمن‌سازي فضاي پناهگاه در برابر اين تهديدها منظور نمايد، تشريح شده‌است.
با عنايت به‌اينكه جهت فراهم آوردن شرايط زيستي در محيط بسته‌ي پناهگاهي، مواردي نظير تنظيم سطوح رطوبت، اكسيژن، دي‌اكسيدكربن و … اهميّت فراوان دارد، در فصل ششم، به ضوابط تأسيساتي پناهگاهها پرداخته شده‌است. تأسيسات پناهگاهي از آنجا اهميّت ويژه‌اي مي‌يابندكه علاوه بر تأمين شرايط زيستي در فضاهاي پناهگاهي، نقش بسيار مهمي در حفاظت از تهديدهاي غيرمتعارف نيز ايفا مي‌نمايند.
از آنجا که بیان تجارب کشورهای مختلف در زمینهی ساخت فضاهای پناهگاهی از یک سو میتواند در شکلدهی تفکّرجامع برنامههای پناهگاهسازی كشورمان مؤثر باشد و از سوی دیگر مي‌توان از تجارب سایر کشورها به عنوان الگو، جهت طراحی و ساخت پناهگاههای جدید استفاده نمود، در فصل هفتم به برنامههای پناهگاهسازی در تعدادی از کشورهای جهان پرداخته شده و ضمن تجزیه و تحلیل برنامهها وآیین نامههای پناهگاهسازی بعضی از این کشورها، نمونههایی از پناهگاههای ساخته شده در جهان بهطور اجمالي مورد بررسی قرار گرفتهاست.
در فصل هشتم، نحوهی استفاده‌از امکانات شهری و تأسیسات زیربنایی به عنوان فضای امن بررسی شده و نمونههایی از امکانات شهری که میتوانند براي اين منظور مورد استفاده قرار گیرند، بهصورت اجمالي مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
با توجه به‌اینکه یکی از روشهای فراهمآوردن فضاهای امنپناهگاهی برای عموم مردم، پناهگاههای پیشساخته است، در فصل نهم به‌انواع پناهگاههای پیشساخته پرداخته شده و مشخّصات کلّی آنها از شکلهای ساده تا انواع بسیار پیشرفته، مورد بررسی قرار گرفتهاست.
در فصل دهم نیز به روشهای ساخت پناهگاههای اضطراری با امکانات محدود پرداخته شده و الگوها و روشهای ساخت آنها ارائه گردیده‌است.
در پایان، امید است که نتایج حاصل از این مطالعه، در کمک به برنامه ریزان ودست‌اندركاران ساخت فضاهای امن پناهگاهی مؤثّر بوده و به تقویت پایههای علمی این مقوله در کشور کمک نماید.
سید جواد هاشمی فشارکی
محسن قراباغی
سه تقدیر نامه در سه جشنواره
| سرشناسه | : | هاشمی فشارکی، سید جواد، ۱۳۴۰ . |
| عنوان و نام پديدآور | : | مبانی طراحی و ساخت فضاهای امن پناهگاهی/ مؤلفین سيدجواد هاشمی‌فشارکی،محسن قراباغی/ ویراستار علمی محمدحسین خوشنواز . |
| مشخصات نشر | : | تهران: نخبه‌سازان، ۱۳۹۰. |
| مشخصات ظاهری | : | ۴۳۹ص.: مصور ( رنگی )، جدول، نمودار، نقشه. |
| شابک | : | ۹۷۸-۹۶۴-۵۹۳۸-۰-۶۰ |
| وضعیت فهرست نویسی | : | فیپا |
| یادداشت | : | کتابنامه . |
| موضوع | : | پناهگاههای عمومی- طرح و ساختمان . |
| شناسه افزوده | : | قراباغی، محسن، ۱۳۴۵ . |
| شناسه افزوده | : | خوشنواز، محمد حسین ،۱۳۴۲ – ، ویراستار. |
| رده بندی کنگره | : | TH۱۰۹۷/ھ۲م۲ ۱۳۹۰ |
| رده بندی دیویی | : | ۳۶۳/۳ |
| انتشارات نخبه سازان | ||
| نام اثر | : | مباني طراحی و ساخت فضاهای امن پناهگاهی |
| تهیه و تدوین | : | مهندس سید جواد هاشمی فشارکی، مهندس محسن قراباغی |
| ویراستار علمی | : | مهندس محمد حسین خوشنواز |
| طراح جلد | : | رضا لطفی |
| حروف‌نگار و صفحه‌آرا | : | رضا جوادي |
| نوبت چاپ | : | اول – ۱۳۹۰ |
| شمارگان | : | ۲۰۰۰ نسخه |
| قيمت | : | ۱۵۰۰۰ تومان |
| شابک | : | ۶۰-۰-۵۹۳۸-۹۶۴-۹۷۸ |
| كليه حقوق اعم از چاپ و تكثير، نسخه‌برداري براي مؤلفان محفوظ است. | ||
با نگاهی به تاریخ آشکار می‌‌گردد که در خلال جنگ‌های بشر مدافعین همواره نسبت به مهاجمين دارای برتریهای تاکتیکی بودهاند. جنگها همواره بر محاصرهی شهرهای مهم متمرکز بودند که این امر به مدافعین امکان تقویت مواضع خود را می‌‌داد. مدافعین همواره از امکان آماده شدن برای نبرد و محافظت از خود و در عین حال آسیبپذیر کردن دشمن از طریق ایجاد استحکامات دفاعی و در دوره‌های اخیر میـدانهای مين و نظیر آن برخـوردار بودهاند. در دوره‌ی مدرن این برتری تاکتیکی مدافعین به دلیل افزایش توان و سرعت جا بهجایی نیروها، تکنولوژی‌های پیشرفتهی ارتباطی و افزایش شدید قدرت تخریب سلاح‌ها به تدریج رو به کاهش گذاشته است و تأسیسات تقویت شدهی زیرزمينی که در گذشته جزء جدایی ناپذیر و بسیار مهم جنگها بودند، امروزه توسط بمب‌های نفوذی هدایت شونده و سلاحهای هستهای تاکتیکی قابل انهدام هستند ولی از آن جا که این سلاحهای خاص جهت مقابله با تأسیسات زیرزمينی دارای دامنهی کاربرد گستردهای نیستند، هم‌چنان تأسیسات و فضاهای امن زیرزمينی یا پناهگاهها از نقش بهسزايي در حفاظت جان مردم عادی در جنگ‌های متعارف و غیر متعارف برخوردار مي‌باشند.
در فصل اوّل اين كتاب، ضمن نگاه مختصر به نحوه‌ي شكل گيري و تكامل معماري دفاعي، دلايل و ريشههاي تاريخي شكل گرفتن پناهگاهها به صورت امروزي آن تبيين شده‌است. از آن جا كه‌استفاده‌از پناهگاهها به صورت گسترده در خلال جنگ جهاني دوم رواج يافته‌است، در اين مجال به بررسي الگو ها و روش هاي ساخت فضاهاي امن پناهگاهي در اين دوره پرداخته شده و سپس سير تكاملي آن در طول جنگ سرد نيز مورد بررسي قرار گرفتهاست. در ادامه به پيشينهي ساخت اين فضاها در ايران و اقدامات انجام شده در اين زمينه در زمان جنگ تحميلي نيز اشاره گرديده‌است.
در فصل دوم كتاب انواع تهدیدات مورد بررسي قرار گرفته ودر اين راستا تهديدهاي موجود به دو دسته‌ي تهديدهاي متعارف و غيرمتعارف تقسيم گرديده‌است. از آن جا كه فرآيند انفجار و استفاده‌از مواد منفجره مهمترين تهديد متعارف محسوب مي‌گردد، در اين فصل ضمن پرداختن به مباني نظري و علمي مقولهي‌انفجار، ابتدا به سطوح محافظت در برابر انفجار اشاره گرديده، سپس به بحث نفوذ و روشهاي مقابله با آن پرداخته شده‌است. در بخش تهديدهاي غير متعارف نيز اين تهديدها در سه دسته‌ي تهديدهاي شيميايي، هسته‌اي و ميكروبي مورد بررسي قرار گرفته و ويژگي‌ها و روشهاي محافظت در برابر هر كدام از آنها استخراج گرديده است.
در فصل سوم ضمن تشريح مباني و پايه‌هاي طبقهبندي پناهگاهها، به تعريف سطوح مختلف حفاظت در انواع فضاهاي پناهگاهي پرداخته شده‌است.
در فصل چهارم ويژگي‌ها، ضوابط و روشهاي طراحي و ساخت فضاهاي پناهگاهي تبيين شده و نكاتي را كه در طراحي پناهگاهها بايد لحاظ گردد، مورد بررسي قرار گرفتهاست؛ اين نكات محدوده‌ي وسيعي از موضوعات طراحي، شامل نحوه‌ي مكانيابي فضاهاي پناهگاهي تا استفاده‌از تكنولوژي‌هاي روز و معماري داخلي پناهگاهها را پوشش مي دهند.
فصل پنجم، راهكارهاي خاص دفاع در برابر اين تهديدها و مواردي را كه لازم است طراح جهت ايمن‌سازي فضاي پناهگاه در برابر اين تهديدها منظور نمايد، تشريح شده‌است.
در فصل ششم، به ضوابط تأسيساتي پناهگاهها پرداخته شده‌است. تأسيسات پناهگاهي از آنجا اهميّت ويژه‌اي مي‌يابندكه علاوه بر تأمين شرايط زيستي در فضاهاي پناهگاهي، نقش بسيار مهمي در حفاظت از تهديدهاي غيرمتعارف نيز ايفا مي‌نمايند.
در فصل هفتم به برنامههای پناهگاهسازی در تعدادی از کشورهای جهان پرداخته شده و ضمن تجزیه و تحلیل برنامهها وآیین نامههای پناهگاهسازی بعضی از این کشورها، نمونههایی از پناهگاههای ساخته شده در جهان بهطور اجمالي مورد بررسی قرار گرفتهاست.
در فصل هشتم، نحوهی استفاده‌از امکانات شهری و تأسیسات زیربنایی به عنوان فضای امن بررسی شده و نمونههایی از امکانات شهری که میتوانند براي اين منظور مورد استفاده قرار گیرند، بهصورت اجمالي مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
با توجه به‌اینکه یکی از روشهای فراهمآوردن فضاهای امنپناهگاهی برای عموم مردم، پناهگاههای پیشساخته است، در فصل نهم به‌انواع پناهگاههای پیشساخته پرداخته شده و مشخّصات کلّی آنها از شکلهای ساده تا انواع بسیار پیشرفته، مورد بررسی قرار گرفتهاست.
در فصل دهم نیز به روشهای ساخت پناهگاههای اضطراری با امکانات محدود پرداخته شده و الگوها و روشهای ساخت آنها ارائه گردیده‌است.
فهرست مطالب
فصل اول : تاریخچه‌ی ساخت فضاهای پناهگاهی
۱-۲- سرپناه (نگاهی به گذشته) ۴
۱-۵- فضاهای پناهگاهی در دوره جنگ جهانی دوم ۱۴
۱-۶- فضاهای پناهگاهی در زمان جنگ سرد ۲۸
۱-۷- پیشینه‌ی ساخت فضاهاي پناهگاهي جديد در ایران ۴۱
۱-۷-۱- دفاع شهری قبل از انقلاب اسلامی درایران ۴۱
۱-۷-۲- دفاع شهری بعد از انقلاب اسلامی و در حین جنگ تحمیلی ۴۲
۱-۷-۳- بررسی تجارب ساخت پناهگاه در شهر تهران ۴۳
۱-۸- نگاهی به قوانین موجود در ارتباط با ساخت پناهگاهها ۵۸
فصل دوم : شناخت انواع تهدیدها و نحوهی عمل آنها
۲-۲-۴- آسیب‌های ناشی از انفجار در ساختمان ۷۱
۲-۲-۵- جراحات حاصل از انفجار ۷۴
۲-۳-۴- تهدیدهای بيولوژيكي(ميكروبي) ۱۴۳
فصل سوم: تعريف پناهگاه و طبقهبندي فضاهاي پناهگاهي
۳-۳- انواع پناهگاه از نظر سطح محافظت در برابر انفجار و پیامدهای آن ۱۵۲
۳-۴- سطوح محافظت در برابر تهدیدهای غیر متعارف (رادیواكتیو، میكروبی و شیمیایی) ۱۵۴
۳-۵- انواع پناهگاه از نظر نحوهی ارتباط با فضای پیرامونی ۱۵۶
۳-۶- انوع پناهگاه از نظر ظرفیت ۱۵۷
۳-۷- انواع پناه‌گاه‌از نظر نوع كاربری در زمان صلح ۱۵۸
۳-۸- طبقه‌بندی پناهگاهها ۱۶۵
فصل چهارم: ويژگي‌هاي عمومي پناهگاهها
۴-۲- مکان‌یابی و تعيين موقعیت محل احداث پناهگاه ۱۷۶
۴-۴- مدت زمان استفاده از پناهگاه و اهمیت آن در طراحی پناهگاه ۱۸۸
۴-۵- تهویه و سیستم تهویه مطبوع(کلیات) ۱۸۹
۴-۶ – فضای لازم برای تهویه ۱۹۳
۴-۷- فضای لازم برای پناهجویان ۱۹۴
۴-۱۰- شکل مقطع سقف پناهگاه ۲۰۲
۴-۱۱- سطح سرانه‌ی خالص و ناخالص ۲۰۳
۴-۱۲- نحوهی دسترسی و زمان دسترسی ۲۰۵
۴-۱۷- مقاومت در برابر اثرات ترکش ها ۲۱۸
۴-۱۸- تدابیر لازم برای معلولین حرکتی ۲۱۹
۴-۱۹- استتار و اختفاء در پناهگاهها ۲۲۰
۴-۲۰- پناهگاهها در ساختمان‌های با کاربری خاص ۲۲۲
۴-۲۵- مشخص كردن مسيرهاي دسترسي به پناهگاه ۲۲۵
۴-۲۹- وسايل ضروری و تجهيزات امداد و نجات داخل پناهگاه ۲۲۹
۴-۳۰- مشخصات مجموعه‌ي پناهگاهها ۲۳۲
۴-۳۱- مبلمان داخلی پناهگاه ۲۳۲
۴-۳۲- معماری داخلی پناهگاهها ۲۳۴
۴-۳۳- نورگیرهای لوله ای شکل ۲۳۹
۴-۳۴- منابع و مآخذ فصل چهارم ۲۴۰
فصل پنجم: پناه‌گاه‌هاي عمومي با قابليت حفاظت در برابر تهديدهايغيرمتعارف
۵-۲- تعریف پناهگاه هستهای، شیمیایی، میکروبی ۲۴۵
۵-۳- پیشینه‌ی ساخت پناهگاههای هستهای، میکروبی و شیمیایی ۲۴۶
۵-۴- روشهای محافظت در برابر تهدیدهای هستهای، شیمیایی و میکروبی ۲۴۷
۵-۵- سطوح محافظت در پناهگاهها ۲۶۱
۵-۶- مدت زمان استفاده از پناهگاه ۲۶۲
۵-۷- منابع و مآخذ فصل پنجم ۲۶۴
فصل ششم : ضوابط تأسیساتی پناهگاهها
۶-۲- عمل تهویه در پناهگاههای با تهویه ۲۶۸
فصل هفتم: بررسی برنامههاي پناه‌گاه‌سازي ساير كشورهاي جهان
۷-۱-۱- نگاهی به پناهگاههای كشور آلمان ۲۸۱
۷-۱-۲- نگاهی به آیین نامه‌ی پناهگاههای خصوصی در كشورآلمان ۲۸۸
۷-۱-۳- نمونههایی از طرح تيپ پناهگاههای توصیه شده در آیین نامه‌ی كشورآلمان ۲۹۴
۷-۲-۱- نگاهی به پناهگاههای كشورسوئیس ۲۹۸
۷-۲-۲- پناهگاههای خصوصی كشور سوئيس در مقابل چه تسليحاتی مقاوم هستند؟ ۳۰۰
۷-۲-۳- وسعت و درجه حفاظت پناهگاههای خصوصی ۳۰۱
۷-۲-۴-راهبرد استفاده از پناهگاههای خصوصی در كشور سوئيس ۳۰۳
۷-۲-۵- ملزومات استفاده طولانیمدت از پناهگاهها ۳۰۵
۷-۲-۶- نگاهی به آییننامهی احداث پناهگاههای كشورسوئیس ۳۰۷
۷-۲-۷- نمونههایی از طرح پناهگاه آییننامهی کشورسوئیس ۳۱۳
۷-۲-۸- بازدید از پناهگاه عمومی شهر زوریخ توسط هیأت اعزامی وزارت مسکن و شهرسازی در سال ۱۳۶۴ ۳۱۸
۷-۳- نگاهی به آییننامهی ساخت پناهگاههای ضد انفجار ایالات متحده ۳۲۴
۷-۳-۴- مجموعهی پناهگاهها و تشکیلات پناهگاهی ۳۳۲
۷-۳-۵- حفاظت در برابر تشعشع ۳۳۳
۷-۳-۱۰- موارد استفاده در زمان صلح ۳۳۹
۷-۳-۱۱- حفاظت بازشوهای دیوار و سقف ۳۳۹
۷-۴- نگاهی به برنامه‌ی پناهگاهسازی کشور شوروی سابق ۳۴۰
۷-۵- نگاهی به ساخت فضاهای پناهگاهی درکشور یوگوسلاوی سابق ۳۴۵
۷-۶- پناهگاههای استفاده شده در كشور افغانستان ۳۴۸
۷-۷- منابع و مآخذ فصل هفتم ۳۵۰
فصل هشتم: استفاده از امکانات شهری به عنوان پناهگاه
۸-۲- تبدیل امکانات شهری به پناهگاه ۳۵۳
۸-۵- توقفگاه‌ها و بزرگراه‌های زیرزمینی ۳۵۸
۸-۶- راه آهن زیرزمینی پیشرفته ۳۵۹
۸-۷- تونلهای تأسیسات شهری ۳۶۱
۸-۸- استفاده از غارها، معادن و تونل‌ها به عنوان پناهگاه عمومی ۳۶۲
۸-۹- منابع و مآخذ فصل هشتم ۳۶۳
فصل نهم: پناه‌گاه‌هاي پيش ساخته
۹-۲-۴- نوع ۱۵ نفره – CAT15 ۳۹۲
۹-۲-۵- نوع ۲۵ نفره – CAT25 ۳۹۶
۹-۳- پناهگاههای نوع CONDO ۳۹۸
۹-۳-۱- پناهگاه پيشساخته CONDO نوع EC70-128 ۳۹۹
۹-۳-۲- پناهگاه نوع CONDO برای ظرفیت ۲۵ نفر (پناهگاه نوع EC32-40) ۴۰۸
۹-۳-۳- پناهگاه نوع EC22-32 ۴۱۰
۹-۵- پناهگاههای کانتینری ۴۲۷
۹-۶- پناهگاههای پیش‌ساخته‌ی دفنی ۴۲۹
فصل دهم: ساخت پناهگاههای اضطراری با امکانات محدود
۱۰-۲- پناهگاه با طاق بتنی پیشساخته ۴۳۴
۱۰-۳- پناهگاه سریعالاحداث با قطعات بتنی پیشساخته ۴۳۷
۱۰-۴- پناهگاه موقت روزمینی به صورت خاکریز ۴۴۰
۱۰-۵- پناهگاه سریعالاحداث با سقف تیرچه بلوک ۴۴۱
۱۰-۶- پناهگاه سریعالاحداث با ورق گالوانیزه‌ی موجدار ۴۴۴
۱۰-۷- پناهگاه سریعالاحداث با طاق آجری قوسی ۴۴۶
۱۰-۸- پناهگاه سریعالاحداث با ورق کرکرهای قوسی ۴۴۸
۱۰-۹- پناهگاه سریعالاحداث با دیوار آجری یا قطعات بتنی به صورت استوانه ۴۵۰
۱۰-۱۰- پناهگاه سریعالاحداث موقت با چوب و کیسهشن ۴۵۲
۱۰-۱۱- منابع و مآخذ فصل دهم ۴۵۵
