لزوم توأم بودن عقل و علم‏
لزوم توأم بودن عقل و علم‏

* مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى
(تعليم و تربيت در اسلام)، ج‏۲۲، ص: ۷۰۸-۷۰۶-
با تلخیص و ویرایش جزئی

عقل و علم بايد با يكديگر توأم باشد، اگر انسان تفكر كند ولى اطلاعاتش ضعيف باشد، مثل كارخانه‏اى است‏ كه ماده خام ندارد يا ماده خامش كم است؛ قهرا نمى‏تواند كار بكند يا محصولش كم خواهد بود.
محصول بستگى دارد به اينكه ماده خام برسد. اگر كارخانه ماده خام زياد داشته باشد ولى كار نكند، باز فلج است و محصولى نخواهد داشت.
امام کاظم‌(ع) خطاب به هشام مى‏فرمايد: يا هِشامُ! ثُمَّ بَيَّنَ انَّ الْعَقْلَ مَعَ الْعِلْمِ؛ عقل و علم بايد توأم باشد. علم، فراگيرى است، به منزله تحصيل مواد خام است؛ عقل، تفكر و استنتاج و تجزيه و تحليل است.
آنگاه حضرت استناد مى‏كنند به آيه:وَ تِلْكَ الْامْثالُ نَضْرِبُها لِلنّاسِ وَ ما يَعْقِلُها الَّا الْعالِمونَ‏؛ اینها مثالهایی است که ما برای مردم می‌زنیم، و جز دانایان آن را درک نمی‌کنند.(عنکبوت/۴۳)ببينيد عقل و علم چگونه با هم توأم شده است.