انقلاب اسلامی ملت ایران به رهبری امام خمینی ، بدون اتکا به غرب و شرق ، توانست بر یک رژیم پلیسی و وابسته فایق آمده و در بهت جهانیان ؛ انرا اسقاط نماید . به برکت انقلاب مدیران درباری حذف و مدیران مبتنی بر انتخابات مردمی و بدون آمادگی قبلی بر مستند نشستند و حکومتی مردمی برپا شده و تغییر و تحول در مدیریت کشور بدون آموزش و تجربه صورت گرفت . و بسیاری از امور علاوه بر تحریم و جنگ ، با سعی و خطا و فراز و نشیب‌های فراوانی پیش رفت . ضعفهای فردی و فکری مدیران و عیوب مدیریتی و رویکردی خسارات قابل توجهی را برکشور وارد کرد .

انقلاب اسلامی پس از یک چله شیرینی‌ها و تلخی‌های گوناگون و تلاشهای دشمنان خارجی و عناصر نفوذی‌ ، در گذر از چالش‌ها و به دست آوردن پیشرفت‌های خیره‌کننده، سربلند و سرافراز عبور کرده و در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب و قدم به دهه‌ پنجم و چله دوم حیات پرافتخار و در چنین پیچ تاریخی و نقطه‌ عطفی، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور «بیانیه‌ گام دوم انقلاب» و برای ادامه‌ این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف و بی نظیر چهار دهه‌ گذشته پرداخته و توصیه‌هایی راهبردی به‌منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرموده‌اند.

بیانیه‌ «گام دوم انقلاب اسلامی» تجدید مطلعی است خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان مومن انقلابی که به ‌مثابه منشوری راهبردی برای برداشتن گام بلند انقلاب و «دومین مرحله‌ خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی » خواهد بود و انشاالله «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم زده و شکل خواهند داد.

از آنجا که بیانیه مذکور از اهمیت والایی برخوردار بوده و نقطه عطفی برای سازمانها وکارگزاران حکومت خواهدبود، لذا ضرورت دارد، سیاست‌ها و الزامات مدیریتی آینده جمهوری اسلامی ملاک عمل مسئولان و نهادهای ذی‌ربط قرار گیرد و یا به عبارتی کارگزاران نظام بایستی همگام با گام دوم انقلاب باشند ، تا کشور و انقلاب در گام دوم به اهدافش والایش نایل گردد.

الف – پیشینه جمهوری اسلامی

براساس بندهایی از بیانیه گام دوم انقلاب که رهبر انقلاب در چله انقلاب بیان نمودند ؛ پیشینه جمهوری اسلامی چنین بوده است :

• آغاز بدون سرمشق : ….. انقلابیون اسلامی بدون سرمشق و تجربه آغاز کردند و ترکیب جمهوریّت و اسلامیّت و ابزارهای تشکیل و پیشرفت آن، جز با هدایت الهی و قلب نورانی و اندیشه‌ی بزرگ امام خمینی، به دست نیامد. و این نخستین درخشش انقلاب بود. ( عبارت دهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی وچله افتخارات : به رغم همه‌ی این مشکلات طاقت‌فرسا، جمهوری اسلامی روز به روز گامهای بلندتر و استوارتری به جلو برداشت. این چهل سال، شاهد جهادهای بزرگ و افتخارات درخشان و پیشرفتهای شگفت‌آور در ایران اسلامی است. عظمت پیشرفتهای چهل‌ساله‌ی ملّت ایران آنگاه بدرستی دیده میشود که این مدّت، با مدّتهای مشابه در انقلابهای بزرگی همچون انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر شوروی و انقلاب هند مقایسه شود. مدیریّتهای جهادی الهام گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما میتوانیم» که امام بزرگوار به همه‌ی ما آموخت، ایران را به عزّت و پیشرفت در همه‌ی عرصه‌ها رسانید. ( عبارت دوازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی و مبارزه دائمی با فساد : این دو ( عدالت و مبارزه با فساد) لازم و ملزوم یکدیگرند. فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی، توده‌ی چرکین کشورها و نظامها و اگر در بدنه‌ی حکومتها عارض شود، زلزله‌ی ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آنها است؛ و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی که نیازمند مشروعیّتی فراتر از مشروعیّتهای مرسوم و مبنائی‌تر از مقبولیّت اجتماعی است، بسیار جدّی‌تر و بنیانی‌تر از دیگر نظامها است. وسوسه‌ی مال و مقام و ریاست، حتّی در عَلَوی‌ترین حکومت تاریخ یعنی حکومت خود حضرت امیر‌‌المؤمنین (علیه‌السّلام) کسانی را لغزاند، پس خطر بُروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم که روزی مدیران و مسئولانش مسابقه‌ی زهد انقلابی و ساده زیستی میدادند، هرگز بعید نبوده و نیست؛ و این ایجاب میکند که دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند، بویژه در درون دستگاه‌های حکومتی. ( بند نخست توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی ومظاهر عزتش : اینها ( عزّت ملّی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن) بخشی از مظاهر عزّت جمهوری اسلامی است که جز با شجاعت و حکمت مدیران جهادی به دست نمی‌آمد. سردمداران نظام سلطه نگرانند؛ پیشنهادهای آنها عموماً شامل فریب و خدعه و دروغ است. امروز ملّت ایران علاوه‌ بر آمریکای جنایت‌کار، تعدادی از دولتهای اروپایی را نیز خدعه‌گر و غیرقابل اعتماد میداند. دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آنها با دقّت حفظ کند؛ از ارزشهای انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب‌نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد؛ و در همه حال، عزّت کشور و ملّت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت‌جویانه و البتّه از موضع انقلابی، مشکلات قابل حل خود را با آنان حل کند. ( بند دوم توصیه ششم گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی وجایگاه عدالت : عدالت در صدر هدفهای اوّلیّه‌ی همه‌‌ی بعثتهای الهی است و در جمهوری اسلامی نیز دارای همان شأن و جایگاه است؛ این، کلمه‌ای مقدّس در همه‌ی زمانها و سرزمین‌ها است و به صورت کامل، جز در حکومت حضرت ولیّ‌عصر (ارواحنافداه) میسّر نخواهد شد ولی به صورت نسبی، همه جا و همه وقت ممکن و فریضه‌ای بر عهده‌ی همه بویژه حاکمان و قدرتمندان است. جمهوری اسلامی ایران در این راه گامهای بلندی برداشته است که قبلاً بدان اشاره‌ای کوتاه رفت؛ و البتّه در توضیح و تشریح آن باید کارهای بیشتری صورت گیرد. ( بند سوم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی وعدالت : جمهوری اسلامی در شمار موفّق‌ترین حاکمیّتهای جهان در جابه‌جایی خدمت و ثروت از مرکز به همه جای کشور، و از مناطق مرفّه‌نشین شهرها به مناطق پایین‌دست آن بوده است. ….. نارضایتی این حقیر از کارکرد عدالت در کشور به دلیل آنکه این ارزش والا باید گوهر بی‌همتا بر تارک نظام جمهوری اسلامی باشد و هنوز نیست، نباید به این معنی گرفته شود که برای استقرار عدالت کار انجام نگرفته است. واقعیّت آن است که دستاوردهای مبارزه با بی‌عدالتی در این چهار دهه، با هیچ دوره‌ی دیگر گذشته قابل مقایسه نیست….. البتّه عدالت مورد انتظار در جمهوری اسلامی که مایل است پیرو حکومت علوی شناخته شود، بسی برتر از اینها است ( بند خامسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی و مرز بندی با دشمنان : جمهوری اسلامی، متحجّر و در برابر پدیده‌ها و موقعیّتهای نو به نو، فاقد احساس و ادراک نیست، امّا به اصول خود بشدّت پایبند و به مرزبندی‌های خود با رقیبان و دشمنان بشدّت حسّاس است. با خطوط اصلی خود هرگز بی‌مبالاتی نمیکند و برایش مهم است که چرا بماند و چگونه بماند. بی‌شک فاصله‌ی میان بایدها و واقعیّتها، همواره وجدانهای آرمانخواه را عذاب داده و میدهد، امّا این، فاصله‌ای طی شدنی است و در چهل سال گذشته در مواردی بارها طی شده است و بی‌شک در آینده، با حضور نسل جوان مؤمن و دانا و پُرانگیزه، با قدرت بیشتر طی خواهد شد. ( عبارت پنجم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• علت دشمنی ها : … انقلاب ملّت ایران، ….. از سویی نگاه امیدوارانه‌ی ملّتهای زیر ستم و جریانهای آزادیخواه جهان و برخی دولتهای مایل به استقلال، …..بدان دوخته شد. بدین گونه مسیر جهان تغییر یافت و زلزله‌ی انقلاب، فرعونهای در بسترِ راحت آرمیده را بیدار کرد؛ دشمنی‌ها با همه‌ی شدّت آغاز شد ( عبارت یازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• تسلیم‌ناپذیری:. در تمام این چهل سال، تسلیم‌ناپذیری و صیانت و پاسداری از انقلاب و عظمت و هیبت الهی آن و گردن برافراشته‌ی آن در مقابل دولتهای متکبّر و مستکبر، خصوصیّت شناخته‌شده‌ی ایران و ایرانی بویژه جوانان این مرز و بوم به شمار میرفته است. ( بند سابعا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی و رویکرد دینی و اخلاقی : ……رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دلهای مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. مجاهدتهای جوانان در میدانهای سخت از جمله دفاع مقدّس، با ذکر و دعا و روحیه‌ی برادری و ایثار همراه شد و ماجراهای صدر اسلام را زنده و نمایان در برابر چشم همه نهاد. …. ( بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• گذشته در برابر مشکلات : به رغم همه‌ی این مشکلات طاقت‌فرسا، جمهوری اسلامی روز به روز گامهای بلندتر و استوارتری به جلو برداشت. ( عبارت دوازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• افتخارات بزرگ درچله انقلاب :. این چهل سال، شاهد جهادهای بزرگ و افتخارات درخشان و پیشرفتهای شگفت‌آور در ایران اسلامی است. عظمت پیشرفتهای چهل‌ساله‌ی ملّت ایران آنگاه بدرستی دیده میشود که این مدّت، با مدّتهای مشابه در انقلابهای بزرگی همچون انقلاب فرانسه و انقلاب اکتبر شوروی و انقلاب هند مقایسه شود. مدیریّتهای جهادی الهام گرفته از ایمان اسلامی و اعتقاد به اصل «ما میتوانیم» که امام بزرگوار به همه‌ی ما آموخت، ایران را به عزّت و پیشرفت در همه‌ی عرصه‌ها رسانید. ( عبارت دوازدهم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• دستاورد بزرگ انقلاب : انقلاب ….. عنصر اراده‌ی ملّی را که جان‌مایه‌‌ی پیشرفت همه‌جانبه و حقیقی است در کانون مدیریّت کشور وارد کرد؛ آنگاه جوانان را میدان‌دار اصلی حوادث و وارد عرصه مدیریّت کرد؛ روحیه‌ و باور «ما میتوانیم» را به همگان منتقل کرد؛ به برکت تحریم دشمنان،‌ اتّکاء به توانایی داخلی را به همه آموخت و این منشأ برکات بزرگ شد. ( مقدمه برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• مدیران جهادی : اینها بخشی از مظاهر عزّت جمهوری اسلامی است که جز با شجاعت و حکمت مدیران جهادی به دست نمی‌آمد. سردمداران نظام سلطه نگرانند؛ پیشنهادهای آنها عموماً شامل فریب و خدعه و دروغ است. ( بند دوم توصیه ششم گام دوم انقلاب اسلامی )

ب- مشکلات و وضع کنونی

براساس بندهایی از بیانیه گام دوم انقلاب که رهبر انقلاب در چله انقلاب بیان نمودند ؛ مشکلات پیش روی مردم و وضع کنونی کشور که دولت آیت الله رییسی بایستی بدان اهتمام ورزد ، چنین می باشد :

• چالشهای امروز جمهوری اسلامی : ایران مقتدر، امروز هم مانند آغاز انقلاب با چالشهای مستکبران روبه‌رو است امّا با تفاوتی کاملاً معنی‌دار. اگر آن روز چالش با آمریکا بر سر کوتاه کردن دست عمّال بیگانه یا تعطیلی سفارت رژیم صهیونیستی در تهران یا رسوا کردن لانه‌ی جاسوسی بود، امروز چالش بر سرِ حضور ایران مقتدر در مرزهای رژیم صهیونیستی و برچیدن بساط نفوذ نامشروع آمریکا از منطقه‌ی غرب آسیا و حمایت جمهوری اسلامی از مبارزات مجاهدان فلسطینی در قلب سرزمین‌های اشغالی و دفاع از پرچم برافراشته‌ی حزب‌اللّه و مقاومت در سراسر این منطقه است. و اگر آن روز، مشکل غرب جلوگیری از خرید تسلیحات ابتدایی برای ایران بود،‌ امروز مشکل او جلوگیری از انتقال سلاحهای پیشرفته‌ی ایرانی به نیروهای مقاومت است. و اگر آن روز گمان آمریکا آن بود که با چند ایرانی خودفروخته یا با چند هواپیما و بالگرد خواهد توانست بر نظام اسلامی و ملّت ایران فائق آید، امروز برای مقابله‌ی سیاسی و امنیّتی با جمهوری اسلامی، خود را محتاج به یک ائتلاف بزرگ از ده‌ها دولت معاند یا مرعوب میبیند و البتّه باز هم در رویارویی، شکست میخورد. ایران به برکت انقلاب، اکنون در جایگاهی متعالی و شایسته‌ی ملّت ایران در چشم جهانیان و عبور کرده از بسی گردنه‌های دشوار در مسائل اساسی خویش است. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• علت بسیاری از مشکلات کنونی : بدانید که اگر بی‌توجّهی به شعارهای انقلاب و غفلت از جریان انقلابی در برهه‌هایی از تاریخ چهل‌ساله نمی بود ــ که متأسّفانه بود و خسارت‌بار هم بود ــ بی‌شک دستاوردهای انقلاب از این بسی بیشتر و کشور در مسیر رسیدن به آرمانهای بزرگ بسی جلوتر بود و بسیاری از مشکلات کنونی وجود نمیداشت. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• چالش بیرونی و درونی : انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی° تحریم و وسوسه‌ها‌ی دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتّی بی اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی است. ( بند دوم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )
• مهم‌ترین عیوب: مهم‌ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخشهایی از اقتصاد که در حیطه‌ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفاده‌ی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاستهای اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّتها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخشهایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ی اینها مشکلات زندگی مردم از قبیل بی‌کاری جوانها، فقر درآمدی در طبقه‌ی ضعیف و امثال آن است. ( بند سوم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )
• تحلیل غلط برخی منحرفان : جوانان عزیز در سراسر کشور بدانند که همه‌ی راه‌حل‌ها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه‌زدن بر پنجه‌ی گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلت‌زدگان داخلی صادر میشود، امّا منشأ آن، کانونهای فکر و توطئه‌ی خارجی است که با صد زبان به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و افکار عمومی داخلی القاء میشود. ( بند پنجم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )
• زیان بار بودن مذاکره با امریکا : دولت جمهوری اسلامی باید مرزبندی خود را با آنها(آمریکای جنایت‌کار، تعدادی از دولتهای اروپایی ) با دقّت حفظ کند؛ از ارزشهای انقلابی و ملّی خود، یک گام هم عقب‌نشینی نکند؛ از تهدیدهای پوچ آنان نهراسد؛ و در همه حال، عزّت کشور و ملّت خود را در نظر داشته باشد و حکیمانه و مصلحت‌جویانه و البتّه از موضع انقلابی، مشکلات قابل حل خود را با آنان حل کند. در مورد آمریکا حلّ هیچ مشکلی متصوّر نیست و مذاکره با آن جز زیان مادّی و معنوی محصولی نخواهد داشت. ( بند دوم توصیه ششم گام دوم انقلاب اسلامی )
• اقتصاد مقاومتی ، راه حل مشکلات : راه‌حلّ این مشکلات، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخشهای آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولتها پیگیری و اقدام شود. ( بند چهارم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )

ج- جهت گیری های دولت گام دومی

براساس بیانیه گام دوم انقلاب که رهبر انقلاب در چله انقلاب بیان نمودند ؛ جهت گیری های همگام با گام دوم انقلاب دولت آیت الله رئیسی بایستی چنین باشد :

• الگو سازی نظام پیشرفته‌ی اسلامی : امّا راه طی شده فقط قطعه‌ای از مسیر افتخارآمیز به سوی آرمانهای بلند نظام جمهوری اسلامی است. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید …. ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• جمهوری اسلامی وفصل جدید زندگی آن : اینک در آغاز فصل جدیدی از زندگی جمهوری اسلامی، این بنده‌ی ناچیز مایلم با جوانان عزیزم، نسلی که پا به میدان عمل میگذارد تا بخش دیگری از جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ را آغاز کند، سخن بگویم.. ( عبارت هفتم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• نظارت با قاطعیّت و حساسیّت : البتّه نسبت فساد در میان کارگزاران حکومت جمهوری اسلامی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر و بخصوص با رژیم طاغوت که سر تا پا فساد و فسادپرور بود، بسی کمتر است و بحمداللّه مأموران این نظام غالباً سلامت خود را نگاه داشته‌اند، ولی حتّی آنچه هست غیرقابل قبول است. همه باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همه‌ی مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطان حرص برحذر باشند و از لقمه‌ی حرام بگریزند و از خداوند در این‌باره کمک بخواهند و دستگاه‌های نظارتی و دولتی باید با قاطعیّت و حساسیّت، از تشکیل نطفه‌ی فساد پیشگیری و با رشد آن مبارزه کنند. ( بند دوم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• نظارت بر مسئولان : و این ( وسوسه‌ی مال و مقام و ریاست) ایجاب میکند که دستگاهی کارآمد با نگاهی تیزبین و رفتاری قاطع در قوای سه گانه حضور دائم داشته باشد و به معنای واقعی با فساد مبارزه کند، بویژه در درون دستگاه‌های حکومتی. ( بند نخست توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• راه حل رفع مشکلات کنونی ، استفاده از ظرفیتها : به‌جز اینها، فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند. ….. دهه‌ی دوّم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیّتهای استفاده نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقاء یابد. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ) 

د – مشخصه های مسئولان گام دومی

براساس بیانیه گام دوم انقلاب ؛ سیاستها ، رویکردها و ویژگی های کارگزاران دولت آیت الله رئیسی درهمگام با گام دوم انقلاب بایستی چنین باشد :

• حراست از استقلال وآزادی : استقلال و آزادی کنونی ایران اسلامی، دستاورد، بلکه خون‌آوردِ صدها هزار انسان والا و شجاع و فداکار است؛ غالباً جوان، ولی همه در رتبه‌های رفیع انسانیّت. این ثمر شجره‌ی طیّبه‌ی انقلاب را با تأویل و توجیه‌های ساده‌لوحانه و بعضاً مغرضانه، نمیتوان در خطر قرار داد. همه ــ مخصوصاً دولت جمهوری اسلامی‌ــ موظّف به حراست از آن با همه‌ی وجودند. (توصیه پنجم گام دوم انقلاب اسلامی )
• دل های مسئولان : با این همه اینجانب به جوانان عزیزی که آینده‌ی کشور، چشم انتظار آنها است صریحاً میگویم آنچه تاکنون شده با آنچه باید میشده و بشود، دارای فاصله‌‌ای ژرف است. در جمهوری اسلامی، دلهای مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیّتها بتپد و از شکافهای عمیق طبقاتی بشدّت بیمناک باشد. در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه‌تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژه‌خواری و مدارا با فریبگران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، بشدّت ممنوع است؛ همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، به هیچ رو مورد قبول نیست. ( بند چهارم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• مایوس نشدن : در طول این چهل سال ــ و اکنون مانند همیشه ــ سیاست تبلیغی و رسانه‌ای دشمن و فعّال‌ترین برنامه‌های آن، مأیوس‌سازی مردم و حتّی مسئولان و مدیران ما از آینده است. خبرهای دروغ، تحلیل‌های مغرضانه، وارونه‌ نشان دادن واقعیّتها، پنهان کردن جلوه‌های امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ، برنامه‌‌ی همیشگی هزاران رسانه‌ی صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملّت ایران است؛ و البتّه دنباله‌های آنان در داخل کشور نیز قابل مشاهده‌اند که با استفاده از آزادی‌ها در خدمت دشمن حرکت میکنند. ( مقدمه هفت توصیه ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• ساده زیستی مسئولان : وسوسه‌ی مال و مقام و ریاست، حتّی در عَلَوی‌ترین حکومت تاریخ یعنی حکومت خود حضرت امیر‌‌المؤمنین (علیه‌السّلام) کسانی را لغزاند، پس خطر بُروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم که روزی مدیران و مسئولانش مسابقه‌ی زهد انقلابی و ساده زیستی میدادند، هرگز بعید نبوده و نیست؛ ( بند نخست توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همه‌ی مقامات: البتّه نسبت فساد در میان کارگزاران حکومت جمهوری اسلامی در مقایسه با بسیاری از کشورهای دیگر و بخصوص با رژیم طاغوت که سر تا پا فساد و فسادپرور بود، بسی کمتر است و بحمداللّه مأموران این نظام غالباً سلامت خود را نگاه داشته‌اند، ولی حتّی آنچه هست غیرقابل قبول است. همه باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همه‌ی مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطان حرص برحذر باشند و از لقمه‌ی حرام بگریزند و از خداوند در این‌باره کمک بخواهند. ( بند دوم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• کارآمدی ،پُرانگیزه ، خردمند و دارای اعتماد به نفس : به‌جز اینها، فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند.. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• ویژگی های مدیران : امّا راه طی شده فقط قطعه‌ای از مسیر افتخارآمیز به سوی آرمانهای بلند نظام جمهوری اسلامی است. دنباله‌ی این مسیر که به گمان زیاد، به دشواریِ گذشته‌ها نیست، باید با همّت و هشیاری و سرعت عمل و ابتکار شما جوانان طی شود. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه‌ها و عبرتهای گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیه‌ی انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• مدیران جهادی: جمهوری اسلامی در شمار موفّق‌ترین حاکمیّتهای جهان در جابه‌جایی خدمت و ثروت از مرکز به همه جای کشور، و از مناطق مرفّه‌نشین شهرها به مناطق پایین‌دست آن بوده است. …و حسنه‌ای برای مدیران جهادی و با اخلاص نزد خدا و خلق است. البتّه عدالت مورد انتظار در جمهوری اسلامی که مایل است پیرو حکومت علوی شناخته شود، بسی برتر از اینها است و چشم امید برای اجرای آن به شما جوانها است …. ( بند خامسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )

• جان بیانیه گام دوم :

جان مایه و روح کلی بیانیه گام دوم انقلاب که رهبر انقلاب بیان نمودند ؛ در خصوص وضعیت برخی از مسئولان پیشین و تلاش های دشمنان و امید به آینده انقلاب اسلامی چنین است :

• مردم از روی گردانی برخی مسئولان دلزده اند: برای همه چیز میتوان طول عمر مفید و تاریخ مصرف فرض کرد، امّا شعارهای جهانی این انقلاب دینی از این قاعده مستثنا است؛ آنها هرگز بی‌مصرف و بی‌فایده نخواهند شد، زیرا فطرت بشر در همه‌ی عصرها با آن سرشته است. آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزّت، عقلانیّت، برادری، هیچ یک به یک نسل و یک جامعه مربوط نیست تا در دوره‌ای بدرخشد و در دوره‌ای دیگر افول کند. هرگز نمیتوان مردمی را تصوّر کرد که از این چشم‌اندازهای مبارک دل‌زده شوند. هرگاه دل‌زدگی پیش آمده، از روی‌گردانی مسئولان از این ارزشهای دینی بوده است و نه از پایبندی به آنها و کوشش برای تحقّق آنها. ( عبارت سوم درآغازین بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• مایوس سازی مردم : در طول این چهل سال ــ و اکنون مانند همیشه ــ سیاست تبلیغی و رسانه‌ای دشمن و فعّال‌ترین برنامه‌های آن، مأیوس‌سازی مردم و حتّی مسئولان و مدیران ما از آینده است. خبرهای دروغ، تحلیل‌های مغرضانه، وارونه‌ نشان دادن واقعیّتها، پنهان کردن جلوه‌های امیدبخش، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسّنات بزرگ، برنامه‌‌ی همیشگی هزاران رسانه‌ی صوتی و تصویری و اینترنتی دشمنان ملّت ایران است؛ و البتّه دنباله‌های آنان در داخل کشور نیز قابل مشاهده‌اند که با استفاده از آزادی‌ها در خدمت دشمن حرکت میکنند. شما جوانان باید پیش‌گام در شکستن این محاصره‌ی تبلیغاتی باشید. ( مقدمه هفت توصیه ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• ارزشهای انقلاب اسلامی : انقلاب اسلامی همچون پدیده‌ای زنده و با اراده، همواره دارای انعطاف و آماده‌ی تصحیح خطاهای خویش است، امّا تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست. به نقدها حسّاسیّت مثبت نشان میدهد و آن را نعمت خدا و هشدار به صاحبان حرفهای بی‌عمل میشمارد، امّا به هیچ بهانه‌ای از ارزشهایش که بحمدالله با ایمان دینی مردم آمیخته است، فاصله نمیگیرد. ( عبارت چهارم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
• امید من به مدیریت جوان انقلابی: این سخنان در قالب سیاستها و قوانین، بارها تکرار شده است ولی برای اجرای شایسته‌ی آن چشم امید به شما جوانها است؛ و اگر زمام اداره‌ی بخشهای گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان ــ که بحمداللّه کم نیستند ــ سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد؛ ان‌شاءاللّه. ( بند چهارم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
• حراست و آمادگی : عزیزان! نادانسته‌ها را جز با تجربه‌ی خود یا گوش سپردن به تجربه‌ی دیگران نمیتوان دانست. بسیاری از آنچه را ما دیده و آزموده‌ایم، نسل شما هنوز نیازموده و ندیده است. ما دیده‌ایم و شما خواهید دید. دهه‌های آینده دهه‌های شما است و شمایید که باید کارآزموده و پُرانگیزه از انقلاب خود حراست کنید و آن را هر چه بیشتر به آرمان بزرگش که ایجاد تمدّن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) است، نزدیک کنید. ( عبارت هشتم درآغازبیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )

• سخن پایانی :
• چله اول انقلاب با همه فراز ونشیبش سپری شده است ولی بایستی تجارب مثبت و منفی آن عبرت اموز آینده شود . نکات مثبت آن ( مانند تجارب و روحیه دفاع مقدس و فرهنگ جهادی و بسیجی میدانهای مختلف و….) تعمیم داده شود و از نکات منفی آن ( رویکرد لیبرالی به غرب و مذاکرات سازش کارانه برجام پرخسارت ؛ عدم توجه به ظرفیت های داخلی و…. )  بایستی پرهیز ومایه عبرت شود .
• همه دلسوزان اسلام و انقلاب رسالت تاریخی داشته و مکلفند و بایستی تلاش نمایند تا راهبردهای بیانیه گام دوم انقلاب در عرصه های مختلف محقق گردد.
• اگر بخواهیم انقلاب در ریل صحیح و دقیق خود قرار گیرد، بایستی ویژگی‌های مسئولان آینده جمهوری اسلامی براساس بیانیه گام دوم انقلاب را در نظر گرفته و مدیران و مسئولان براساس این بیانیه عمل نمایند.
• با روی کارآمدن دولت انقلابی ایت الله رییسی و وزرای انقلابی با روحیه جهادی و با انگیزه‌ قوی، مدیریت کشور بر ریل انقلاب قرار گرفته و میتوان به تحقق اهداف گام دوم انقلاب اسلامی امیدوار بود . ولی بایستی این روند اصلاح مدیریتی تا دفع ضعفهای مدیریت لیبرالی رسوب یافته و ارتقای حکمرانی مطلوب و شایسته نظام انقلابی تداوم یافته و ان شالله با ایجاد تمدن نوین اسلامی ، زمینه سازی ظهور مهدوی فراهم گردیده و مقدمات ظهور فراهم گردد . که بهار حقیقی ، تحقق وعده موعود با ظهور حضرت مهدی(ع) و تشکیل دولت عدالت گستر است ، همان بهار دل‌انگیز و فرح بخشی که هستی پس از زمستانی طولانی به انتظارش نشسته است و بهاری از جنس نور و معنویت به همراه خواهد آورد.

دکترسیدجواد هاشمی فشارکی، استاد دانشگاه و مؤلف کتاب فرهنگ موضوعی بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی،