ناگفته‌های عملیات «کربلای ۴» از زبان فرمانده گردان غواصی
ناگفته‌های عملیات «کربلای ۴» از زبان فرمانده گردان غواصی

«مطهری» گفت: مظلوم‌ترین شهدا، شهدای غواص هستند؛ چون بالاخره در هر درگیری باید یک موضع مساوی داشته باشند، اما در آب این‌گونه نیست و رزمندگان جای پا، جان‌پناه و سنگر ندارند و نمی‌توانند از آن سنگر به آن سنگر پناه بگیرند و باید با آب می‌جنگیدند که بتوانند بایستند.

زمانی که حرف از شهدای غواص به میان می‌آید، ناخودآگاه ذهن‌ها به‌سمت عملیات «کربلای ۴» می‌رود؛ عملیاتی که شامگاه سوم دی سال ۱۳۶۵ برگزار شد؛ اما ساعتی پس از آغاز عملیات، به‌دلیل این‌که مختصات و اطلاعات آن از جمله محور‌های عملیاتی، از قبل توسط منافقین و آمریکایی‌ها در اختیار ارتش بعث عراق گذاشته شده بود، رزمندگان زیر آتش سنگین دشمن قرار گرفته و تعداد زیادی از آن‌ها خصوصاً غواص‌های خط‌شکن، مظلومانه به شهادت رسیدند.

«کریم مطهری» فرمانده گردان غواصی «جعفر طیار» لشکر انصارالحسین (ع) در دوران دفاع مقدس بود؛ لشکری که در عملیات «کربلای ۴»، ۱۹۲ شهید را تقدیم آرمان‌ها، استقلال و امنیت این مرز و بوم کرد که ۹۰ نفر از این شهدا، «شهدای غواص» بودند.

این پیشکسوت دفاع مقدس و راوی کتاب هفتاد و دومین غواص در گفت‌وگو با خبرنگار دفاع‌پرس در همدان، شهدای غواص را مظلوم‌ترین شهدای دفاع مقدس دانسته و به بیان خاطرات خود از نقش غواصان لشکر انصارالحسین (ع) در عملیات کربلای ۴ و همچنین نحوه آموزش آن‌ها پیش از برگزاری این عملیات پرداخته است.

«مطهری» در این گفت‌وگو، با اشاره به خاطره‌ای از آمادگی غواص‌ها برای حضور در عملیات «کربلای ۴»، می‌گوید: «لباس غواصی به اندازه کافی نداشتیم و تمام نیرو‌ها سعی می‌کردند به نحو احسن کار را انجام دهند و اگر اسمی کسی خط می‌خورد، گریه و زاری می‌کرد و از رفقایش می‌خواست که جایش را به او بدهد تا در عملیات شرکت کند. این همه شور و اشتیاق، حاصل اتصال و توسل به ائمه اطهار (ع) علی‌الخصوص حضرت زهرا (س) بود».

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ماحصل گفت‌وگو با «کریم مطهری» فرمانده گردان غواصی «جعفر طیار» لشکر انصارالحسین (ع) در دوران دفاع مقدس است.

مختصری درباره عملیات «کربلای ۴» و نقش لشکر انصارالحسین (ع) در این عملیات بگویید.

هرسال از طرف ایران یک عملیات گسترده‌ای در جبهه‌ها صورت می‌گرفت و همه این موضوع را می‌دانستند. در آن زمان حجم نیرو‌ها زیاد شده و تعداد نیرو‌های لشکر‌ها تکمیل می‌شد و همگی آماده بودند و برای بسیجی‌ها هم جا افتاده بود که اگر عملیات گسترده‌ای بخواهد اتفاق بیفتد، در فصل زمستان است.

ناگفته‌های عملیات «کربلای ۴» از زبان فرمانده گردان غواصی

عملیات گسترده «کربلای ۴» قرار شد در غرب شهر «بصره» روبه‌روی «خرمشهر» و «آبادان» صورت گیرد و این عملیات پیوسته ادامه پیدا کند تا این‌که شهر بصره به تصرف دربیاید. مانور هم به این شکل بود که رزمندگان از اروندرود عبور کنند و در مرحله اول، غواص‌های پنج لشکر از جمله لشکر انصارالحسین (ع) خط را بشکنند و سپس نیرو‌های آبی و خاکی هم که در قایق منتظر بودند، از جای پای غواص‌ها برای تصرف مواضع بعدی حرکت کنند.

لشکر انصارالحسین (ع) با توجه به محدوده و محوری که برایش تعریف شده بود، جزو لشکر‌های خط‌شکن و گام اول بود و غواص‌های لشکر که در اصل گردان غواصی «جعفر طیار» بودند، آمادگی داشتند که به خط بزنند. در این راستا، طرف راست محور، گردان ۱۵۳ تویسرکان قرار داشت که قرار بود یک گروهان غواص نیز داشته باشد و طرف چپ هم گردان ۱۵۵ همدان قرار داشت که یکی از گروهان‌هایش، گروهان غواص بود.

گردان‌ها همه آماده بودند که بعد از آن‌که ما جا پا گرفتیم، از ما بگذرند و خط عراق را تصرف کنند و بعد از آن نیز نیرو‌های لشکر انصارالحسین (ع) و لشکر حضرت رسول (ص) آماده بودند که عملیات را ادامه دهند؛ این طرح کلی عملیات «کربلای ۴» بود.

 آموزش‌های غواص‌ها قبل از اجرای عملیات چگونه بود؟

قبل از عملیات، لازم بود غواص‌ها یک سری آموزش‌ها علی‌الخصوص عبور از جایی شبیه اروندرود را آموزش ببینند که به همین منظور به سمت سد «گتوند» رفتیم، آموزش‌ها را انجام دادیم و با توجه به آنکه در فصل زمستان قرار داشتیم، هوا و آب خوزستان بسیار سرد بود.

رزمندگان شب و روز در آب بودند و آموزش می‌دیدند و با توجه به اینکه باید از اروند هم عبور می‌کردیم، فشار کاری ما بر روی رزمنده‌ها بسیار زیاد بود.

از شور و حال رزمندگان برای شرکت در عملیات «کربلای ۴» بگویید؟

رزمنده‌ها علاوه بر آمادگی جسمانی، به اوج معنویت هم رسیده بودند و همراه با آموزش‌های غواصی، از تمام بچه‌ها یک نیرو‌ی زبده کار کشته با معنویت ساخته شده بود.

خاطرم هست یک شب آیت‌الله «موسوی همدانی» امام جمعه وقت همدان در جمع غواص‌ها حضور پیدا کرد و ذکر مصیبتی خواند و حالت معنوی خاصی حاکم شد. از آن زمان هر موقع من را می‌دیدند، می‌گفتند عجب نیرو‌هایی داشتید و حتی در زمانی هم که نزدیکی‌های فوتش بود، شروع به گریه می‌کرد و می‌گفت آن‌ها چه کسانی بودند؟! چون هیچ‌گاه رزمنده‌ها از معنویت به دور نمی‌شدند و در تنگنا‌ها، اتصال به خدا و ائمه (ع) باعث می‌شد که بتوانند سختی‌ها را تحمل کنند.

در نهایت قرار شد که شامگاه سوم دی سال ۱۳۶۵، این عملیات کلید بخورد. لباس غواصی به اندازه کافی نداشتیم و تمام نیرو‌ها سعی می‌کردند به نحو احسن کار را انجام دهند و اگر اسمی کسی خط می‌خورد، گریه و زاری می‌کرد و از رفقایش می‌خواست که جایش را به او بدهد تا در عملیات شرکت کند. این همه شور و اشتیاق، حاصل اتصال و توسل به ائمه اطهار (ع) علی‌الخصوص حضرت زهرا (س) بود.

ناگفته‌های عملیات «کربلای ۴» از زبان فرمانده گردان غواصی

شب عملیات چگونه گذشت؟

در شب عملیات، شهید «علی چیت‌سازیان» فرمانده اطلاعات و عملیات لشکر انصارالحسین (ع) لب آب ایستاده بود و نیرو‌ها را از زیر قرآن عبور می‌داد و، چون در ایران بارندگی رخ داده و گردابی در اروند ایجاد شده بود، تأکید داشت که اگر به گرداب برخوردید، آب را به حضرت فاطمه زهرا (س) قسم بدهید، آب هم که مهریه حضرت فاطمه زهرا (س) است.

برای اینکه تلاطم آب نیرو‌ها را از هم جدا نکند، طناب‌هایی را درست کرده بودیم که گره داشت؛ غواص‌ها دست‌هایشان را از گره‌ها می‌گرفتند تا از هم جدا نشوند، هر چقدر بیشتر می‌رفتیم آب ما را به سمت گرداب می‌برد و هرچه تلاش می‌کردیم بیاییم بیرون، نمی‌شد.

‌آن‌جا فقط آب را به ائمه علی‌الخصوص حضرت فاطمه زهرا (س) قسم می‌دادیم و چون در شلمچه قبل اینکه ما حرکتمان را آغاز کنیم، درگیری ایجاد شده بود، عراقی‌ها هوشیار شده بودند و ما را می‌دیدند و به سمت ما شلیک می‌کردند. تا اینکه به ۵۰ متری خط رسیدیم، به ما از بی‌سیم اعلام کردند که دیگر شلیک کنید و کاری هم نمی‌شد کرد؛ چون ما را دیده بودند و می‌زدند.

از سختی کار غواصان در عملیات «کربلای ۴» بگویید.

مظلوم‌ترین شهدا، شهدای غواص هستند؛ چون بالاخره در هر درگیری باید یک موضع مساوی داشته باشند، اما در آب این‌گونه نیست و رزمندگان جای پا، جان‌پناه و سنگر ندارند و نمی‌توانند از آن سنگر به آن سنگر پناه بگیرند و باید با آب می‌جنگیدند که بتوانند بایستند، از آن‌سو هم عراقی‌ها تا بُن دندان مسلح بودند و پشت خاکریز‌ها بر سر رزمندگان آتش می‌ریختند.

ناگفته‌های عملیات «کربلای ۴» از زبان فرمانده گردان غواصی

نبرد نابرابری بود؛ شهید «امیر جلالی» سرش تیر خورد و روی خورشیدی ماند، شهید «عمادی» خودش را روی خورشیدی‌ها انداخت و قسم می‌داد که بیایید از روی من رد شوید؛ اما با این وجود رزمندگان توانستند با این حجم آتش زیاد و با این نابرابر بودن موقعیت دشمن، خط دشمن را بشکنند و به کانال‌ها و پشت خاک‌ریز عراقی‌ها برسند، حتی خیلی از رزمندگان تا خاکریز دوم عراقی‌ها هم پیش رفته بودند. خاطرم هست که پیکر شهید «مسعود مرادی» در خاکریز عراقی‌ها تنها افتاده بود و جنازه عراقی‌ها که به تنهایی به آن‌ها شلیک کرده بود، در اطرافش بودند؛ اما متأسفانه با توجه به اینکه محور‌های دیگر خط شکسته نشده و با جا‌های دیگر هم که خط شکسته شده بود، فاصله زیادی داشتیم و نتوانستیم با هم یکدست شویم، در نهایت تدبیر فرماندهان ارشد نیرو‌های مسلح بر این شد که دیگر عملیات را قطع کنند و تعداد قلیلی از غواص‌ها توانستند برگردند و آن‌هایی هم که ماندند، یا شهید و یا اسیر شدند.

عملیات «کربلای ۴» چگونه مقدمه‌ای برای انجام عملیات «کربلای ۵» شد؟

وقتی یک عملیات گسترده شکست می‌خورد، لشکر‌ها آسیب می‌بینند و تا مدت‌ها ساماندهی و سازمان‌دهی آن‌ها وقت می‌خواهد و نمی‌توانند حرکتی کنند؛ بنابراین عراق نیز فکر کرد که ضربه نهایی را به ما زده است؛ اما با تدبیر امام خمینی (ره) و طراحی فرماندهان، ظرف ۱۵ روز تمام لشکر‌ها ساماندهی مجدد شدند و عملیات «کربلای ۵» در شلمچه اتفاق افتاد و یک ضربه مهلک و جانانه‌ای به بدنه نظامی عراق وارد شد و دیگر حساب دست عراقی‌ها و حامیانشان آمد.

در یک کلام شهدای غواص را چگونه توصیف می‌کنید؟

شهدای غواص مظلوم‌ترین شهدای دفاع مقدس هستند.