خبرگزاری رسا ـ سهم خرمشهر از کتاب بیش از هر شهر دیگر درگیر جنگ است؛ درست همانند زخم‌هایی که بر پیکرش وارد شد، نکته قابل توجه در این بین، تنوع روایت در کتاب‌هایی که منتشر شده است؛ از روایت فرماندهان تا خاطراتی از مردم عادی و نیروهای مردمی را شامل می‌شود. به گزارش خبرگزاری رسا […]
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از حوزه هنری، سهم خرمشهر از کتاب بیش از هر شهر دیگر درگیر جنگ است؛ درست همانند زخم‌هایی که بر پیکرش وارد شد. نکته قابل توجه در این بین، تنوع روایت در کتاب‌هایی که منتشر شده است؛ از روایت فرماندهان تا خاطراتی از مردم عادی و نیروهای مردمی را شامل می‌شود.
در ذیل به بهانه سالروز آزادسازی خرمشهر فهرستی از خواندنی‌ترین کتاب‌ها درباره این شهر منتشر می‌شود:
۱٫ «دا»
بی‌شک یکی از خواندنی‌ترین آثاری که در آن به ماجرای خرمشهر پرداخته شده، «دا» است. کتابی که نوع روایت و هنرمندی نویسنده در ارائه مطلب، منجر شد یک‌بار دیگر اقبال به کتاب در میان جامعه ایرانی دیده شود. روایت نزدیک از شهری که در جنگ می‌سوخت، اما دلاورانه تلاش دارد تا وجب به وجب خاکش را حفظ کند داستان «دا» است. این اثر به قلم سیده اعظم حسینی نوشته شده و از زمان انتشار تاکنون جزء آثار پرمخاطب در سال‌های اخیر بوده است. این کتاب از سوی انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است.
۲٫ «کوچه نقاش‌ها»
ابوالفضل کاظمی متولد کوچه نقاش‌ها در محله گارد ماشین دودی بین خیابان صفاری و خیابان خراسان است. به دلیل علاقه‌اش به این محله و کوچه نام کتاب را «کوچه نقاش‌ها» گذاشته است. در این کتاب راوی دست ما را می‌گیرد و ما را به ۱۶ گذر از زندگی‌اش می‌برد. کتاب حاصل سه ماه مصاحبه صبوری با کاظمی است. کاظمی فرمانده گردان بسیجی لشکر ۲۷ محمد رسول الله صل الله علیه و آله و سلم بوده وی در طول جنگ در چندین عملیات به صورت نیروی آزاد شرکت داشته و در عملیات کربلای ۵ و ۸ فرمانده گردان عملیاتی میثم بوده است.
۳٫ «سلام بر ابراهیم»
«سلام بر ابراهیم» کاری است از گروه فرهنگی شهید ابراهیم هادی که در قالب زندگینامه‌ای مختصر و ۶۹ خاطره درباره شهید بزرگوار و مفقودالاثر ابراهیم هادی منتشر شده است. این نوشتار حاصل بیش از ۵۰ مصاحبه از خانواده، یاران و دوستان آن شهید است که همگی نگارنده را در گردآوری این مجموعه ارزشمند یاری رساندند. این اثر از سوی گروه فرهنگی شهیدابراهیم هادی منتشر شده و تاکنون پرمخاطب‌ترین عنوان منتشر شده از سوی این گروه فرهنگی است.
۴٫ «سفر به گرای ۲۷۰درجه»
این کتاب به دلیل سبک خاص نوشته و روایت عمیق و ویژه جنگ با اقبال زیادی مواجه شد و مورد توجه جدی قرار گرفت. داستان کتاب از زبان ناصر بیان می‌شود. ناصر رزمنده جوانی است است که بار‌ها سابقه شرکت در جبهه داشته. در بین امتحانات مشق و درس را رها و به همراه دوستش علی راهی منطقه جنگی جنوب می‌شود. در آنجا ضمن دیدار مجدد با دوستان سابقش، از قریب الوقوع بودن عملیاتی مهم اطلاع می‌یابد.
قلم توانای احمد دهقان در جان دادن به ماجرا و شخصیت‌های داستان سبب شده تا کتابی خواندنی در این زمینه منتشر شود. کتاب حاضر به کوشش انتشارات سوره مهر روانه بازار کتاب شده است.
از این نویسنده دو عنوان دیگر را نیز می‌توان ذیل کتاب‌های خواندنی از خرمشهر یاد کرد: «روزهای آخر» و «بچه‌های کارون». «بچه‌های کارون» قصه گروه‌های رزمنده نوجوانی است که بسیار زود با جنگ آشنا شدند و در نهایت نیز به پیروزی‌های بزرگی چون آزادسازی خرمشهر دست یافتند.
راوی از آنجا آغازگر داستان می‌شود که نوجوانی با وساطت مادرش به میدان نبرد می‌آید؛ گویی تا پیش از آن در آشپزخانه بوده و فرمانده اش او را در صورت تخطی به آشپزخانه برخواهد گرداند اما نوجوان قصه تلاش خود را می‌کند تا در پست‌ها و امور محوله دقیق باشد؛ هرچند گاهی شیطنت‌های نوجوانانه که خاص این گروه سنی است او را به سویی جلب می‌کند. این اثر از مقطع اشغال خرمشهر شروع و در مقطع آزادسازی آن به پایان می‌رسد.
نویسنده در «روزهای آخر» نیز روایتگر روزهای پایانی جنگ است. از عملیات بیت‌المقدس ۷ میگوید و روزهای آماده باش که در اردوگاه کوزران می‌گذرد. بر گرده کوهی جای گرفته است و تداعی‌کننده روزهای پرخاطره است از دوستانی که دیگر نیستند.
۵٫ «پوتین‌های مریم»
کتاب یکی از اولین خاطراتی است که از خرمشهر به روایت یک بانو (مریم امجدی)، نقل شده است. راوی این کتاب که دوران نوجوانی و جوانی‌اش مصادف با روزهای جنگ بوده، پس از انقلاب اسلامی ضمن تحصیل در دبیرستان به عضویت حزب جمهوری اسلامی، جهاد سازندگی و بسیج مستضعفین خرمشهر درآمده و دوره‌های امدادگری و فنون نظامی را آموزش می‌بیند.
با شروع تهاجم عراق به خرمشهر، او در مشاغل مختلف چون امدادرسانی در بیمارستان دکتر مصدق، نگهداری از انبار مهمات مسجد جامع خرمشهر خدمت می‌کند و در این مدت گاهی نیز به خط مقدم جبهه می‌رود.
۶٫ «خاک‌های نرم کوشک»
«خاک‌های نرم کوشک» نوشته سعید عاکف در حوزه جنگ ایران و عراق و پیرامون زندگی عبدالحسین برونسی است. این کتاب خاطرات همسر و دوستان عبدالحسین برونسی را درباره وی نقل می‌کند. کتاب با ارائه یک زندگینامه فشرده و مختصر از شهید برونسی به نقل خاطرات اطرافیان، آشنایان و هم‌رزمان ایشان پرداخته و هفتاد روایت کوتاه و خواندنی از ابعاد شخصیتی و زندگانی این فرمانده نقل می‌شود. هر خاطره نقل شده در مورد شهید با یک عکس از شهید همراه است.
۶٫ «بابانظر»
کتاب حاضر شامل خاطرات شهید محمدحسن نظرنژاد است که به کوشش سیدحسین بیضایی و مصطفی رحیمی تدوین شده است. کتاب حاصل مصاحبه‌های شفاهی با سردار شهید محمدحسن نظرنژاد است که طی آن خاطرات راوی پیرامون انقالب و جنگ تحمیلی بیان می‌شود. محمدحسن نظرنژاد ملقب به بابانظر بیشتر زمان جنگ ایران و عراق را در جبهه‌های جنگ گذراند و آسیب‌های جدی دید.
۷٫ «حرمان هور»
«حرمان هور» شامل یادداشت‌هایی از احمدرضا احدی به کوشش علیرضا کمری است. این کتاب مجموعه ۹۳ قطعه از یادداشت‌ها و دست‌نوشته‌های شهید احمدرضا احدی، دانشجوی سال دوم رشته پزشکی دانشگاه شهید بهشتی است که در سال ۱۳۶۴ در کنکور سراسری با استفاده از سهمیه رزمندگان، در تمامی رشته‌های انتخابی رتبه اول را کسب کرده است. گردآورنده معتقد است «نوشته‌های شهید از تکرار عادت خاطره‌نویسی صرف بیرون می‌شود و از تماشای آفاقی به سیر انفسی دلالت می‌کند و روح کلی و غالب در نوشته‌های او بواسطه بازتاب مستقیم وقایع پیرامونی‌اش در جبهه‌های جنگ، تلفیقی از رخدادهای بیرونی و دریافت‌های دقیق و ظریف شخصی است».
۸٫ «کالک‌های خاکی»
کتاب نوشته گلعلی بابایی و حسین بهزاد است از خاطرات سردار محمدعلی جعفری. این اثر از دوران کودکی در تابستان سال ۳۵ آغاز می‌شود و تا فتح خرمشهر ادامه می‌یابد. «کالک‌های خاکی» روایتی است نزدیک و عینی از فتح خرمشهر به روایت فرمانده سپاه.
۹٫ «نوشتم تا بماند»
کتاب حاضر شامل یادداشت‌های روزانه آیت‌الله جمی از دفاع مقدس است که به کوشش محسن کاظمی از سوی انتشارات سوره مهر منتشر شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.
۱۰٫ «پا به پای باران»
این کتاب که نوشته هدایت‌الله بهبودی و مرتضی سرهنگی است، مشتمل بر دو گزارش مشترک از شهر خرمشهر طی سال‌های ١٣۶٧ و ١٣۶٨ است. این اثر شامل گزارش‌هایی از حضور سرهنگی و بهبودی در مناطق جنگ‌زده خرمشهر، اهواز، شلمچه، دهلاویه، آبادان و کوی ذوالفقاری است.
۱۱٫ مجموعه شعر «خرمشهر»
این اثر جزو نخستین کتاب‌هایی است که با محوریت خرمشهر و در قالب منظوم منتشر شده است. نشر مجنون که چاپ این اثر را برعهده داشته است، کتاب دیگری با عنوان «دختران خرمشهر» را نیز منتشر کرده که در آن به زندگی و فداکاری بانوان حاضر در خرمشهر پرداخته شده است.
۱۲٫ «کتاب مأموریت در خرمشهر»
خاطرات سرهنگ فلاح اللامی از فرماندهان ارتش عراق است که وی در خاطرات خود به افشا و جنایات اسرار ارتش بعث عراق پرداخته است. در این کتاب، فلاح اللامی، آمادگی ارتش عراق قبل از جنگ عراق و همچنین اشغال خرمشهر و جنایت تجاوزات و غارت وحشیانه بعثی‌ها در این مناطق را تشریح کرده است. وی همچنین به پیروزی نیروهای ایرانی در عملیات آزادسازی خرمشهر اشاره کرده، اسنادی نیز از ارتش عراق در کتاب ضمیمه شده است. صاحب خاطره قبل از جنگ رئیس کمیته واردات اسلحه در عراق بوده است.
جنایات صدام در کویت، جنگ اول خلیج فارس و قیام شیعیان در زمان صدام نیز از جمله فصول کتاب هستند.
۱۳٫ «تکاوران نیروی دریایی در خرمشهر»
این کتاب به کوشش سیدقاسم یاحسینی با محوریت خاطرات یکی از حاضران و ناظران در جنگ نوشته شده است. نویسنده خود درباره کتاب میگوید: درباره جنگ حدود ۱۰ هزار کتاب در قالب‌های مختلف چاپ شده است و درباره خرمشهر حدود ۳۰۰ جلد و وضعیت چنان است که برخی از آن‌ها به تکرار هم افتاده‌اند اما خدا را شاکرم که در این کتاب توانستم به سراغ مردی از قهرمانان سرزمینم بروم که سرافرازانه ایستاده و از شرف ارتشی بودن و ایرانی بودنش دفاع کرده است.
۱۴٫ «یک‌شنبه آخر»
کتاب حاضر نوشته معصومه رامهرمزی، مجموعه خاطرات دختری ۱۴ ساله از آغاز جنگ تا زمان فتح خرمشهر را دربرمی‌گیرد که توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. این کتاب روایتی زنانه از سال‌های دفاع مقدس است. روایت بخشی از خاطرات معصومه رامهرمزی، رزمنده آبادانی، است که با شروع جنگ پا به جبهه می‌گذارد و تا پایان جنگ، عمر و بهترین لحظات زندگیش را صرف کمک به رزمندگان می‌کند.
رامهرمزی که مدت ١۶ سال است به تدریس، نویسندگی کتاب و مقاله مشغول است با اشاره به خاطراتش از جنگ، انگیزه نوشتن این کتاب را آشنا کردن دانش‌آموزانش در دبیرستان با وقایع جنگ عنوان می‌کند./۹۹۸/د۱۰۲/ق
