اقتصاد در گام دوم انقلاب اسلامی
اقتصاد در گام دوم انقلاب اسلامی

در این نوشتار واژگان تصریحی در خصوص موضوعات اقتصادی وصع موجود و راهبردهای رفع مشکلات اقتصادی در بیانیه گام دوم انقلاب تبیین شده است .
*
دکترسیدجواد هاشمی فشارکی

 

انقلاب کبیر و شکوهمند اسلامی ایران در حالی چهلمین سالگرد پیروزی خود را پشت سر گذاشت و قدم به دهه‌ پنجم و چله دوم حیات پرافتخار خود نهاد، که فراز و نشیب‌های فراوانی را طی کرده و شیرینی‌ها و تلخی‌های گوناگونی را چشیده و اگرچه دشمنان مستکبرش و عناصر نفوذی‌شان گمان‌های باطلی در نابودی این حکومت الهی را در سر داشتند، اما امام امت و یاران انقلابی‌اش همواره در تلاش و مجاهدت بوده و دوستانش در سراسر جهان، امیدوارانه آن را در گذر از چالش‌ها و به دست آوردن پیشرفت‌های خیره‌کننده، همواره سربلند و سرافراز دیده‌اند.

در چنین پیچ تاریخی و نقطه‌ عطفی، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور «بیانیه‌ گام دوم انقلاب» و برای ادامه‌ این راه روشن، به تبیین دستاوردهای شگرف و بی نظیر چهار دهه‌ گذشته پرداخته و توصیه‌هایی راهبردی به‌منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرموده‌اند.

بیانیه‌ «گام دوم انقلاب اسلامی» تجدید مطلعی است خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان مومن انقلابی که به ‌مثابه منشوری راهبردی برای برداشتن گام بلند انقلاب و «دومین مرحله‌ خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی » خواهد بود و انشاالله «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم زده و شکل خواهند داد.

این گام دوم، انقلاب را «به آرمان‌های والایش که همانا ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع و ظهور خورشید ولایت عظمی (ارواحنافداه) هست در جهان ظلمت‌زده» هموار خواهد کرد.

گام دوم انقلاب بیانیه‌ای است راهبردی که برای استمرار راه انقلاب اسلامی و به منظور تجربه‌اندوزی و عبرت‌آموزی به تبیین دستاوردهای چهل سال گذشته می‌پردازد. ایشان در این بیانیه با هدف «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» توصیه‌هایی ارائه می‌دهند. مخاطب اصلی این بیانیه به دولت و سازمان‌ها نبوده و بلکه ملت ایران و به ویژه جوانان عزیز که امید امام و اسلامند را مورد خطاب قرار می‌دهد و به توضیح و روشن کردن مسئله برداشتن «گام دوم» به سوی آرمان‌های انقلاب اسلامی در ۷ فصل راهبردی (علم و پژوهش، معنویّت و اخلاق، اقتصاد، عدالت و مبارزه با فساد، استقلال و آزادی، عزت ملی، روابط خارجی، مرزبندی با دشمن و سبک زندگی) می‌پردازد.

از آنجا که سند مذکور از اهمیت والایی برخوردار بوده و نقطه عطفی برای نهادها و اشخاص خواهدبود، لذا در این نوشتار درخصوص اقتصاد ومسایل اقتصادی ، که یکی از موضوعات مهم که درمعرض تحریم و سو مدیریت بوده است ، استخراج ، تیتر گذاری و بصورت موضوعی تبیین وارایه شده است :

 

  • الف )کلیاتی راجع به اقتصاد
  • اقتصادی و انقلاب اسلامی: ( انقلاب اسلامی ) موتور پیشران کشور در عرصه‌ی علم و فنّاوری و ایجاد زیرساخت‌های حیاتی و اقتصادی و عمرانی شد که تا اکنون ثمرات بالنده‌ی آن روز به روز فراگیرتر میشود.. ( بند ثانیا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
  • اقتصاد و…. : دانش،‌ آشکارترین وسیله‌ی عزّت و قدرت یک کشور است. روی دیگر دانایی، توانایی است. دنیای غرب به برکت دانش خود بود که توانست برای خود ثروت و نفوذ و قدرت دویست ساله فراهم کند و با وجود تهیدستی در بنیانهای اخلاقی و اعتقادی، با تحمیل سبک زندگی غربی به جوامع عقب‌مانده از کاروان علم، اختیار سیاست و اقتصاد آنها را به دست گیرد. (توصیه اول گام دوم انقلاب اسلامی )
  • اقتصاد کشورو متوقف نبودن درداخل مرزها : استقلال و آزادی کنونی ایران اسلامی، دستاورد، بلکه خون‌آوردِ صدها هزار انسان والا و شجاع و فداکار است؛ غالباً جوان، ولی همه در رتبه‌های رفیع انسانیّت. این ثمر شجره‌ی طیّبه‌ی انقلاب را با تأویل و توجیه‌های ساده‌لوحانه و بعضاً مغرضانه، نمیتوان در خطر قرار داد. همه ــ مخصوصاً دولت جمهوری اسلامی‌ــ موظّف به حراست از آن با همه‌ی وجودند. بدیهی است که «استقلال» نباید به معنی زندانی کردن سیاست و اقتصاد کشور در میان مرزهای خود، و «آزادی» نباید در تقابل با اخلاق و قانون و ارزشهای الهی و حقوق عمومی تعریف شود. (توصیه پنجم گام دوم انقلاب اسلامی )

 

  • ب ) تهدیدات و عیوب اقتصادی
  • زیانهای اقتصادی غرب به ملت : … به همین جمله اکتفا میکنم که تلاش غرب در ترویج سبک زندگی غربی در ایران، زیانهای بی‌جبران اخلاقی و اقتصادی و دینی و سیاسی به کشور و ملّت ما زده است؛ مقابله با آن، جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه میطلبد که باز چشم امید در آن به شما جوانها است. (توصیه هفتم گام دوم انقلاب اسلامی )
  • مهمترین عیوب اقتصادی : مهم‌ترین عیوب، وابستگی اقتصاد به نفت، دولتی بودن بخشهایی از اقتصاد که در حیطه‌ی وظایف دولت نیست، نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیّت داخلی، استفاده‌ی اندک از ظرفیّت نیروی انسانی کشور، بودجه‌بندی معیوب و نامتوازن، و سرانجام عدم ثبات سیاستهای اجرائی اقتصاد و عدم رعایت اولویّتها و وجود هزینه‌های زائد و حتّی مسرفانه در بخشهایی از دستگاه‌های حکومتی است. نتیجه‌ی اینها مشکلات زندگی مردم از قبیل بی‌کاری جوانها، فقر درآمدی در طبقه‌ی ضعیف و امثال آن است. ( بند سوم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )

 

  • راهبردهای رفع مشکلات اقتصادی
  • اقتصاد یکی از سرفصلهای گام دوم : اکنون به شما فرزندان عزیزم در مورد چند سرفصل اساسی توصیه‌هایی میکنم. این سرفصل‌ها عبارتند از: علم و پژوهش، معنویّت و اخلاق، اقتصاد، عدالت و مبارزه با فساد، استقلال و آزادی، عزّت ملّی و روابط خارجی و مرزبندی با دشمن، سبک زندگی. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
  • راه نجات اقتصاد کشور: انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی° تحریم و وسوسه‌ها‌ی دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتّی بی اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی است. ( بند دوم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )
  • اقتصاد بزرگ ومتنوع ایران : به‌جز اینها، فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهره‌گیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بی‌نیاز و به معنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند. ایران با دارا بودن یک درصد جمعیّت جهان، دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان است: منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملّی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخشهایی از ظرفیّتهای کشور است؛ بسیاری از ظرفیّتها دست‌نخورده مانده است. گفته شده‌ است که ایران از نظر ظرفیّتهای استفاده نشده‌ی طبیعی و انسانی در رتبه‌ی اوّل جهان است. بی‌شک شما جوانان مؤمن و پُرتلاش خواهید توانست این عیب بزرگ را برطرف کنید. دهه‌ی دوّم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیّتهای استفاده نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقاء یابد. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
  • اقتصاد مقاومتی راه حل مشکلات : راه‌حلّ این مشکلات، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که باید برنامه‌های اجرائی برای همه‌ی بخشهای آن تهیّه و با قدرت و نشاط کاری و احساس مسئولیّت، در دولتها پیگیری و اقدام شود. درون‌زایی اقتصاد کشور، مولّد شدن و دانش‌بنیان شدن آن، مردمی کردن اقتصاد و تصدّیگری نکردن دولت، برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّتهایی که قبلاً به آن اشاره شد، بخشهای مهمّ این راه‌حل‌ها است.. ( بند چهارم توصیه سوم گام دوم انقلاب اسلامی )
  • عرصه جوانان در میدان اقتصادی : امّا راه طی شده فقط قطعه‌ای از مسیر افتخارآمیز به سوی آرمانهای بلند نظام جمهوری اسلامی است. دنباله‌ی این مسیر که به گمان زیاد، به دشواریِ گذشته‌ها نیست، باید با همّت و هشیاری و سرعت عمل و ابتکار شما جوانان طی شود. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همه‌ی میدانهای سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویّت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیّت دهند، از تجربه‌ها و عبرتهای گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیه‌ی انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفته‌ی اسلامی بسازند. ( مقدمه هفت سرفصل توصیه ها ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی )
  • مبارزه با فساد اقتصادی: این دو ( عدالت و مبارزه با فساد) لازم و ملزوم یکدیگرند. فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی، توده‌ی چرکین کشورها و نظامها و اگر در بدنه‌ی حکومتها عارض شود، زلزله‌ی ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آنها است؛ و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی که نیازمند مشروعیّتی فراتر از مشروعیّتهای مرسوم و مبنائی‌تر از مقبولیّت اجتماعی است، بسیار جدّی‌تر و بنیانی‌تر از دیگر نظامها است. ( بند نخست توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
  • مدارا با فریبکاران اقتصادی ممنوع : با این همه اینجانب به جوانان عزیزی که آینده‌ی کشور، چشم انتظار آنها است صریحاً میگویم آنچه تاکنون شده با آنچه باید میشده و بشود، دارای فاصله‌‌ای ژرف است. در جمهوری اسلامی، دلهای مسئولان به طور دائم باید برای رفع محرومیّتها بتپد و از شکافهای عمیق طبقاتی بشدّت بیمناک باشد. در جمهوری اسلامی کسب ثروت نه‌تنها جرم نیست که مورد تشویق نیز هست، امّا تبعیض در توزیع منابع عمومی و میدان دادن به ویژه‌خواری و مدارا با فریب گران اقتصادی که همه به بی‌عدالتی می‌انجامد، بشدّت ممنوع است؛ همچنین غفلت از قشرهای نیازمند حمایت، به هیچ رو مورد قبول نیست. این سخنان در قالب سیاستها و قوانین، بارها تکرار شده است ولی برای اجرای شایسته‌ی آن چشم امید به شما جوانها است؛ و اگر زمام اداره‌ی بخشهای گوناگون کشور به جوانان مؤمن و انقلابی و دانا و کاردان ــ که بحمداللّه کم نیستند ــ سپرده شود، این امید برآورده خواهد شد؛ ان‌شاءاللّه. ( بند چهارم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )
  • طهارت اقتصادی شرط مقامات : همه ( کارگزاران حکومت جمهوری اسلامی) باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همه‌ی مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطان حرص برحذر باشند و از لقمه‌ی حرام بگریزند و از خداوند در این‌باره کمک بخواهند و دستگاه‌های نظارتی و دولتی باید با قاطعیّت و حساسیّت، از تشکیل نطفه‌ی فساد پیشگیری و با رشد آن مبارزه کنند. این مبارزه نیازمند انسانهایی با ایمان و جهادگر، و منیع‌الطّبع با دستانی پاک و دلهایی نورانی است. ( بند دوم توصیه چهارم گام دوم انقلاب اسلامی )

 

  • سخن پایانی
  • انقلاب اسلامی علیرغم تهدیدات دشمنان و سومدیریتهای داخلی ، پویا و جوشان در کشور و جهان روبه گسترش و بازکردن افق های جدید و ارتقای سطح وضعیت خود درعرصه های مختلف می باشد.
  • راهبردهای اقتصادی در بیانیه گام دوم و سیاست های کلان اقتصاد مقاومتی ، بسیار اثرگذار در برون رفت از مشکلات اقتصادی ناشی از تحریمهای دشمنان و سو مدیریتی می باشد .
  • اکنون که در پیچ تاریخی انقلاب از گردنه راهزنان خارجی وداخلی انقلاب قرار داریم ، همه موظف به تکالیف دینی و مسولیت اجتماعی خود بوده و بایستی در جهت تحقق اهداف انقلاب کوشا بوده ؛ بایستی با اجرای موارد مذکور ،بسرعت از مشکلات اقتصادی خارج شده وبا اقتصاد مقاوم و توانمند در کمک به ایجاد تمدن نوین اسلامی کوشا بوده و زمینه ساز ظهور مهدوی باشیم .

 

دکترسیدجواد هاشمی فشارکی، مؤلف کتاب فرهنگ موضوعی بیانیه راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی و کتاب تهدیدات اقتصادی و اقتصاد مقاومتی