۱– مقدمه

اقتصاد پايدار و توسعه جوامع، بدون برنامه ریزی راهبردی برای حفاظت و تأمین امنیت زيرساختهای حیاتی امکانپذير نیست. زيرساختهای برق ، گاز ، آب و فاضلاب ، نفت و پتروشیمی، ارتباطات و مخابرات، حمل و نقل، بانکداری و خدمات مالی، کشاورزی و تغذيه، سلامت و بهداشت عمومی وخدمات اضطراری از جمله زيرساختهای حیاتی هستند که نقش کلیدی در توسعه و پايداری جوامع امروز دارند. در سال های اخیر، به واسطه صدمات ناشی از تشديد حملات عامدانه، فجايع طبیعی و حوادث شديد آب و هوايی، مساله حفاظت از زيرساخت های حیاتی اهمیتی دوچندان يافته است.

تاب آوری :

پايدارسازی زيرساختها و کاهش آسیب پذيری آنها در برابر تهديدات، از مهمترين اهداف پدافند غیرعامل است. تاب آوری به عنوان مفهومی جديد در حوزه پدافند غیرعامل، در پی دستیابی به اين مهم است.از ديدگاه پدافند غیر عامل، سامانه در صورتی تاب آور است که با وجود تغییر شرايط در محیط عملکرد، هر چند اين تغییر طولانی مدت باشد، ويژگی سازگار بودن سامانه ، آن را در سطح قابل قبولی از پايداری عملکرد و ساختار قرار دهد و سامانه به طورکلی دچار خرابی و قطعی نشود.

 لزوم تغییر نگرش نسبت به مفاهیم حفاظت و تاب آوری زیرساختهای حیاتی

حفاظت از زيرساختهای حیاتی در ساده ترين حالت ، تو انايی پیشگیری يا کاهش اثرات یک حادثه مخرب تعريف شده است. به عبارت ديگر، حفاظت از زيرساخت های حیاتی، مجموعه اقدامات و فعالیتهای مقاوم سازی برای تضمین عاملیت و تداوم کارکرد زيرساختها را شامل میشود. نکته حائز اهمیت در اين تعاريف اين است که ديدگاههای اولیه در ارتباط با مفهوم حفاظت از زيرساختهای حیاتی، تنها مباحث پیشگیری و مقاوم سازی زيرساختها را طرح کرده است؛ اما با ظهور مفهوم تاب آوری در اين حوزه، ويژگیهای ديگری نظیر قابلیت انطباق ، جذب، پاسخ و بازيابی سريع نیز برای امنیت زيرساخت ها در نظر گرفته شده است .

تعریف کمیته بین الملل کاهش فجايع سازمان ملل متحد:

یکی ديگر از مصاديق تغییر نگرش نسبت به موضوع حفاظت از زيرساختهای حیاتی، توسط کمیته بین الملل کاهش فجايع سازمان ملل متحد ارائه شده است. اين تعريف که به نوعی مفهوم مدرن مسأله حفاظت از زيرساخت های حیاتی تلقی می گردد؛

  توانايی يک سامانه ، اجتماع یا جامعه در معرض مخاطرات برای مقاومت، جذب، انطباق و بازیابی از آثار يک مخاطره به روشی سريع و موثر، من جمله از طريق حفظ و ترمیم ساختارها و عملکردهای بنیادی و اساسی را به عنوان تاب آوری زيرساختهای حیاتی تعريف کرده است.

۳- راهبردهای حفاظت از زیرساختهای حیاتی

 در چند سال گذشته، تجربه وقوع حوادث در زيرساخت های حیاتی موجب شده ملت های بیشتری مسئله تأمین امنیت زيرساختهای حیاتی را در اولويت اقدامات و برنامه های ملی خود قرار دهند. در اين راستا، بهره گیری از دانش و تجربیات جهانی می تواند گامی موثر در ارتقای سطح دانش و تجربه برنامه ريزان و دست اندرکاران حوزه پدافند غیرعامل کشور محسوب گردد.

۳-۱: برنامه حفاظت از زیرساختهای ملی ایالت متحده  (NIPP)

ايالات متحده آمريکا اولین کشوری است که توسعه و ايجاد طرح ها و ابتکارات حفاظت از زيرساخت های حیاتی را در دستورکار قرار داده است نخستین راهبرد ايالات متحده در ارتباط با موضوع حفاظت از زيرساخت های حیاتی، در فرمان اجرايی شماره ۶۹ سیاستهای راهبردی رياست جمهوری در سال ۱۹۹۸ منتشر شده است.

در اين گزارش، زيرساختهای حیاتی شناسايی و تعاريف و الزامات اولیه حفاظت از آنها مطرح شده است. همچنین لزوم بررسی آسیب پذيری زيرساخت ها یا استفاده از روشهای انعطاف پذير و پويا که هم بخش های خصوصی و دولتی و هم امنیت داخلی و بین المللی را دربرگیرد، در اين گزارش بیان شده است. طبق اين راهبرد يکی از دلايل ضرورت ايجاد وزارت امنیت داخلی، حفظ امنیت زيرساخت های حیاتی عنوان شده است.

رويکرد بعدی ايالات متحده در سند شماره ۰۸سیاستهای راهبردی با هدف تقويت امنیت و تاب آوری زيرساخهای حیاتی در برابر تهديدات فیزيکی و سايبری در سال ۲۰۱۳ ارائه شده است.طبق اين سند، دولت بايد با همکاری ايالات، مقامات محلی و صاحبان و متصديان زيرساختهای حیاتی در بخشهای خصوصی و دولتی، در وهله اول با شناسايی دارايی ها و سامانه هايی که زيرساختهای حیاتی ملی را تشکیل می دهند، ارزيابی آسیب پذيری زيرساختها و دارايیها را با استفاده از يک روش مديريت خطرپذيری در مواجهه با تهديدات ملی به انجام می رساند. برآورد خطرپذيری، شناسايی و اولويت بندی، مجموعه اقداماتی است که می تواند موجب کاهش خطرپذيری شود. همچنین اين سیاست راهبردی، تدوين یک برنامه تحقیق و توسعه جديد در حوزه زيرساختهای حیاتی و لزوم بروزرسانی برنامه حفاظت از زيرساختهای ملی (NIPP) در بازه های زمانی هر چهار سال يکبار را در دستورکار قرار داده است . متن اين سند، منعکس کننده افزايش توجهات به مفهوم تاب آوری و رويکردهای تحلیل چند مخاطره ای است.

بر اساس راهبرد کلی اين سند ، حفاظت زيرساخت های حیاتی به عنوان عامل توانمندساز حوزه تاب آوری زيرساخت ها شناخته شده است. به علاوه در تمامی رويکردهای اخیر ايالات متحده در ارتباط با امنیت زيرساختهای حیاتی، تاب آوری در کنار حفاظت به رسمیت شناخته شده و حتی بیشتر بر آن تاکید شده است.

۳-۲: برنامه مدیریت شرایط اضطراری دانمارک (DEMA)

تحلیل آسیب پذيری زيرساختهای اين کشور از سال های۲۰۰۵ تا ۲۰۱۰ در دستور کار سازمان مديريت شرايط اضطراری دانمارک ) (DEMA قرار گرفت که يک سازمان دولتی تحت نظر وزارت دفاع اين کشور است. در اين راهبرد، آسیب پذيری مفهومی است که بیشتر روی آن تمرکز شده و به نوعی مفهوم مقابل تاب آوری معرفی شده است. در اين چارچوب، توانايی کلی سامانه برای کارکرد و دستیابی به اهداف سامانه در مواجهه با تهديدها به عنوان آسیب پذيری    (و به نوعی معنای متضاد آن؛ تاب آوری) تعريف شده است.

درتعريف ديگر اين سازمان، يک سامانه زمانی آسیب پذير است که فاقد ظرفیت لازم برای برنامه ريزی، پیشگیری، پاسخ يا بازيابی در مواجهه با يک تهديد مشخص باشد. بر اساس اين راهبرد، ارزيابی آسیب پذيری با مقايسه تهديدها در برابر ظرفیتهای موجود و درجه مطلوب حفاظت انجام گرفته است .در حالت کلی اين رويکرد بیانگر اين مطلب است که مفهوم آسیب پذيری و تاب آوری دو روی يک سکه هستند که معانی يکسانی را به اشتراک میگذارند.

– در اولین گزارش نمايه خطرپذيری ملی سازمان در سال ۲۰۱۳ ، حوادث متوجه زيرساختهای حیاتی شناسايی و بر اساس انسان ساخت (مصنوعی) يا طبیعی بودن و اهمیت هريک از مخاطرات برای زيرساخت های مختلف اولويت بندی شده است.در اين تحلیل، آسییب پذيری تهديدات مصنوعی دردو دسته جداگانه حوادث و تهديدات امنیتی بررسی شده است.

– گزارش سال ۲۰۱۵ اين سازمان روی سامانه مديريت بحران کشور متمرکز شده است. در اين گزارش تصريح شده که هدف از اين برنامه، اطمینان از ايجاد يک جامعه مستحکم و مقاوم از طريق توسعه و تقويت فعالیتهای آمادگی، به منظور پیشگیری و پاسخ به حوادث و فجايع بزرگ است.

• در سال ۲۰۱۸، باز صحبتی از تاب آوری نشده و تمرکز اصلی روی مفاهیم پیشگیری، آمادگی و پاسخ به حوادث است تا تاب آوری از ديدگاه بازيابی سريع.

 اما در مدل تحلیلی کاربردی يک چرخه مديريت بحران ، بایستی مراحل قبل، حین و پس از بحران؛ به طوری که همه پارامترهای اساسی مفهوم تاب آوری را شامل شود ديده شود.

۳-۳: اداره حفاظت شهری نروژ(DSB)

گزارش تحلیل خطرپذيری ملی توسط اداره حفاظت شهری نروژ در سال   ۲۰۱۴ ارائه و جوامع تاب آور به عنوان يک مفهوم جديد در حوزه حفاظت شهری معرفی شده است.

گزارش سال  ۲۰۱۷ اين سازمان که با عنوان کارکردهای حیاتی در جامعه انتشار يافته است، به اين موضوع پرداخته که کدام توانايیها و قابلیتهای عملکردی و کارکردی بايد در همه شرايط و زمان ها در جامعه حفاظت شده و پایدار شوند. در اين گزارش، عبارت کارکردهای حیاتی جامعه ، تعريف و اين کارکردها طبقه بندی و اولويت بندی شده است. طی اين راهبرد، کارکردهايی که جامعه نمی تواند در فقدان آنها هفت روز يا کمتر با عوامل تهديدکننده ايمنی و يا امنیت مردم مقابله کند، کارکردهای حیاتی جامعه محسوب میشوند.اين کارکردها در سه دسته حاکمیت ، امنیت ملی و عاملیت اجتماعی دسته بندی و تحلیل شده است. یکی از زيربخشهای حوزه عاملیت اجتماعی ،خدمات مبتنی بر زيرساخت بوده وشامل سامانه ها ودارايی هايی است که معمولاً با عنوان زيرساختهای حیاتی شناخته می شوند.

از منظر راهبردهای ملی اين کشور، حفاظت و بازگردانی سريع کارکردهای فوری جامعه، دو عنصر کلیدی درتاب آوری اجتماعی عنوان شده است

۳-۴: سازمان پیش بینی رویدادهای شهری سوئد  ( MSB)

سازمان پیش بینی رويدادهای شهری سوئد در سال ۲۰۱۱ ،راهبرد ملی حفاظت از زيرساختهای حیاتی و خدمات پراهمیت اجتماعی را به دستور دولت تهیه کرده است. در مقدمه اين گزارش تصريح شده که هدف اين راهبرد ملی، توسعه و ايجاد جامعه تاب آور است. ظرفیت جامعه برای مقاومت و همچنین بازيابی از اختلالات من جمله تعاريف اين سازمان در ارتباط با تاب آوری است .

گزارش سال ۲۰۱۳ سازمان با هدف ايجاد آمادگی برای حوادث آينده منتشر شده است.در اين گزارش، چگونگی تاثیر تحولات احتمالی مختلف در آينده، بر روی مسئله امنیت اجتماعی تحلیل و ده چالش راهبردی در اين حوزه شناسايی شده است. حفظ و تداوم عملکرد زيرساخت های حیاتی در مواجهه با حوادث و امنیت سايبری از جمله اين چالش های راهبردی هستند. همچنین در اين گزارش، تهدیدات، آسیب پذيریها و مسائل پیش روی حوزه امنیت اجتماعی تحلیل و راهبردهای پیشنهادی به منظور مقابله با اين چالشها ارائه شده است.

گزارش بعدی اين سازمان تحت عنوان اقدامات عملی برای حفاظت از زيرساختهای حیاتی و کارکردهای اساسی جامعه ، با هدف تهیه پیش نیازهای لازم برا ی ايجاد يک برنامه عملی و بر پايه راهبرد، در راستای توسعه اقدامات حفاظتی ارائه شده است. تضمین امنیت سامانه های زیرساختها و ايجاد جامعه تاب آور با ظرفیتهای بهبوديافته در حوزه زيرساختهای حیاتی به منظور مقاومت و بازيابی از اختلالات شديد، به عنوان اولويتهای برنامه کاری اين سازمان تا سال ۲۰۲۰ تعیین شده است.

توسعه راهبردهای بر پایه مفهوم تاب آوری به منظور تقويت آمادگی در برابر حوادث ، مهمترين هدف تحقیقاتی اين سازمان در حوزه حفاظت از زيرساخت های حیاتی و خدمات پراهمیت شهری، برای سالهای۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ تعیین شده است.

در ادامه سری گزارشات اين سازمان، نسخه بروزشده پروژه ارزيابی خطرپذيری ملی در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است. در اين گزارش، مجموعه نسبتا جامعی از ارزيابیهای ريسک به همراه ارزيابی ظرفیتها ارائه شده است. مخاطرات در چهارگروه اصلی مخاطرات طبیعی (شامل ۱۰ مورد مخاطره)، حوادث عظیم و بزرگ (شامل ۴ مورد مخاطره)، اختلال در زيرساختهای فنی و سامانه های تغذيه (۷ مورد در مورد زیرساختهای حیاتی) و مخاطرات متخاصم و خرابکارانه    (۴ مورد) دسته بندی شده است.

شايان ذکر است، يکی ديگر از تاکییدات عمده اين چارچوب، مقاوم سازی و تاب آورسازی زيرساخت های وابسته، به منظور جلوگیری از آثار آبشاری يا زنجیره ای شديد است .

۳-۵: وزارت امنیت داخلی فنلاند

برای اولین بار در کشور فنلاند، پروژه ارزيابی خطرپذيری ملی در اواخر سال ۲۰۱۶ توسط سازمان امنیت داخلی وزارت کشور منتشر شده است. ارزيابی خطرپذيری ملی امکان تشخیص حوادث پیش بینی نشده ای را فراهم         می آورد که وقوع آنها زندگی و سلامت مردم را به خطر انداخته، موجب خسارات و زيانهای اقتصادی در سطوح ملی شده و آسیبهای زيست محیطی و اجتماعی شديدی را پديد می آورند.

در اين گزارش، بر مبنای ارزيابی ريسک برای بیش از ۶۰ مورد مخاطره، ۲۱ سناريو از حوادث محتمل برای اين کشور به منظور تحلیل های دقیق تر انتخاب شدند. اين مخاطرات در دو دسته کلی طبقه بندی شده است:

 ۱- حوادث گسترده با تاثیرگذاری شديد در کل جامعه (شش مورد مخاطره از جمله حوزه تهديدات سايبری)

۲- حوادث شديد منطقه ای  (پانزده مورد مخاطره از جمله حملات تروريستی و مخاطرات مربوط به فجايع طبیعی )

در حالت کلی میتوان گفت رويکرد اين راهبرد برای تأمین امنیت در بخشهای مختلف، توسعه فعالیتهای آمادگی بر مبنای ارزيابی خطرپذيری حوادث میباشد و مفاهیم تاب آوری هنوز در اسناد و سیاستهای رسمی اين کشور مشاهده نمیشود.

۳-۶: راهبرد تاب آوری زیرساختهای حیاتی استرالیا

استرالیا از جمله کشورهايی است که سیاستهای امنیت زيرساختی پیچیده و پیشرفته ای را برای حفاظت از زيرساختهای حیاتی ، هم در برابر تهديدات امنیتی معاصر و هم مخاطرات آينده، در دستور کار قرار داده است. اولین راهبرد استرالیا برای تأمین امنیت زيرساختهای اين کشور، تحت عنوان راهبرد تاب آوری زيرساخت های حیاتی در سال ۲۰۱۰ منتشر شده است.

هدف از تاب آورسازی زيرساخت ها در اين گزارش عبارتست از برنامه ريزی هماهنگ بین بخشها و شبکه ها، اقدامات واکنشی، اقدامات بازيابی انعطاف پذير و بموقع و توسعه يک فرهنگ سازمانی که توانايی تأمین حداقل سطح خدمات را در طول مدت اختلالات، شرايط اضطراری و فجايع داشته و بتواند به سرعت به عملکرد کامل خود بازگردد.

در طرح تاب آوری زيرساختهای حیاتی ، دولت استرالیا همانند ايالات متحده و برخی کشورهای اروپايی،هدف ايجاد يک رويکرد مشارکت دولتی – خصوصی را برای تاب آورسازی زيرساختها برگزيده است.

این کشور به منظور افزايش امنیت سايبری ، يک شبکه به اشتراک گذاری اطلاعات ايمن     TISN) ) ايجاد کرده و آن را اصلی ترين ساز و کارهای افزايش تاب آوری در زيرساخت ها عنوان کرده است.

در گزارش بعدی از راهبرد تاب آوری زيرساختهای حیاتی استرالیا در سال ۲۰۱۵، سیاستهای اين کشور در رابطه با تاب آورسازی زيرساختها بیان شده است.

۱- ايجاد يک بستر کارا برای همکاری بخشهای دولتی و خصوصی با صاحبان و گردانندگان زيرساختها

 ۲- توسعه و ارتقاء پیکره دانش تاب آوری سازمانی و درک عمومی از تاب آوری سازمانی،

 ۳- مساعدت و همکاری با صاحبان و گردانندگان زيرساخت های حیاتی برای شناسايی و تحلیل وابستگی های متقابل بین بخشی،

۴- سیاستگذاری به روز و به موقع در مورد مباحث مربوط به تاب آوری زيرساخت های حیاتی

۵- پیاده سازی راهبرد امنیت سايبری برای ايجاد محیطی با عملکردهای الکترونیکی ايمن و تاب آور،

۶- پشتیبانی از برنامه ها و طرح های تحقیقاتی مرتبط با تاب آورسازی زيرساختهای حیاتی

 از جمله ديدگاههای اصلی اين راهبرد است. در حالت کلی، بر اساس راهبردهای اين کشور میتوان استدلال کرد که تاب آورسازی جامعه به عنوان رويکردی نوين در حفاظت از زيرساخت ها در برابر تمامی مخاطرات محسوب میشود.

۴- الزامات اولیه در راهبرد ملی حفاظت از زیرساختهای حیاتی:

با بررسی و تحلییل رويکردهای تاب آور سازی آينده پژوهانه ؛ الزامات اولیه يک راهبرد نوين برای حفاظت از زيرساختهای حیاتی به شرح زير است:

۱- مسأله اول در مطالعات و گزارشات ارائه شده، سناريوهای تهديد است. امروزه اين ديدگاه غالب ايجاد شده که میزان ريسک مخاطرات سايبری و حوادث شديد آب و هوايی در زيرساخت ها، کمتر از حملات تروريستی نیست. بنابراين يکی از الزامات اولیه در راهبردهای نوين حفاظت از زيرساخت های حیاتی ، توجه به رويکردهای همه جانبه يا چند جانبه برای مخاطرات است.

۲- مسأله بعدی، افزايش وابستگیهای متقابل بین زيرساختهاست. در عصر حاضر، زيرساخت های حیاتی برای عملکرد صحیح، سريع و موثر، به صورت پیچیده روی همديگر اثر متقابل دارند. از اين رو، حیاتی بودن يک زيرساخت تنها به دلیل تاثیرات مستقیم آن به واسطه وقوع تهديدات يا هر نوع خرابی و قطع خدمات آنها نیست؛ بلکه به دلیل تاثیر روی ساير زيرساختهاست.

۳- از آنجا که وابستگی متقابل زيرساختهای حیاتی، معمولاً با ارتباطات سايبری و از طريق بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات محقق میگردد، مسأله بعدی در اين حوزه تهديدات سايبری است.در دنیای امروز، مديريت، کنترل و بهینه سازی اهداف و عملکردهای زيرساختهای حیاتی توسط حوزه سايبر انجام می گیرد.

تمامی شواهد حاکی از آن است که در سال های اخیر تاکیدات جهانی برای جايگزينی مفاهیم و الزامات بر پايه تاب آوری شدت يافته و بیشتر سیاستهای ملی در حوزه زيرساختهای حیاتی، از مفهوم حفاظت به سمت تاب آوری آنها سوق پیدا کرده است. از اين رو بد نیست در آينده ای نه چندان دور، مفاهیم تاب آوری زيرساختهای حیاتی (CIR) به تدريج جايگزين مفهوم اولیه حفاظت از زيرساخت های حیاتی (CIP) شود.بنابراين توجه به رويکردهای تاب آور- محور از اصول و الزامات اصلی راهبردهای نوين تلقی میگردد که بايد در راهبرد ملی حفاظت از زيرساختهای حیاتی کشور نیز مد نظر قرار گیرد.

• لزوم چندجانبه بودن عملکردها و اقدامات تأمینی امنیت زيرساخت ها
• بکارگیری رويکردهای پیشگیرانه و مردم محور
• لحاظ تاب آوری در عملکردهای مديريتی تمامی بخشهای دولتی و خصوصی با مشارکت و تعامل کل جامعه
• لزوم تقويت انسجام در سیاستها، اهداف ، شاخص ها و سامانه های ارزيابی عملکرد
• پیاده سازی راهبرد امنیت سايبری ايمن برای ايجاد جامعه ای با عملکردهای الکترونیکی تاب آور
• تقسیم مسئولیتها بین دولت، مقامات بخشهای مختلف و ذينفعان
• ايجاد يک بستر کارا برای همکاری بخشهای دولتی و خصوصی با صاحبان و گردانندگان زيرساختها؛

از ديگر راهکارها و الزامات مطرح شده برای ايجاد جوامع تاب آور و عبور از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب هستند، که بايد در راهبرد ملی حفاظت از زيرساختهای حیاتی کشور مد نظر قرار گیرند.

۵– نتیجه گیری

 از آنجا که در کشور عزيزمان حفاظت از سامانه ها و زيرساختهای حیاتی علاوه بر حفاظت های فیزيکی و الزامات نظامی امنیتی، با اجرای ضوابط و الزامات پدافند غیرعامل محیا میگردد؛ اين تحقیق با بررسی و تحلیل راهبردهای اتخاذ شده در سطوح ملی کشورها ، در راستای کمک به ايجاد درک بهتر تهديدات و چالشهای پیش روی سامانه های زيرساختی، بر لزوم تغییر نگرش نسبت به مفاهیم و راهبردهای نوين حفاظت از زيرساختهای حیاتی، بیان الزامات اولیه برای توسعه چارچوبها و همچنین برنامه ريزی راهبردی تأمین امنیت زيرساخت های حیاتی تاکید کرده است.در اين راستا، پس از بیان لزوم تغییر نگرش نسبت به مفاهیم حفاظت و تاب آوری زيرساخت های حیاتی به عنوان يکی از مهمترين اهداف اين تحقیق از، بخشهاي مطالعات تطبیقی در رابطه با راهبردهای ملی حفاظت از زيرساختهای حیاتی از منظر دستورالعمل ها ، راهبردها و سیاستهای راهبردی برخی کشورها به صورت هدفمند طرح شد . در نهايت ، الزامات اولیه در رابطه با راهبرد ملی حفاظت از زيرساخت های حیاتی، با شناسايی و تحلیل نقاط تمرکز، اولويتها و چالشهای راهبردی در اين حوزه با رويکردی آينده پژوهانه ارائه گردید.

منابع:

• غلامرضا جلالی ، چهارگفتار در باب پدافند غیر عامل ، قم ، محدث ، ۱۳۹۱
• سید محسن میر یوسفی ، رضا غفارپور ، راهبردهای نوین حفاظت از زیرساختهای حیاتی ، مجله علمی ترویجی پدافند غیر عامل سال یازدهم شماره ۳ ، ۱۳۹۹

برخی از منابع خارجی که در تهیه مقالات فوق مورد بهره برداری قرار گرفته اند:

• Unite Nations General Assembly, “Report of the Open-Ended Intergovernmental Expert Working Group on Indicators and Terminology Relating to Disaster Risk Reduction,” UNISDR, New York, NY, USA, 2016.
• The Swedish Civil Contingencies Agency, “Annual Report 2011: Sweden´s National Platform for Disaster Risk Reduction,” MSB, Karlstad, Sweden, 2011. [Online]. Available: https://www.msb.se/siteassets/dokument/publikatio ner/english-publications/annual-report-2011- swedens-national-platform-for-disasterr
• Australian Government, “Critical Infrastructure Resilience Strategy: Policy Statement,” Commonwealth of Australia, 2015.
• The Danish Emergency Management Agency, “National Risk Profile for Denmark” DEMA, Denmark, 2018. [Online]. Available: https://brs.dk/viden/publikationer/Documents/Dane s%20perception%20of%20risk.pdf
• R. Francis and B. Bekera, “A Metric and Frameworks for Resilience Analysis of Engineered and Infrastructure Systems,” Reliab. Eng. Syst. Safe., vol. 121, pp. 90-103, 2014.
• International Critical Information Infrastructure Protection Policies, Zurich, Switzerland: ETH (Swiss Federal Institute of Technology), vol. 1, 2006.