در این نوشتار تعریف حرکت جهادی ، پیشینه گروههای جهادی و ويژگي هاي حركت جهادي و همچنین شیوه و مبنای برنامه ریزی فعالیت گروه های جهادی تبیین شده . سپس برنامه ها و اقداماتی که بایستی در سه مرحله قبل از اجرای اردو ،حین اردو وپس از اردو بایستی درنظرگرفته شود ، بیان شده و در انتها سه نمونه از اساس نامه گروههای جهادی ارایه شده است.دکتر سید جواد هاشمی فشارکی
با توجه به بی مهری های رژیم ستم شاهی به نیازهای مردم ؛ در عین ریخت وپاشهای دربار خاندان سلطنتی و بذل و بخشهایی که به کشورهای غربی و رزیم صهیونیستی میکرد ؛ اکثر نقاط کشور دچار محرومیت شده بودند ، ولی با پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی ، کفه عدالت برای محرومیت زدایی تغییر کرد و با توجه شدت این محرومیت ها ، ضرورت داشته تا براساس توصیه های دین مبین اسلام امکانات مادی و یا کمکهای یدی مردمی نیز همراه شده و بحمدالله اقدامات گسترده ای صورت گرفته و نیاز به تداوم آن تا محو کامل آن میباشد .
تعریف حرکت جهادی و گروه جهادی
تعریف حرکت جهادی ، هر تحرك و فعاليتي كه تؤام با ويژگي هايي نظير سخت كوشي – سعي مجدانه – خستگي ناپذيري و اخلاص و ايثار در علم و عمل باشد.
تعریف گروه جهادی، مجموعه ای منسجم از افراد داوطلب مردمی است که برای کمک به رفع فقر و محرومیت در روستاها و مناطق محروم مجاهدت می نمایند. این جهادگران به موجب ماده (۱۳) قانون مقررات استخدامی سپاه مصوب سال ۱۳۷۰ “در زمان اردوی جهادی” بسیجی محسوب می شوند و مرجع صدور مجوز تشکیل، فعالیت، سازماندهی، هدایت و نظارت بر آن ها، بسیج سازندگی سازمان بسیج مستضفین سپاه پاسدران اتقلاب اسلامی می باشد. فعالیت سایر اشخاص حقیقی و حقوقی می بایست از طریق راه اندازی قرارگاه پشتیبانی از گروه های جهادی بر اساس ضوابط، هماهنگی و انعقاد تفاهم نامه با بسیج سازندگی صورت گیرد. ( ماده ۲ مکرر طرح قانون بسیج سازندگی طبق قانون اصلاحی ماده ۲ )
قرآن کریم در آیه ولایت می فرماید: «إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ» (آیه ۵۵ سوره مائده)؛ یعنی در کنار نماز و عبادت ذکات بدهید یعنی نمی شود رسیدگی به فقرا را از نماز و عبادت خدا جدا کرد؛ و راه رسیدن به خدا، خدمت به مردم است. ما از طریق خدمت به مردم می توانیم به خدا برسیم. خدای متعال وسیله ای برای ما قرار داده است که هر کسی می خواهد به حقیقت خودش پی ببرد، مسیرش این است که به مردم خدمت کند. ( پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت )
رهبر انقلاب اسلامی در برکات انقلاب اسلامی چنین می فرمایند : ( انقلاب اسلامی ) عیار معنویّت و اخلاق را در فضای عمومی جامعه بگونه‌ای چشمگیر افزایش داد. …. رویکرد دینی و اخلاقی در جمهوری اسلامی، دلهای مستعد و نورانی بویژه جوانان را مجذوب کرد و فضا به سود دین و اخلاق دگرگون شد. …. و صف نوبت برای اردوهای جهادی و جهادسازندگی و بسیج سازندگی از هزاران جوان داوطلب و فداکار آکنده شد. …، روز به روز بیشتر و با کیفیت‌تر شده است.. ( بند سادسا در برکات انقلاب اسلامی ، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ، ۲۲ بهمن ۱۳۹۷ )
پیشینه گروههای جهادی:
- تشکیل جهاد سازندگی بعد از انقلاب اسلامی
- گروههای جهادی در سالهای ۵۸ ، ۵۹ و ۶۰ ازبرخی مساجد به روستاها
- گروههای خودجوش مردمی برای خدمت به مناطق محروم
- حرکت های خوش مردمی برای خدمت به روستای وطن خویش
- گروههای جهادی برای کمک به مردم زلزله و سیل زده در نقاط بحرانی
- اعزام اردوهای جهادی دانشجویی توسط برخی دانشگاهها و مراکز
- گروههای جهادی امداد رسانی در شرایط بحران کرونا
- گروههای جهادی وابسته به سازمان بسیج سازندگی
- و….
ويژگي هاي حركت جهادي:
۱– هجرت معنوي: اگرچه در اردوي جهادي نيز هجرت معنوي وجود دارد و فرد جهادگر راحت و آسايش شهر خود را رها كرده و به عمق سختي ها هجرت مي كند اما اين هجرت، خود نيز شكلي ظاهري دارد اما در حركت جهادي ما در لحظه لحظه زندگي، از نفس لوّامه به نفس مطمئنه هجرت مي كنيم (هجرت از منيت تا اولوهيت) و يقيناً اين هجرت بسي سخت تر و دشوارتر است چرا كه در اوج زرق و برق دنيا و پايبندي به تعلقات دنيا، بايستي به ماديّات توجه ننمايي (خواه در خانه اي مجلل باشي يا در مراسمي رسمي يا آيين عروسي و….)
۲ – تحرك: همانگونه كه از عنوان «حركت جهادي» پيداست جاهد، همواراه در حركت است از آنجايي كه حركت او به سوي قله تعالي و كمال انساني است لذا همواره به سوي نقاط مثبت و به تعبيري در پيشرفت است.
۳ – مجاهدت: حركت جهادي با برنامه ريزي طبيعي ميسر و ممكن نيست و بايد تؤام با سعي و كوشش مضاعف باشد تا به نتيجه الهي آن منجر گردد. (فرد جهادي با سايرين متفاوت است هركاري را انجام نمي دهد در هر مراسمي شركت نمي كند هر برنامه اي را نمي بيند و….)
۴ – اخلاص : يكي از مهمترين ويژگي هاي حركت هاي جهادي، اخلاص مي باشد. فرد جهادگر تمام اعمال و رفتارش را براي خدا انجام مي دهد و غايت مطلوب او، كسب رضايت حق تعالي هست و بس. بدين ترتيب هر حركتي كه خالص براي حضرت باريتعالي نباشد، يقيناً حركت جهادي محسوب نمي شود چرا كه واژه جهاد، واژه اي مقدس و آسماني است.
۵ – زمان و مكان: از آنجايي كه حركت جهادي كليه شئون زندگي را در تمامي دوران حيات و زندگي شامل مي شود لذا حركت جهادي محصور به زمان خاص يا مكان مشخصي نمي باشد و فرد جهادگر در همه حال و در هر مكاني در حال جهاد است و در هر شغلي و شرايطي هم كه باشد و در هر ساعتي از شبانه روز يا ….
۶ – شخصي يا جمعي بودن: از جمله ويژگي هاي حركت جهادي آنست كه فرد مي تواند به تنهايي مجاهدت كند يا دونفري يا جمعي يا گروهي
البته زيباترين حالت جهاد و ماندگارترين حركت جهادي آنست كه فرد مجاهد، ديگران را نيز وارد اين عرصه الهي نمايد و بر فضاي جامعه نيز تأثير بگذارد. بالطبع اصلاح جامعه، سرعت حركت مجاهد را نيز سرعت بخشيده و موانع و مشكلات را از سر راه وي برميدارد.
۷ – هدف: هدف از حركتهاي جهادي سير الي الله مي باشد كه در سايه خود تثبيت و تعميق حكومت كارآمد ديني را كه غايت آن استقرار حكومت جهاني عدل مهدوي مي باشد نيز به همراه دارد. ( گروه جهادی سفیران رهبری ، هفدهم تیر ۱۳۹۲ )
ت چشم انداز و اهداف گروه جهادی شکیل تشکیل گروه جهادی / تبیی انداز و اهداف گروه
- چشم انداز و اهداف گروه، کمک می کند گروه در طی مسیر، راه را اشتباه طی نکند. در اینجا به برخی موارد که گروه های مختلف در بخش چشم انداز و اهداف خود مطرح کرده اند و در نظر گرفته اند ذکر می گردد:
محرومیت زدایی مادی و معنوی از میهن اسلامی با رویکرد جامعه نبوی – خدمت به مردم
تربیت نیروی هم تراز انقلاب اسلامی ، ایجاد زمینه ای برای کشف و پرورش استعدادهای اعضای گروه
ایجاد دلگرمی ، توجه به مناطق محروم و مطالبه گری از مسئولین منطقه و تقویت فرهنگ ایثار در کشور
آشنایی اعضای گروه با تجارب سایر گروه های جهادی و مناطق محروم برای قدر دانستن نعمت های موجود و احساس تکلیف نسبت به محرومان
دستیابی منطقه به حد مطلوب توسعه یافتگی بعد از مدت زمان ۵ سال
آشنا شدن اعضای گروه حداقل یک بار با حرکت های جهادی و اثرگذاری از طریق ایشان به عنوان دبیران مدارس بر نسل آینده
ایجاد وابستگی معنوی بین اعضای گروه و روستاییان.
دستیابی به چهار هدف کلی: اقتصاد مقاومتی ، اصلاح فرهنگی، محرومیت زدایی، خود سازی در اعضای گروه
دلگرم شدن مردم روستا با حضور اعضای گروه در مناطق
- راهبرد های گروه جهادی
- برخی راهبردهای مطرح شده، برای رسیدن به اهداف فوق به شرح ذیل است:
برنامه ریزی و هدف گزاری مستمر
حضور مستمر و پیگیری مستمر در روستاهای هدف
تربیت کادر مجرب (جذب روحانی مجرب، تیم کارکرده با روابط عمومی و پختگی بالا و..)
شریک نمودن مردم منطقه در کار و فعالیتهای جهادی
ورود به کار دانشگاهی و تشکیل کارگروه شناسایی و حل و بررسی دقیق مشکلات منطقه
حرکت گروه به سمت اشتغالزایی و تعریف طرح های جامع تر برای جامعه آماری بزرگتر
تغییر دیدگاه مردم با کار فرهنگی نسبت به عقاید حقه شیعه و نشان دادن فاصله آن با خرافات و انحرافات
انجام فعالیتهای عمرانی ؛ زیرا کار عمرانی خود نوعی کار فرهنگی است.
تربیت نیروی جهادی از طریق ارتباط گیری مطلوب با افراد شرکت کننده در اردو با استفاده از جهادگران با سابقه
- تشکیل کادر گروه جهادی
- بهتر است کسانی برای کادر گروه جهادی و اردوی جهادی انتخاب شوند که دارای ویژگی های ذیل باشند:
- روحیه جهادی و تفکر بسیجی
- ولایت پذیری
- توان رهبری و مدیریت
- علاقه
- پشتکار و همت
- سعه صدر و خونسردی و آرامش در هنگام بوجود آمدن مشکل
- تجربه و تخصص در امور محوله
- وجود تجربه و کارکشتگی در امور تخصصی امری بسیار مهم است، در عین این که به جوانان اعتماد شود و از سپردن مسئولیت های مهم به آنان ابایی وجود نداشته باشد، باید دقت شود در بعضی امور باید از نظر کارشناس خبره و با تجربه استفاده کرد، که تصمیم گیری در این خصوص بستگی به مدیریت گروه و اردو دارد.
- روابط عمومی خوب
- مشورت پذیری و عدم خودبینی و خود رای بودن
- بهتر است کسانی برای کادر گروه جهادی و اردوی جهادی انتخاب شوند که دارای ویژگی های ذیل باشند:
نکته: بین مسئول گروه و مسئول اردو تفاوت وجود دارد؛ الزاما مسئول گروه، مسئول اردو نیست. مسئول گروه فردی است که مسئولیت فعالیتهای گروه را در طول سال برعهده دارد و ممکن است برای اداره اردوی جهادی، فردی را در نظر بگیرد و مسئولیت اردو را به وی واگذار نماید.
شیوه و مبنای برنامه ریزی فعالیت گروه های جهادی
نخست : باید فقرزدایی هدف باشد نه فقیرزدایی! شما اگر فقر را مثلا در یک روستایی از بین ببرید، دیگر امکان ندارد در آن روستا فقیر پیدا بشود. لذا باید هدف فقرزدایی باشد؛ فقرزدایی یعنی وقتی شما می روید در یک محلی و مردم دور شما هستند ببینند شما چه آوردید. اولین چیزی که شما باید یاد بدهید اعتماد به نفس است. اینکه روستائیان نگاه به خارج از روستا را به خودشان معطوف کنند. حالا البته برای اینکه راه بیفتند و فعال شوند، آموزش لازم دارند. شما آموزش بدهید. آنها را در کارها مشارکت بدهید. این طور نباشد که شما در روستاها کاری را انجام بدهید و آنها فقط تماشاگر باشند. این خیلی خطرناک است.
حتی کسی که معلول هست هم می تواند مفید باشد. بنابراین معلول و حتی پیرزن و پیرمرد را هم به کار بگیرید. اجازه ندهید که خدای نکرده گداپرروری شود. شما باید انسان پروری و قهرمان پروری بکنید؛ حتی در همان روستاها. یعنی رفع محرومیت نه توسط ثروتمندان بلکه توسط خود محرومین باید انجام شود. ثروتمندان باید در ابتدا و به قولی نمک کار باشند. در وهله بعد اینها خودشان باید راه بیفتند. حضرت امام می فرماید فلسفه آنکه به جای پول بلاعوض، باید قرض الحسنه بدهیم این است که اسلام می خواهد گداپروری را باب نکند. با این پولی که می گیرند خودشان بروند کار و تولید بکنند و اصطلاحا راه بیفتند و اصل پول را مجددا برگردانند.
دوم : فقرزدایی بدون توانمندی، اعتماد به نفس و مشارکت مردم امکان پذیر نیست!
مردم باید خودشان قیام بکنند. به تعبیر قرآن: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَیْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ عَزِیزٌ»، انبیای الهی آمده اند که خود مردم را به قیام و حرکت وادارند؛ هم در زمینه عدالت، هم صنعت و فناوری و علم و کشاورزی. مردم را از حالت تماشاچی بودن خارج کنید. مردم اگر می خواستند تماشاچی باشند هیچ و وقت انقلاب نمی شد، هیچ وقت استان های ما آزاد نمی شد. مردم باید قیام کنند؛ یک زمانی قیامشان سیاسی بود و یک زمانی دفاعی بود؛ الان باید اقتصادی، فرهنگی، علمی و فناوری باشد. بنابراین مردم را به قیام برای فقرزدایی وادار کنید. یعنی گروه های جهادی که می روند اولین حرفشان این باشد که ما آمده ایم که شما قیام بکنید، روی پای خودتان بلند بشوید و برای این بلندشدن چکاری از دست ما (یعنی گروه های جهادی) بر می آید و سهم شما چیست و سهم ما کدام است. همه را جمع بکنید و ببینید چه چیزی دارند و چه ندارند؛ اینکه آیا زمین دارند، آب دارند و اینها کجاست؟ همان چیزی که به آن بوم شناختی می گویند. کم وکسری ها چیست و چقدر می توانیم به شما کمک کنیم. آیا با قرض الحسنه مشکل حل می شود. آیا صندوق مشترک ایجاد بکنیم. صندوق های توسعه روستایی و از این منابع وام بدهیم. بنابراین بنای اصلی کارتان فقرزدایی و توانمندسازی و قیام مردم باشد.
سوم این است که بین اقدامات زودگذر و اقدامات پایدار باید تفاوت قائل شد. اینکه از این روستا بروند روستای دیگر و سپس روستای بعدی، این فایده ندارد. این قرارگاهی که زدید، درست است. قرارگاه حسنش این است که یک منطقه را انتخاب می کند و آنقدر استمرار می دهد که این منطقه خودش روی پای خودش می ایستد. کار اساسی کاری است که یک قرارگاهی درست می شود و این قرارگاه روستا به روستا را بررسی کند و اطلاعات و آمار و ارقام مربوط به آن را داخل یک سایت مثل ویکی پدیا بیاورد؛ تمام اطلاعات این روستا ها را بیاورید.
بنابراین این گروه های جهادی باید قرارگاهی عمل کنند. پس این قرارگاه را سازمان بدهید تا ثبات و تداوم داشته باشد. قرارگاه حسنش به همین سبک بودنش است. سعی کنید کارهای اساسی باشد. بعد روی تولید، فکر بکنید و در مرحله بعدی استعدادهای تولیدی روستاها را شناسایی بکنید و در کارهایتان برنامه ریزی کنید. ( پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت ).
آمار و اطلاعات از گروههای جهادی
براساس امار اعلامی مسئول بسیج سازندگی ، ۴۳ هزار گروه جهادی از اقشار دانشجو و طلبه و…. در سطح ۵۰۰ شهر کشور فعال است. که برخی از انان در مناسبتهای ایام تعطیلات عید و یا تابستان و …. وبرخی در مناطق زلزله زده و آسیب دیده و یا مناطق محروم فعالیت داشته ویا دارند.
طرحی در مجلس شورای اسلامی با عنوان «ساماندهی قانون بسیج سازندگی» مطرح شده و در دستور کار قرار گرفته است که در صورت تصویب نهایی، گروه جهادی، مجموعه‌ای منسجم از افراد داوطلب مردمی تعریف می‌شود که برای کمک به رفع فقر و محرومیت در روستاها و مناطق محروم مجاهدات می‌کنند. این جهاد گران به موجب ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه مصوب ۱۳۷۰، بسیجی محسوب می‌شوند و مرجع صدور مجوز تشکیل، فعالیت، سازماندهی، هدایت و نظارت بر آنها بسیج سازندگی سازمان بسیج مستضعفین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و فعالیت سایر اشخاص حقیقی و حقوقی تحت عنوان گروه جهادی ممنوع خواهد شد. ( فارس ، ۹-۴ ۱۴۰۰ )
نمونه هایی از گروههای جهادی
كانون جهادگران جهاد سازندگي ، گروه جهادی ذوالقرنین است ؛ نماز گذاران مسجد باب الحوائج فاز یک پرند ، گروه جهادی سربازان حضرت زینب (س) ، گروه جهادی مهاجر زیــرنظربسیج سازنـــدگی ناحـیه مقاومت بسیــج حضـرت ولی عصر (عج) از ســــــال ۱۳۸۹ ، گروه جهادی شهید فیاض ؛ گروه جهادی نادیان ، گروه جهادی شهدای مهندسی و گروههای جهادی دانشگاه …. و ……
آسیب شناسی حرکت های جهادی
o آسیب شناسی حرکتهای جهادی در دوسطح صورت می گیرد، بخشی از این آسیب ها تهدید کننده گروه های جهادی بوده و بخشی دیگر آسیب هایی است که مناطق محروم را تهدید می کند. دانستن این آسیب ها کمک می کند تا در برنامه ریزی و فعالیت گروه نسبت به آن هشیار بوده و اثرات مخرب آن را کاهش داد.
- الف ) آسیب های تهدیدکننده حرکتهای جهادی
- عدم برنامه ریزی بلند مدت و نداشتن نگاه راهبردی برای گروه
- نداشتن نگاه جامع نگر و اکتفا کردن به چند عرصه فعالیتی
- تخصصی نشدن فعالیتهای درون گروهی و برون گروهی
- سیاه نمایی از وضعیت مناطق
- عدم ارتباط منسجم و صحیح با مسئولین منطقه
- عدم آسیب شناسی و ارزیابی اردو
- نبودن خلاقیت در مورد نحوه اجرای اردوها(یعنی اینکه کارها به شکل تکراری و سنتی انجام شود و نوآوری نداشته باشد)
- نداشتن نگاه تشکیلاتی در انتقال تجارب و کادر سازی
عدم استقلال گروه
- مدیریت سلیقه ای گروه
- منشعب شدن گروه و ایجاد تفرقه بین اعضا
- غرور و تکبر پنهان
- ضعف مبانی اندیشه ی جهادی در بین جهادگران
- عدم توجه به توانمندسازی فکری- عقیدتی جهادگران در طول اردو
- تعریف نشدن اخلاق جهادی، تربیت نشدن نیروی جهادی
- عدم حضور روحانی در اردو
- عدم توجیه کامل جهادگران در مورد فعالیت های جهادی.
- رعایت نکردن شئونات اخلاقی و رفتاری ، ارتباط خارج از عرف خواهران و برادران دید مردم را نسبت به جهادگران بد می کند و چون جهادگران عموما نماینده نظام و بسیج و نماینده تفکر انقلابی اند، این دید منفی ضربه سنگینی خواهد زد. دقت داشته باشید که گاهی اشتباه یک فرد به پای کل گروه نوشته می شود.
- اسراف کردن در صرف بیت المال و هزینه های اردو
- عدم جریان سازی و معرفی صحیح حرکت های جهادی بین آحاد مختلف جامعه
ب ) آسیب های حرکتهای جهادی در مناطق و راهکارهای مقابله
- عدم برنامه ریزی بلند مدت و نداشتن نگاه راهبردی برای منطقه هدف
- حضور مقطعی و غیر مستمر در مناطق
- شناسایی ناقص منطقه و نیازسنجی ناقص پروژه ها که منجر به انتخاب پروژه ها و فعالیت های کم اولویت می شود.
- در نظر نگرفتن ظرفیت های روستا و گروه در تعریف برنامه ها
- عدم هماهنگی بین گروه های جهادی حاضر در یک منطقه
- رها کردن پروژه ها به صورت نیمه تمام و یا انجام ناکارمد پروژه ها، به کار گروه های بعدی نیز آسیب خواهد رساند و ذهنیت بدی از فعالیت های جهادی در ذهن اهالی ایجاد خواهد کرد.
- رفتار نامناسب و از موضع بالا با مسئولین منطقه، به گونه ای که جهادگران این بی ادبی را به حساب مطالبه گری بگذارند.
- ورود و پیگیری امور توسط گروه به گونه ای باشد که دیگر مسئولین کار را واگذار کرده و شانه خالی کنند.
- ایجاد توقع بی جا بین اهالی و مسئولین منطقه
- نداشتن برنامه فرهنگی مناسب، عدم توازن فرهنگی و ایجاد تضاد فرهنگی در منطقه
- استفاده از افرادی که شئونات اسلامی را رعایت نکرده واثر تخریبی در منطقه باقی می گذارند. نیروی گزینش نشده را نباید برای کار فرهنگی استفاده نمود،کسی که با ادبیات فرهنگی و مذهبی آشنا نیست نباید مسئولیت بگیرد.
- درنظر نگرفتن عرف منطقه در برنامه ریزی ها و نیز نحوه حضور جهادگران در منطقه (خوراک، پوشاک و حتی رفتار جهادگران مناسب عرف منطقه نباشد)
- ورود فرهنگ شهرنشینی، تجمل گرایی و مصرف گرایی شهر به محیط روستایی
- عدم مشورت گیری و استفاده از ظرفیت اهالی روستاها
- تحقیر اهالی
روستائیان از زندگی خود احساس رضایت و شادابی می کنند، برای خود آداب و رسومی دارند و حتی ممکن است رفاه شهر را مانع نشاط خود بدانند، روش زندگی در روستا ساده و بی پیرایه است، ولی برخی جهادگران با مقایسه ی روستا با شهر، سادگی آنجا را محرومیت می پندارند و با نگاه دلسوزانه به مردم می نگرند .
هر روستا، شهر و حتی کشور در مقایسه با منطقه ای دیگر دارای محرومیت هایی است و هرگز نباید این تفاوتها نسبت به منطقه ی ضعیف تر نگاه و رفتار حقارت آلود ایجاد کند.
رفتار مبتنی بر نگاه فقرزدایی به مردم مناطق محروم، تلقین میکند که شما فقیر و نیازمند یاری هستید. این نگاه آثار زیان باری همچون احساس حقارت، عدم توانمندی و رضایتمندی از زندگی ایجاد خواهد کرد.
برای پیشگیری از تحقیر اهالی می توان اقداماتی انجام داد از جمله: از ابتدا تصور ذهنیِ جهادگران از مردم منطقه، تصویر مردمی عزتمند و غیور باشد. هر دیدگاهِ دیگری غیر از این، ناخودآگاه پیامدهای نامطلوبی درپی خواهد داشت. همچنین در مقابل اهالی، از عمق محرومیت های منطقه، ابراز شگفتی و حیرت نکنید و تصاویر و فیلم هایی که از منطقه منتشر می کنید فقط از محرومیت ها و کمبود ها نباشد. (قرارگاه شهید باقری و مجموعه کالک ، دفتر ثبت مجاهدا=تهای شاهدان بی نشان به نشانی https://kalk.ir/doc/16/ )
برنامه ریزی برگزاری اردو
برنامه هاو اقداماتی که بایستی در سه مرجله قبل از اجرای اردو ، حین اردو و پس از اردو بایستی درنظر گرفت به دین شرح است :
الف ) اقدامات پیش از اجرای اردوی جهادی
- تصمیم گیری در خصوص کلیات اردو
باتوجه به اهمیت و ضرورت برنامه ریزی، نیاز است مسئولین گروه قبل از برگزاری اردو متناسب با اهداف و آرمان های گروه، پیش بینی مکان ، زمان و مسئولین اردو را داشته باشند.
- شناسایی و ارزیابی منطقه، انتخاب پروژه
- نخستین و مهم ترین مرحله در اردوی جهادی” شناسایی” منطقه کم برخوردار میباشد، هرچه شناسایی جامع، کامل و مانع باشد برگزاری اردو از زمان برنامه‌ریزی تا اجرا روند بهتری خواهد داشت. اهداف و ضرورت های شناسایی
- ۱٫ دریافت تمام داده های مورد نیاز برای برنامه ریزی اردو.
- نخستین و مهم ترین مرحله در اردوی جهادی” شناسایی” منطقه کم برخوردار میباشد، هرچه شناسایی جامع، کامل و مانع باشد برگزاری اردو از زمان برنامه‌ریزی تا اجرا روند بهتری خواهد داشت. اهداف و ضرورت های شناسایی
- شناخت وضعیت و مختصات منطقه هدف اعم از مسائل فرهنگی، امنیتی، سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی، آداب و رسوم، نوع اقلیم ، وضعیت آب و هوا، جغرافیا و…
- نیازسنجی منطقه در ابعاد فرهنگی ، اجتماعی، اقتصادی و…
- انجام هماهنگی های مورد نیاز با معتمدین محلی و مسئولان جهت برگزاری اردو.پیش شناسایی
- قبل از سفر به منطقه، این امکان وجود دارد که با جمع آوری اطلاعات لازم از طریق فضای سایبر، مکتوبات، ارتباط با افراد مطلع و با سابقه و همچنین مشورت با مسئولین سازمان های محلی و.. از اتلاف زمان وانرژی جلوگیری شود.
- شناسایی
- شناسایی امری نسبی است و با توجه به مؤلفه های فراوانی (فاصله تا منطقه هدف، سابقه اردو، خصوصیات منطقه و…) تعداد مسافرت‌ها و زمان هر سفر و تعداد افراد حاضر در اردو می‌تواند متغیر میباشد. گاهی می‌توان با یک بار شناسایی به هدف مورد نظر رسید و گاهی نیاز به چندین سفر است. ولیکن معمول بر این است که شناسایی در دو مرحله انجام می‌گیرد.
باید در خصوص کلیه امور و عرصه های مورد نظر گروه، منطقه را مورد شناسایی قرار داد، که در این صورت یا باید به نمایندگی از هر عرصه اردو یک نفر برای شناسایی اعزام شود یا اینکه تعداد دفعات شناسایی را بیشتر کرد، که با توجه به هزینه، زمان زیاد مورد نیاز جهت شناسایی معمولا هیچ کدام از این دو امر قابل تحقق نیست، لذا مطلوب است با در نظر گرفتن توان گروه و برنامه‌های اردو، تیم شناسایی در عین چابک بودن، دارای تجربه کافی در خصوص کلیه عرصه های اردو باشند.
بهتر است سعی شود در حاشیه شناسایی اردو اطلاعات تقریبا کامل، جامع و مانعی از منطقه جمع آوری گردد، اطلاعات پیشنهادی جهت جمع آوری به شرح زیر است:
- میزان تاثیرگذاری و نحوه فعالیت نهادها و ارگان های نظام
- حساسیت های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و قومی قبیله ای و…
- نحوه ی نگرش مردم منطقه به اردوهای جهادی.
- هویت و پیشینه ی تاریخی منطقه.
- مذاهب موجود در منطقه، تعداد پیروان و رابطه آنها با یکدیگر
- سطح سواد و تحصیلات مردم.
- نخبگان، تاثیرگذاران و معتمدین منطقه.
- ناهنجاری های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی ،بهداشتی جامعه اعم از بیکاری ، فقر مادی و معنوی، بیماری های شایع، اعتیاد، نرخ نفوذ ماهواره، طلاق، مهاجرت به شهر، بیکاری، درگیری های قومی و قبیله ی، تعصبات بیهوده و…
- بافت جمعیت.
- مشکلات و کاستی ها.
- نقاط تجمع و تاثیر گذار منطقه(شوراها، مساجد، نماز جمعه و جماعت، کانون‌ها و…).
پیشنهاد: برای شناسایی جامع منطقه و تدوین برنامه ای مستمر جهت پیشرفت منطقه، توصیه می شود از بسته پژوهش و “فرم شناسایی مناطق محروم”، هسته توانمندسازی استفاده شود.
- منابع شناایی
- منابع مختلفی برای شناسایی را می توان به طور کلی به سه بخش مسئولین، اهالی و وب سایت ها دسته بندی کرد.
- منابع شناایی
مسئولین شامل:
استانداری و فرمانداری (استاندار- معاون استاندار – معاونت برنامه ریزی و اشتغال – معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی- گروه مشاوران جوان – دفتر آمار ، اطلاعات GIS – دفتر امور روستایی – دفتر آموزش و پژوهش )
معاونت مناطق محروم ریاست جمهوری
کمیته امداد امام خمینی ( ره )
جهاد کشاورزی
ناحیه سپاه منطقه
سازمان بسیج سازندگی، معاونت سازندگی بسیج دانشجویی
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اداره کل آموزش فنی حرفه ای استان
آموزش و پرورش
سازمان امور عشایری
سازمان بازارچه های مرزی
امام جمعه
و…
اهالی:
دهیار و بخشدار
شورای روستا
کدخدا- ریش سفید
عالم ( روحانی) روستا
اهالی روستا ( مرد و زن – جوان و میان سال و کهن سال )
دانشجویان بومی منطقه (عزیزالله بارانی-دانشگاه علوم پزشکی زاهدان)
وب سایت ها:
مرکز آمار ایران
وب سایت استانداری ها
سازمان هواشناسی کشور
شرکت سهامی مدیریت منابع آب ایران
وزارت جهاد کشاورزی
وزارت صنعت،معدن و تجارت
کمیته امداد امام خمینی ( ره )
شبکه روستایی ایران
سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران
سازمان میراث فرهنگی
وزارت راه و شهرسازی
- مؤلفه های انتخاب مکان اجرای اردو
- در انتخاب مکان اردو باید به مولفه ها و شاخص های آن توجه نمود، اهم شاخص ها به شرح زیر می باشد.
- مؤلفه های انتخاب مکان اجرای اردو
- تامین امنیت منطقه هدف، خصوصا در صورت حضور خواهران
- محرومیت منطقه و تناسب آن با توان گروه.
- نیاز و ضرورت حضور گروه جهادی درآن منطقه.
- آمادگی فرهنگی مردم منطقه برای پذیرش گروه جهادی
- توان گروه و مطابقت آن با نیازهای منطقه.
- عدم انجام فعالیتهای مشابه گروههای قبلی به صورتی که باعث دلزدگی اهالی شود.
- زیاد نبودن فاصله منطقه تا مبدا گروه به طوری که باعث ایجاد هزینه های بالا جهت برگزاری و پیگیری شود.
- در اولویت قرار دادن مناطقی که به لحاظ فرهنگی و اعتقادی دچار فقر بوده و یا تهدید نفوذ وهابیت و.. در آن وجود دارد.
- برخوردار بودن از تمرکز جمعیتی قابل قبول و مرکزیت داشتن روستای محل اسکان و حتی المقدور روستای محل فعالیت به جهت اثرگذاری بیشتر گروه در منطقه
- وجود کشش و امکان حضور و فعالیت چندساله گروه جهادی در منطقه.
- امکان پشتیبانی و تامین امکانات برای برگزاری اردو در منطقه هدف. به عنوان مثال ممکن است منطقه یا مناطقی وجود داشته باشد که به لحاظ فقر و نیاز به کمک شرایط بسیار حادی داشته باشند اما شرایط و امکانات لازم برای برگزاری اردوهای جهادی در آنها وجود نداشته باشد. به طور مثال مناطقی که به لحاظ جاده شرایط صعب العبوری دارند و یا مناطقی که مشکل آب یا برق حاد دارند و یا مناطقی که برای تامین امکانات ابتدایی مانند سهمیه آرد مورد نیاز برای نان اردو مشکل وجود دارد، امکان برگزاری اردو با تعداد افراد بالا در آنها وجود ندارد و برگزاری اردوی جهادی برای منطقه هزینه هایی ایجاد می کند که برای آن مشکل ساز می شود. بنابراین توصیه اکید می شود که در انتخاب منطقه با دید واقع گرایانه نسبت هزینه ها و منافع گروه برای منطقه ارزیابی شود.
- متمرکز شدن محل برگزاری اردوها در یک یا حداکثر دو نقطه. حضور مستمر و مداوم و بلند مدت برکات فراوانی دارد. مانند: شناخت مسئولین، شناخته شدن گروه توسط مسئولین، شناسایی نکات مهم و کلیدی منطقه و مردم، پذیرش بهتر توسط مردم منطقه، جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی، بهره وری هرچه بیشتر و شکوفایی استعدادها و…زمان و مدت برگاری اردو
- ۱٫ اردوهای جهادی توان آن را دارد که در تمام سال برگزار شود ولیکن بهتر است، زمانی انتخاب گردد که بیشترین بازده را داشته باشد.
- مساله مهاجرت فصلی اهالی منطقه حتما باید در تعیین زمان اردو، مورد توجه قرار گیرد. مثلا در ایامی از سال همه مردان یک منطقه برای کار مهاجرت می کنند. یا همه دانش آموزان منطقه به مدارس شبانه روزی می روند.
- در محاسبه زمان رفت و برگشت به منطقه و رفت وآمدها در منطقه، دقت فراوانی باید داشت تا مشکلات امنیتی، امدادرسانی در مناطق صعب العبور، حرکت در شب و… ایجاد نگردد.
- مدت زمان برگزاری اردو باید به صورت منطقی در نظر گرفته شود، افراط و تفریط در این امر تبعات جدی به بار خواهد آورد. حضور بیش از حد باعث ریزش افراد و خستگی و فرسایشی شدن اردو میگردد و زمان کوتاه باعث عدم شناخت روحیه جهادی برای شرکت کنندگان و نیمه کار ماندن فعالیت‌ها و بسیاری از مشکلات دیگرمی شود. زمان معمول و رایج که بیشترین بازده را داشته بین۱۰تا۱۵روز میباشد. زمان برگزاری اردو بستگی به مؤلفه های فراوانی دارد مانند؛ توان گروه، تعدا عرصه ها، نیاز منطقه، زمان برگزاری(ایام نوروز، تابستان و…)، مراسمات و ایام خاص پیش رو(ماه رمضان، ماه محرم، مراسمات قومی و بومی منطقه و…)، نیاز منطقه و…بررسی و تصمیم گیری
- بعد از شناسایی نیاز است تا با توجه به اطلاعات بدست آمده از منطقه، شرایط را بررسی و تصمیم های لازم گرفته شود و در آخر مشخص شود که این منطقه با ویژگی های مورد نظر گروه منطبق است یا خیر.
- شناسایی تکمیلی
- این مرحله تکمیل کننده مرحله شناسایی اولیه است و تصمیم گیری نهایی بابت اردو و هماهنگی تکمیلی با مسئولین در این بخش انجام می‌پذیرد. در این بخش نیاز است تا برآوردهای ابتدایی و نیازهای مورد نظر اردو احصاء گردد و نواقص موجود از اطلاعات قبلی تکمیل شود.
- ملاحظات شناسایی و انتخاب پروژه
- با توجه به اهمیت مسئله شناسایی حتما حداقل ۲-۳ ماه قبل از اردو شناسایی منطقه انجام شود.
- حتما در انتخاب پروژه ها، نیاز مردم باید در نظر گرفته شود، تا در زمان اجرا حضور مؤثر داشته باشند و اینکه پس از پایان کار از آن مراقبت کامل داشته باشند.
- آمادگی فکری مردم بسیار اهمیت دارد، مثلا وقتی همه روستا می گویند حسینیه می خواهیم ساخت حسینیه قطعا راحت ترین پروژه است. اما اگر نیازی داشته باشند که خودشان این نیاز را درک نکرده باشند و نشود آنها را قانع کرد حتی اگر ساخته شود بلا استفاده می ماند.
- سعی شود پروژه هایی انتخاب گردد که نفع عمومی داشته باشد.
- در هنگام شناسایی باید دقت شود که به هیچ وجه توقع بیش از اندازه ایجاد نشود و وعده های خارج از توان یک گروه جهادی به اهالی داده نشود. همچنین از ایجاد فضایی که باعث شود اهالی گروه را از مسئولین دولتی بدانند باید پرهیز شود.
- هنگام انتخاب پروژه های عمرانی و یا مکان اردو در سفر شناسایی لازم است دقت کامل صورت گیرد تا انتخاب پروژه توسط مسئولان محلی کانالیزه نگردد و به سمت یک محل یا منطقه خاص مورد نظر هدایت نشود. لازم است کاملا نیازها و ضرورت‌های منطقه را شناسایی گردد و باتوجه به آن انتخاب منطقه صورت گیرد.
- حتما در مناطقی که با زبان آنها آشنایی وجود ندارد باید از کسی که به زبان اهالی تسلط کامل دارد در شناسایی و طول اردو کمک گرفته شود.
- در مرحله شناسایی و یا پیش قراولی حتما ضمن شناخت و تسلط بر قوانین موجود و نقش دستگاه‌هاو نهادهای همراه، جلسه پشتیبانی اردوهای جهادی را در سطح منطقه (شهرستان یا استان و…) با حضور مسئولین ذی ربط به صورت مکتوب و با صورت جلسه مصوب که نقش هر بخش مشخص شده باشد، تشکیل شود تا درآینده مشکلی ایجاد نگردد.
- انتظار بد قولی مسئولین را هر لحظه و هر جا باید داشت البته بیشتر مسئولین اینگونه نیستند.
- از حضور و فعالیت گروه جهادی دیگر در منطقه هدف چه در حال و چه در گذشته باید اطلاعاتی کسب گردد تا خدای ناکرده موازی کاری نشود و راه درست آنها را ادامه پیدا کند و از تجربیات و اشتباهات آنها استفاده شود.
- در برخورد با مردم و مسئولین وجهه گروه های دیگر، حتی در صورت فعالیت اشتباه آنها نباید خراب شود، زیرا اولا جهادی‌ها اعضای یک پیکرند و دوما همین برداشت در ذهن مخاطب در خصوص تمامی گروههای جهادی نقشمی‌بندد
- برنامه ریزی و تقسیم وظایف
- برنامه‌ریزی به معنای اندیشیدن و تنظیم پیشاپیش امور، قبل از بروز وقایع و رویدادهاست تا در اموری همچون عرصه‌های عمرانی، فرهنگی، بهداشتی و.. نتایج مطلوبی بدست آید. بدیهی است با برنامه ریزی دقیق می توان اشتباهات گذشته را جبران نمود و نسبت به آینده هوشیارتر عمل کرد. برهمین اساس نیاز است تا با تقسیم کار و تدوین برنامه های بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت برای اردو و منطقه، و حرکت گام به گام در این راستا، اردوی موفق و اثرگذاری برگزار گردد.
- در صورت توان برای منطقه برنامه‌ی محرومیت زدایی وسند توسعه تدوین گردد.
- عرصه های اردو و حیطه فعالیت آنها، با در نظر گرفتن ملاحظات خاص آن عرصه تعیین گردد.
- مسئولین کمیته‌ها و عرصه‌ها انتخاب گردند و تقسیم وظایف در اردو و توجیه کامل مسئولین پروژه‌ها و کمیته ها انجام شود.
- استفاده از مشاوران و متخصصین در صورت نیاز.
- برگزاری جلسات مسئولین اردو جهت هم افزایی و تامل بیشتر.
- روش مدیریت گروه حتما مشخص شود و در اختیار اعضاء گروه قرار گیرد. وظایف و اختیارات هریک از مسئولین مشخص گردد تا در شرایط خاص فرد تصمیم گیرنده مشخص باشد. این مسئله هرچند به ظاهر با روح جهادی همخوانی ندارد ولی از بسیاری از مشکلات و اختلافات جلوگیری می کند.
- نیاز نیست همه اعضاء گروه در جریان تمام امور مدیریت گروه قرار گیرند زیرا بیان بعضی مسائل در اردو باعث ایجاد تشنج و جو نامناسب میگردد، یک مدیر موفق باید از بیان مسائل حاشیه ساز در جمع گروه خودداری کند و در صورت بروز چنین مسائلی سریعا به روشی مناسب این حواشی را از بین ببرد.
- تبلیغات و اطلاع رسانی
- شیوه و زمان اطلاع رسانی جزء نکات مهم و حساسی است که باید در این خصوص، دقت فراوان داشت، تا در عین به موقع بودن، زیبا و تاثیر گذار نیز باشد. در این خصوص ضمن استفاده از شیوه‌های نوین و روش‌های غیر حضوری و مجازی به گستردگی و دامنه تبلیغات نیز توجه شود.
برخی ابزار های تبلیغات عبارتند از:
- تبلیغات چهره به چهره
- نمایشگاه جهادی : نمایشگاه جهادی می تواند مشمل بر عکس و تصاویر از اردوهای جهادی و فعالیتهای جهادگران باشد و یا نشان دهنده محرومیت ها و مشکلات مناطق هدف.
- انتشار خاطرات اردوهای قبلی
- نشریه، که در آن عکس ها و مطالبی از اردوهای قبلی و تبلیغات اردو بعدی آمده باشد
- پیامک
- ایمیل، سایت، وبلاگ
- پوستر، بنر
- عکس،کارت،تراکت
- پخش نماهنگ، فیلم به عنوان مثال در قبل از مراسمات دانشگاه در قالب تیزر تبلیغاتی و یا در میز ثبت نام اردوی جهادی
نکاتی در خصوص تبلیغات و اطلاع رسانی:
- اطلاع رسانی به تاخیر نیافتد.
- زمان اطلاع رسانی امری نسبی است و بستگی به برنامه بلند مدت گروه دارد. به طور مثال اگر برنامه بلند مدت وجود داشته باشد یا تصمیم به فعالیت در یک منطقه بصورت بلند مدت وجود داشته باشد، می‌توان در طول سال به اطلاع رسانی و تبلیغات پرداخت کرد.
- یک مساله بسیار مهم درباره تبلیغات که غالبا مورد غفلت قرار می گیرد این است که نباید شرایط مناطق محروم به گونه ای سیاه نمایی شود که موجب ضربه به نظام شود و اعتماد مردم نسبت به دولت و مسئولین از بین برود همچنین کرامت مردم آن منطقه خدشه دار شود. چه افرادی که هم اکنون در آن منطقه زندگی می کنند چه آنانی که ممکن است ساکن شهر شما باشند و در محل تبلیغات اردو حاضر.
- از سایر برنامه های بسیج نظیر راهیان نور برای تبلیغ برنامه ها می توان استفاده کرد.
- چه موقع و چه چیزی را باید اطلاع رسانی کرد
- ۱٫ بازه زمانی و شرایط ثبت نام ، اطلاعات کلی هجرت (پیش از ثبت نام)
- چه موقع و چه چیزی را باید اطلاع رسانی کرد
- اعلام مدت اردو و اهداف مرتبط با آن (زمان ثبت نام)
- زمان و مکان تجمع جهت حرکت (زمان ثبت نام)
- ارائه دفترچه راهنمای اردو و اطلاعات اولیه اردو، منطقه و گروه (زمان حرکت)
- برگزاری جلسه توجیهی برای شرکت کنندگان در اردو (زمان حرکت)
- ثبت نام و گزینش
- در خصوص گزینش دیده های مختلفی بین گروه های جهادی وجود دارد:
- اردوی جهادی صحنه دگرگونی و انقلاب درونی بسیاری از کسانی است که به ظاهر در راستای اسلام و انقلاب نیستند، این عرصه را نباید بر روی چنین افرادی بست، اما لازم است ملاحظات آن را رعایت شود. حتما درصد نسبت حضور اینگونه افراد در اردو را باید در نظر داشت. ترکیب اردو به گونه ای باید باشد که اثرگذاری این افراد بر روی سایرین کم باشد.
- ملاک گزینش بیشتر تجربه و توانمندی افراد می باشد. اگر نیرو متناسب با نیاز انتخاب نشود اثرات مخرب زیادی برای برای گروه و برای مردم روستا خواهد داشت.
- تنها افرادی را که هنجار شکن هستند را حذف می کنیم.
- نیرویی باید بیاید که به سطوحی رسیده باشد و اگر این طور نباشد در منطقه اثر منفی می گذارد .
درهنگام ثبت نام و گزینش نکات ذیل را مدنظر داشته باشید:
- بین حجم کار و تعداد حضار اردو تعادل خوبی برقرار شود در غیر اینصورت در صورت کمبود نیرو به تعهدات اردو در منطقه عمل نمی توان کرد و در صورت ازدیاد نیرو، علاوه بر اسراف بیت المال موجب زدگی و دلخوری حضار خواهد شد.
- سعی شود کلیه توانمندی‌ها و استعداد های داوطلبین احصاء شود.
- افراد دغدغه مند شناسایی و جذب شوند، به عنوان مثال از بچه های مسجدی می توان استفاده کرد.
- گزینش باید به زیباترین شکل و هنرمندانه و مؤدبانه باشد تا باعث سرخوردگی داوطلبین نشود.
- از افراد حاضر در اردو یک لیست کامل و برای آن نمودار های تخصصی از شاخص های مختلف(مانند؛ سن، تحصیلات، سابقه و…) تهیه شود.
- حتما از افراد داوطلب و شرکت کنندگان اطلاعات دقیقی کسب شود تا در مواقع لزوم از آنها استفاده شود(مانند؛ گروه خونی، آدرس و تلفن منزل و محل کار، بیماری خاص، تلفن ضروری و…)
- هنگام ثبت نام به صورت کتبی و شفاهی نکات لازم و ضروری یادآوری شود مانند؛ به همراه داشتن دفترچه بیمه، داروهای خاص، لوازم مورد نیاز اردو، لباس های مناسب و…
- از حضور افراد در اردو مطمئن باید شد تا در برنامه های اردو مشکلی پیش نیاید.
- می توان یک جلسه حضوری را برای ثبت نام شدگان، جهت جذب نهایی و گفتن نکاتی در خصوص اردو برگزار کرد.
- می توان امور اداری مانند ثبت نام و اطلاع رسانی در فضای مجازی انجام شود تا علاوه بر صرفه جویی در وقت، مخاطب بیشتری نیز جذب شود و امور اردو نیز تسهیل گردد.
- هماهنگی های اداری
- پیش از حرکت حتما هماهنگی های اداری لازم را با مسئولین ذی ربط در نقطه مبداء و هدف انجام گیرد و هم چنین لازم است مکاتبات و هماهنگی های لازم با دستگاه‌ها و نهادهای پشتیبان و حامی و نیز امنیتی (نیروی انتظامی) به دقت و از مدت‌ها قبل انجام شود.
ترتیبی اتخاذ شود تا مسئولین استان مبداء، از اردو بازدیدی به عمل آورند، تا هم با روحیات جهادی و گروه آشنا شوند و هم در آینده در رفع مشکلات کمک بهتری نمایند. البته در دعوت مسئولین دقت شود چرا که متاسفانه هستند مسئولینی که با نگرش تبلیغاتی در اردو حاضر می شوند و این موجب دلخوری و بعضا تنش در میان شرکت کنندگان می شود.
- پیش قراولی
- قبل از اردو باتوجه به حجم فعالیت، تعداد شرکت کنندگان، وضعیت اردو و منطقه، تعدادی از مسئولین اردو را به عنوان تیم پیشرو به منطقه اعزام شوند تا ضمن هماهنگی های لازم و زمینه سازی حضور گروه در منطقه، هماهنگی های لازم را با مسئولین و مردم منطقه انجام دهند و هم چنین تمام نیازهای ابتدای اردو (امنیت، خودرو، مصالح، اسکان، موادغذایی و…) را تامین کنند تا هنگام ورود افراد کمبود و مشکلی وجود نداشته باشد.
وظیفه این تیم بسیار مهم و حساس است و مستقیم در فعالیت‌ها و نتایج اردو تاثیر می‌گذارد. در انتخاب اعضاء تیم پیشرو کاملا دقت شود، بهترین، باتجربه‌ترین و زبده‌ترین افراد را در این تیم قرار دهید. لازم است تا هماهنگی های لازم را با تیم پیشرو انجام شود تا با مسئول گروه و اردو هماهنگ باشند. حتما برای این تیم مسئول انتخاب گردد تا در شرایطی که نیاز به تصمیم گیری وجود دارد مشکلی بوجود نیاید.
- نکات پیش از حرکت
- ۱٫ اطمینان حاصل شود که تمام افراد بیمه شده باشند و از همراه بردن افرادی که بیمه نیستند خودداری شود.
- تمام شرکت کنندگان نسبت به شرایط اردوی جهادی و منطقه هدف، نقشه منطقه، به ویژه حساسیت های احتمالی، به‌طوردقیق و کامل توجیه شوند (به خصوص برای کسانی که برای اولین بار در اردوی جهادی شرکت می‌کنند).
- زمان حرکت به دقت محاسبه شود تا گروه در شب یا زمان های نا مناسب به منطقه هدف (یا در محل های که احتمال خطر است) نرسد.
- هنگام حرکت از عجله پرهیز شود و حتما با خونسردی و دقت، تمام نکات مهم چند بار مرور شود.
- بهتر است یک یا چند نفر از افراد گروه در نقطه مبداء (حرکت) بمانند و بعدا به گروه ملحق شوند تا ضمن انجام امور باقی مانده، اگر احیانا وسیله ای جاماند یا کاری انجام نگرفت انجام دهند.
- سعی شود با توجیه و آموزش و همچنین استفاده از روش های مناسب روحیه ابتدای اردو تا انتها حفظ شود.
- در صورت نیاز برای افراد گروه قبل و حتی حین اردو دوره آموزشی مناسب و در خور نیاز برگزار شود.
- کروکی مسیرهای ارتباطی و هم چنین زمان و مکان اردو به صورت مکتوب در اختیار کادر اردو قرار گیرد.
- حرکت از مکان های مقدس مانند قبور متبرکه امامزادگان و به ویژه مساجد باعث ایجاد انگیزه بیشتر می‌شود.
- سعی شود هنگام عزیمت، جو و حال و هوای معنوی ایجاد شود و با فضا سازی مناسب و انجام تبلیغات و بعضی روش‌های خاص مانند قربانی کردن، برگزاری مراسم بدرقه، بهره مندی از ظرفیت روحانیون و بزرگان، جانبازان و خانواده شهدا و…کل مردم منطقه مطلع و علاقه مندان به حضور و کمک(حضوری یاغیر حضوری)جذب شوند.
- از ظرفیت مساجد، هیئات و سایر محل های تجمع مردم متدین بهره گرفته شود.
ب ) اقدامات حین اردوی جهادی
- برنامه افتتاحیه
- برگزاری مراسم افتتاحیه با حضور مسئولین محلی و اهالی منطقه به همراه جهادگران باعث ایجاد انگیزه بیشتر و همچنین رسمیت بخشی به اردو میگردد.
البته این امر برکات دیگری نیز دارد ازجمله؛ همدلی و هم افزایی بیشتر، معرفی گروه، اهداف و نوع فعالیت در عرصه‌های مختلف برای اهالی و همچنین بهره‌مندی بیشتر از ظرفیت های موجود در منطقه و…
نکته: سعی شود مراسم افتتاحیه سبک، متنوع، کوتاه، بدون تشریفات اضافه ، انرژی بر و وقت گیر باشد و از شعائر جهادی و بومی استفاده گردد.
- جلسه توجیهی و معارفه
- ابتدای اردو با حضور تمامی مسئول اردو و شرکت کنندگان، جلسه ای برگزار می شود تا ضمن معرفی و تبیین وظایف هریک از مسئولین اردو و نکات و ملاحظات ضروری اردو، شرکت کنندگان خود را معرفی کرده و با هم آشنا شوند.
- جلسه میانه اردو
- معمولا اواسط اردو بطور مجدد جلسه ای با حضور همه شرکت کنندگان برگزار می شود تا از نقطه نظرات حضار برای اصلاح روند برگزاری اردو استفاده شود. همچنین اگر مسئولین توضیحاتی دارند و یا تذکراتی را مدنظر دارند به طور عمومی مطرح کنند.
- جلسه پایانی
- بهتر است در پایان اردو نیز جلسه‌ای برگزار شود تا با حضور شرکت کنندگان جمع بندی از فعالیت های صورت گرفته اعلام شده و از نظرات شرکت کنندگان برای اردوهای آتی استفاده شود.
- برنامه اختتامیه
اختتامیه در یک اردوی خوب و منظم که همه فعالیت‌ها در آن با موفقیت و طبق برنامه به پایان رسیده می‌تواند باعث دلگرمی و ایجاد امید دربین اهالی و جهادگران وثبت خاطره فراموش نشدنی و پایانی خوش بر یک دوره فعالیت مستمر و پویا باشد.
- جلب مشارکت اهالی و مسئولین منطقه
- بسیار اهمیت دارد که اهالی و مسئولین نسبت به فعالیت های جهادی توجیه و آشنا شوند این امر در جلب مشارکت آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. مشارکت اهالی و مسئولین کمک می کند تا کار را از خودشان ببینند و پس از ترک گروه کار رها نشود، همچنین نگاه طلب کارانه به گروه نداشته باشند.
شرکت مردم و مسئولین در طرح ها، تاثیرگذاری و ماندگاری طراح ها را به طبع بیشتر خواهد کرد و همچنین وقتی خودشان در کار مشارکت داشته باشند بیشتر دلسوزی خواهند کرد و از آن دستاورد بهتر مراقبت خواهند نمود.
در این رابطه می توان به راهکارهای ذیل اشاره نمود:
- زمینه سازی گروه پیش قراول ( خصوصا اگر روحانی همراه تیم پیش قراول باشد می تواند با مردم منطقه در این خصوص صحبت کند.)
- استفاده از روحانی گروه و جلب اعتماد معتمدین و افراد صاحب نفوذ
. نصب بنر و پلاکارد در روستا
- ارسال دعوتنامه به اهالی برای مشارکت و حضور در برنامه های گروه
- اعلام برنامه ها از طریق بلندگوی مسجد روستا
- استفاده از دانشجویان بومی منطقه
- سرزدن به خانه های اهالی، تامین نیاز های اولیه نیازمندان روستا
- برگزاری نماز جماعت، مجالس مذهبی،یادواره شهدای منطقه، برنامه های ورزشی و…
- استفاده از ظرفیت امام جماعت منطقه در معرفی گروه جهادی به مردم و مسئولین
- برگزاری جلسات توجیهی و نیز ارائه گزارش فعالیت های گروه
- ارائه دقیق اهداف و برنامه های گروه و رعایت ادب و احترام در برخورد با مسئولین منطقه، اعتماد و مشارکت آنها را به دنبال می آورد.
- دعوت کردن مسئولین در بعضی برنامه ها و جلسات اردو
البته بخشی از این اعتمادسازی و مشارکت پس از ورود گروه جهادی و در عمل صورت می گیرد، در صورتی که گروه عملکرد خوبی در منطقه داشته باشد اعتماد مردم و مسئولین بیشتر خواهد شد. همچنین حضور مستمر و چند ساله گروه در منطقه و استمرار فعالیت های فرهنگی گروه پس از پایان بازه زمانی برگزاری اردو بسیار موثر است.
- مدیریت بحران
- به احتمال فراوان هر مسئول اردو با مشکلات و بحران هایی مواجه خواهد شد که هر کدام نسخه و درمان خود را دارد، اما همیشه در اینگونه مواقع چند نکته را باید در نظر داشت.
- باید خونسردی را حفظ کرد و همیشه آماده بروز هر پیشامدی بود.
- در مواجه با مشکلات، اولین و موثرترین راهکار توکل به خدای متعال و توسل به ائمه اطهار است.
- در مشکلات از یک بزرگتر و یا فرد با سابقه از بین جهادگران و یا اهالی منطقه مشورت گرفته شود و بهترین راه حل را انتخاب گردد.
- مسئولین ذی ربط محلی را می توان در جریان مشکلات قرار داد.
- سعی شود مشکلات پیش بینی و از قبل برای آن برنامه و راهکار اندیشیده شود.
فراموش نشود که راه حل هر بحران در زمان خود آن باید اجرا شود، تعلل و انفعال مخرب تر از آثار خود مشکل است.
- بایدها و نبایدهای حین اردو
- · سعی شود شور و نشاط در اردو حفظ شود، برگزاری اردوی جهادی با شور، شادی و سرزندگی هیچ منافاتی ندارد. البته دقت شود که این امر مانند یک تیغ دو لبه است. افراط یا تفریط باعث ضربه مهلک به اردو خواهد شد.
- سعی شود در اردو حتما از افراد با روحیه و با انگیزه استفاده شود که این مسئله باعث تقویت و پایداری روحیه جهادی در گروه می‌شود.
- حضور مسئولین پایگاه و حوزه بسیج در گروه جهادی باعث همدلی و استحکام هرچه بیشتر و پیشرفت سریع تر امورگروه میگردد.
- در نیمه دوم اردو که توان جسمی و به تبع آن روحیه و حوصله افراد به شدت تضعیف شده است. می توان برنامه ای برای تقویت روحیه افراد در نظر گرفت.
- فعالیت های روزانه در فرم های مخصوص گزارش ثبت شوند و هر یک از مسئولین اردو نیز مکلف به انجام آن باشند.
- در مناطق حساس (امنیتی، دارای قومیت‌ها و مذاهب گوناگون و…) در انجام امور اردو به شدت دقت شود، و بدون کسب اطلاعات کافی از نکات حساسیت برانگیز دست به عملی زده نشود تا باعث ایجاد مشکلات بزرگتر و جبران ناپذیرنگردد.
- مسئولیت هریک از افراد گروه کاملا مشخص و تبیین گردد، تا از تداخل کار جلوگیری شده و روند اجرای امور تسهیل گردد.
- سعی شود شرکت کنندگان با توجه به سابقه،استعداد، علاقه و توان‌شان در گروههای مرتبط سازماندهی شوند.
- در صورت نیاز به حراست فیزیکی در تهیه وسائل آن کوتاهی نشود و این موضوع باید مد نظر باشد که به علت حساسیت موضوع، هماهنگی‌ها باید از قبل انجام گیرد. البته به هیچ وجه نباید جو امنیتی ایجاد بشود .
- حتما از افراد حاضر در اردو یک فهرست تهیه شده و هر روز، به روز شود. این کار در تقسیم نیرو، تعیین گروه های کاری ونیز در تدارکات، خریدها و طبخ غذا تاثیر دارد.
- هر شب یا هر دوشب یکبار یک جلسه با کادر اردو داشته برگزار شود، این جلسات در پیشبرد امور اردو و رسیدن به اهداف آن نقش بسزایی خواهد داشت.
- حدود اردو و قوانین آن را کاملا مشخص شود و اگر کسی از خط قرمز‌ها عبور کرد باید با آن برخورد شود.(مانند؛ استعمال دخانیات، عدم رعایت حجاب، استفاده از الفاظ رکیک، شنا کردن در آب های پر خطرمنطقه، درگیری با اهالی و…)
- سعی شود تمام پروژه‌ها به اتمام برسد، ولی برای به پایان رساندن پروژه های عمرانی نباید کلیه امور اردو، قربانی این امر شود.
- می توان پروژه‌ها را به صورت مرحله ای انجام داد و ادامه کار را به گروه دیگر سپرد.
- به فرهنگ منطقه باید توجه ویژه داشت، بعضی امور فقط در کلان شهرها رایج و عرف است و ممکن است همین موضوع در جای دیگر به خصوص مناطق محروم ضد ارزش و ناهنجار باشد، توجه به این امور الزامی است که ، هرچیزی را خورده نشود، هر حرفی را زنده نشود، هر عملی را انجام نشود، هر رفتار، کنش و عمل جهادگران یک بازخور و واکنش خاص خود را دارد به ویژه در بلند مدت.
- در رفتار با اهالی، کرامت انسانی آنها باید حفظ شود، طوری برخورد نشود که عزت آنها زیر سئوال برود یا خدشه دار شود.
- اگر کسی در حین اردو خطا و یا اشتباهی مرتکب شد، جهت برخورد با وی رعایت تمام نکات اسلامی و اخلاقی الزامی است، ابتدا از طریق تذکر لسانی و یا حتی غیر مستقیم اقدام شود و از تنبیه و تذکر در جمع، جدا خودداری گردد مگر در هنگام ضرورت و…
- اردوی جهادی محل مناسبی جهت کسب تجربه و آزمون دانسته های انتزاعی و تئوریک است، این فرصت مهم پرورش و تربیت را با تمام وجود باید قدر دانست.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی
- هرگروه باتوجه به توان تخصصی و نیروی انسانی خود و همچنین نیاز مناطق محروم، عرصه هایی را جهت نقش آفرینی انتخاب می‌نماید. انتخاب عرصه‌ها امری نسبی و اختیاری است و باتوجه به توان گروه و نیاز منطقه می‌توان آنان را حذف، اضافه یا ترکیب کرد. به عنوان مثال می‌توان دامپزشکی یا کشاورزی را نسبت به نیاز ، ضرورت و فعالیت اهالی حذف نمود. البته تفکیک عرصه‌ها به این معنی نیست که نتوان از یک پروژه و فعالیت چند منظوره بهره برداری کرد ، مثلا در کنار فعالیت عمرانی می‌توان فعالیت های فرهنگی موثری انجام داد و چه بسا که فعالیت در یک عرصه بتواند به موفقیت و اثرگذاری بیشتر در سایر عرصه‌ها کمک کند.
در اینجا باتوجه به حجم عظیم فعالیت و تخصصی بودن عرصه‌ها از بیان جزئیات و شرح امور عرصه‌ها خودداری شده و تنها به چند نمونه فعالیت و ذکر نکات و ملاحظات خاص در بعضی عرصه‌ها اکتفا می‌شود.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / فرهنگی
- مهم ترین و تاثیر گذارترین عرصه اردو و هدف اصلی اردوهای جهادی این بخش میباشد. که خود به دو بخش درون و برون اردویی تقسیم میگردد. فرهنگی داخلی به امور فرهنگی اردو می پردازد و فرهنگی خارجی به فعالیت های فرهنگی در روستا و مخاطبین غیر جهادی معطوف می باشد.
- فرهنگی خارجی
- کارگروه فرهنگی ، که متشکل از افراد متخصص و باانگیزه در خصوص فعالیت فرهنگی است، با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده در مرحله شناسایی باید نقاط ضعف فرهنگی موجود و یا نقاطی که نیاز به تقویت دارد را شناسایی و از طریق فعالیت هایی سعی نماید سطح فرهنگی و معرفتی منطقه را رشد دهد. نمونه ای از فعالیت های فرهنگی قابل اجرا توسط گروههای جهادی به شرح زیر است:
- کلاسهای تلاوت و روخوانی قرآن کریم
- کلاسهای فرهنگی (با مشخص شدن سر فصل‌ها و موضوعات مشخص و مورد نیاز منطقه و نیز مسائل روز جامعه)
- برگزاری نمازهای جماعت یومیه در مساجد منطقه
- مراسمات دعا ، زیارت، مدیحه سرایی و نوحه خوانی
- حلقه های معرفت با حضور متخصصین فرهنگی گروه و اهالی( به تفکیک قشر، سن و جنس)
- دیدار با خانواده های شهدا، ایثارگران، آزادگان، متنفذین منطقه ، محرومین و….
- غبار روبی اماکن مذهبی (امام زاده، مسجد، گلزار شهدا و..)
- مسابقات کتابخوانی (در انتخاب کتب کاملا دقت نمائید، تا کتاب های مفید با رعایت رده سنی مخاطب و هم خوان با فرهنگ جهادی و بسیجی و…باشد)
- مسابقات پرسش و پاسخ
- اکران فیلم و مستند های ارزشی
- رادیو اردو ( مصاحبه با اهالی و جهادگران و پخش توسط بلندگو مسجد درصورت عدم مزاحمت برای اهالی)
- تهیه و توزیع ارزاق مردم(بدون ایجاد روحیه گداپروری و یا توقع و خدای ناکرده توهین و تحقیر اهالی و همچنین حفظ آبروی نیازمندان).
- تهیه، تدوین و انتشار نشریه
- تجهیز مکان های فرهنگی و مذهبی مانند؛ کتابخانه، مساجد، دارالقرآن و…
- تغییر چهره منطقه با فضاسازی و ایجاد جو فرهنگی در منطقه مانند؛ برد مخصوص شهدا، احادیث و روایات، سخنان بزرگان و علما، تصاویر جهادی و شهدا، نصب پرچم و پلاکارد های مذهبی، پخش نوا‌ها و آهنگ های مذهبی، اسلامی و انقلابی، تعویض عکس‌ها و پرچم های قدیمی و مستهلک منطقه، نصب تصاویر شهدای منطقه، تهیه جعبه های دیواری با مطالب فرهنگی، تغییر چهره مدارس به صورت دائمی با کمک دانش آموزان.
- اهدا و پخش بسته های فرهنگی
- برگزاری نمایشگاه و مراسمات در مناسبت های خاص
- فرهنگی داخلی
- اگر تنها به مسائل فرهنگی مردم و منطقه پرداخته شود و از توجه به خود شرکت کنندگان غفلت شود، در بلند مدت ضربه بزرگی به پیکره گروه وارد می شود. نمونه ای از فعالیت های فرهنگی داخلی به شرح زیر است:
- فرهنگی داخلی
- برگزاری نماز جماعت، مراسمات زیارتی، مدیحه سرایی و نوحه خوانی و ذکر توسل
- برنامه های ورزشی
- برگزاری جلسات و نشست های شبانه با موضوعات آزاد، شبهات دینی و…
- فضاسازی داخلی محل
- نشریه داخلی
- تهیه ره توشه سفر
- رزق فرهنگی
- کتابخانه
- پخش فیلم یا مستند و ارائه تحلیل یا هم اندیشی پیرامون آنها
- برگزاری اردوهای زیارتی، تفریحی و سیاحتی
- و…
مساله ای که در خصوص کار فرهنگی اهمیت دارد این است که مروجان کار فرهنگی، به عنوان الگو مطرح اند (چه بین روستاییان و چه شرکت کنندگان) لذا در کادر فرهنگی باید دقت لازم را داشت.نکته دیگر این که توقع تاثیرگذاری سریع در بعد فرهنگی نباید وجود داشته باشد و عموما اصلاحات فرهنگی در دراز مدت اتفاق می افتد.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / عمرانی
- گروه هایی که فعالیت عمرانی دارند به این عرصه باید دقت فراوان داشته باشند زیرا قوت و ضعف این عرصه مستقیما در نتیجه اردو تاثیر می‌گذارد و به نوعی تابلو و خروجی ملموس اردو، همین عرصه میباشد.
نکات مهم در عرصه عمرانی:
- از انتخاب پروژه های خارج از توان گروه جدا خودداری شود و از طرفی نیز نباید پروژه را خیلی کوچک و سطحی در نظر گرفت.
- پروژه هایی انتخاب شود که اهالی به آن نیاز داشته باشند تا همراهی کنند.
- سعی شود تمام مصالح و مواد و ابزارآلات مورد نیاز پیش بینی و از قبل تامین شود، تا در حین برگزاری اردو مشکلی پیش نیاید.
- درصورت حضور دائم و برگزاری اردو در طول سال می‌توان پروژه های بزرگ تر و مرحله ای (هر اردو یک بخش کار) نیز انتخاب شود البته به شرط تحقق.
- باید در نظر داشت که یکی از کمک های غیر نقدی می تواند تامین مصالح و ملزومات پروژه های عمرانی باشد.لذا می توان به سراغ کارگاه ها و تولیدکنندگان مربوطه رفت و بخشی از هزینه ساخت و ساز را به این صورت تامین نمود.
نمونه چند پروژه و فعالیت عمرانی که معمولا توسط گروهها انجام می‌پذیرد:
ترمیم و مرمت یا ساخت مسجد، حسینیه، خانه عالم، خانه بهداشت، مدرسه، کتابخانه وکارگاه اشتغال زایی ، حل مشکل آب آشامیدنی و غیر آشامیدنی(آبرسانی، حفر چاه، ساخت آب بند و سد، تغییر سیستم آبرسانی،لایروبی استخرها و..) ، انبار علوفه، غسالخانه، خانه مددجو و…
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / علمی آموزشی
- عرصه علمی آموزشی، حرکتهایی است به منظور ارتقای سطح علمی مخاطبین (در اکثر مواقع دانش آموزان) در مناطق محروم که دارای حداقل ظرفیت های آموزشی می‌باشند. مسئول عرصه آموزشی با در نظر گرفتن شرایط اردو اولا به عرصه های دیگر کمک می‌نماید تا با برنامه‌ریزی و تجمیع قوا و جلوگیری از همپوشانی و موازی کاری به امور آموزشی تخصصی عرصه خود بپردازند و دوما چناچه نیاز به آموزشی خاص برای منطقه و اهالی یا خود جهادگران میباشد که ذیل عرصه خاصی نیست، اقدام به این امر می‌نماید.
قابل ذکر است مسئول یا مسئولین آموزش باید سعی کنند بهترین، کاربردی‌ترین، موثرترین و به روزترین روش آموزش را شناسایی، در گروه نهادینه و با شرایط منطقه تطبیق نمایند. نیاز سنجی امر مهمی در عرصه آموزش است، از ارائه آموزش های بی‌فایده و خارج از اولویت باید پرهیز کرد، لذا نیاز است تا تقویم و برنامه آموزشی برای اردو تهیه شود.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / پژوهشی
- ورود گروههای جهادی به حوزه پژوهشی اهداف ملی و تشکیلاتی مختلفی را به همراه دارد. در اینجا تنها اشاره ای مختصر به این اهداف خواهد شد:
الف- اهداف ملی
- پیوند قشر دانشگاهی کشور با اقشار مختلف جامعه به ویژه قشر کم برخوردار
- کاهش میزان خروج فارغ التحصیلان دانشگاهی از کشور با لمس کردن مشکلات از نزدیک و دیدن نقش خود در رفع مشکلات
- استفاده بهینه و حداکثری از ظرفیت مراکز علمی، پژوهشی کشور برای رفع مشکلات
- کمک به دولت در رفع مشکلات مناطق کم برخوردار با ارائه راه حلهایی علمی و عملی
- تقویت روحیه مطالبه گری منصفانه و آگاهانه بین جهادگران و دانشجویان
ب- اهداف تشکیلاتی
در کنار اهداف ملی، ورود گروههای جهادی به این حوزه می تواند برکات زیر را برای آنها به همراه داشته باشد:
- گسترش حوزه فعالیت حرکتهای جهادی و به دنبال آن افزایش دامنه مخاطبین گروهها از دانشجویان صرفا کارشناسی به دانشجویان ارشد و دکتری
- ایجاد ارتباطی مستمر بین گروههای جهادی و فضای علمی دانشگاه
- تقویت وجهه گروههای جهادی بین دانشگاهیان، مسئولین کشور و قشر کم برخوردار جامعه
- بومی سازی حرکتهای جهادی و تبدیل شدن حرکتهای جهادی مقطعی به حرکتهای مستمر که در آن مسافرت جهادی محوریت ندارد.
- تهیه برنامه جامع محرومیت زدایی منطقه که در حقیقت نقشه راه تمام کارگروها میباشد.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / بهداشت و درمان
- این عرصه به دو بخش کلی تقسیم میگردد: یک آموزش امور بهداشتی به اهالی و دوم درمان بیماری های اهالی.که بخش اول مهم تر و تاثیر گذار تر است به ویژه در بلند مدت و بخش دوم جذاب تر و پرمخاطب تر.
اگر چناچه فردی جهت آموزش یا درمان در گروه وجود ندارد با رایزنی با سازمان ها، دانشگاهها یا اشخاص متخصص، می توان از حضور چنین فرد یا افرادی در اردو بهره مند شد. همچنین می‌توان هزینه یک یا چند پزشک بومی منطقه یا استان را متقبل شده و در اردو از حضورشان استفاده کرد که به طور رایگان اهالی را معاینه نمایند.
از جمله وظایف کارگروه بهداشت و درمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهیه فهرست جامعی از نیازهای بهداشتی- درمانی منطقه
- برنامه ریزی استقرار واحدهای پزشکی در یک یا چند محل مناسب
- نیازسنجی اقلام دارویی مورد نیاز و همچنین هدایای بهداشتی(مسواک،خمیردندان و…)
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / دامپروری و کشاورزی
- باتوجه به اینکه مشاغل و محل کسب درآمد بیشتر مردم مناطق محروم دامپروی و کشاورزی است و اینکه با توجه به پیشرفت علوم در این حوزه ها، درآمدهای پایدار مناطق پیشرفته از این دو حوزه است، همچنان روش های سنتی زمان بر، کم بازده و پر هزینه در این مناطق مرسوم است. این عرصه می‌تواند محل فعالیت های فراوانی باشد که قطعا تاثیر مستقیمی بر زندگی مردم دارد که متاسفانه چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
مردم مناطق نیاز به آموزش های فراوانی در این بخش دارند، از جمله برکات این فعالیت‌ها علاوه بر آنکه باعث بهره وری اقتصادی بیشتر میگردد، از مهاجرت به شهرها و بیکاری جلوگیری می‌نماید. گاهی یک طرح کشاورزی یا دامپروی و یا حتی اصلاح روش های سنتی چهره یک منطقه را متحول می‌نماید.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / اشتغال زایی و کارآفرینی
- اهتمام به اشتغال زایی و کارآفرینی باتوجه به شرایط منطقه و توان آن (که متاسفانه معمولا مورد غفلت گروهها قرار می‌گیرد) باعث خود کفایی، رشد و استقلال منطقه میگردد. و آن را از بسیاری از فعالیت های اردوهای جهادی بی نیاز می‌نماید.
هدف اصلی در جهاد اشتغالزایی روستایی که توسط گروههای جهادی انجام می‌گیرد را می‌توان چنین بیان نمود: «ایجاد و یا توسعه اشتغال مولد و پایدار در راستای استفاده حداکثری از منابع موجود در مناطق محروم کشور با هدف بالابردن سطح تولید ملی و نرخ اشتغال»
اهداف فرعی:
- ترویج و توسعه فرهنگ کار و تلاش در بین اهالی روستاها از طریق الگوسازی کارآفرینان موفق بومی
- جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهر و تلاش در جهت مهاجرت معکوس
- کاهش معضلات اجتماعی ناشی از بیکاری در مناطق محروم
- ترویج خودباوری و توسعه و آبادانی مناطق به دست خود اهالی
- افزایش امید به زندگی در مناطق روستایی
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / حفظ و نشر
- حفظ و نشر به معنی ثبت ،گردآوری، تنظیم و تدوین، دسته بندی و نگهداری اطلاعات و فعالیت های هدفمند و دقیق گروه است. به تعبیری دیگر حفظ و نشر، سازوکاری برای ایجاد حافظه ی تاریخی گروه های جهادی در جهت نشر و اشاعه‌ی این حرکت مردمی و خودجوش میباشد.
حتما باید از فعالیت های گروه چه قبل ، چه حین و چه پس از اردو حتی از جلسات گروه مستند تهیه شود. سعی شود به چند نفر از گروه آموزش های لازم و تخصصی مستند سازی ارائه شود تا اولا همیشه از حضور آنان استفاده شود، دوما مستندهای تهیه شده با روحیه و تفکر جهادی همراه باشند. اهمیت مستند سازی برای اعضاء گروه روشن شود تا در آینده با مشکلات و شبهه پیش نیاید.
به این نکته توجه شود که یک مستند خوب می‌تواند در جذب و رویش نیروهای جهادی تاثیر بسزای داشته باشد.
برکات و مزایای حفظ و نشر:
ثبت موفقیت‌ها و دستاوردها و سایر رویدادها.
فراهم شدن زمینه های مرور رویدادهای گذشته و ایجاد امکان ارزیابی نقاط ضعف و قوت.
زمینه سازی تسهیل و تقویت فرآیند انتقال تجربیات.
ابزاری برای ثبت نظریه‌ها و ایده ها.
ابزاری برای الگو برداری در جهت رشد و بالندگی گروه های جهادی.
- آشنایی با عرصه های فعالیتی / جهاد اداری و مطالبه گری
- یک بخش اعظم و پر خیر برکت، برای اردو و نظام مقدس جمهوری اسلامی همین عرصه است.
تمام مسئولین اردو باید به نحوه و اهمیت مطالبه گری و جهاد اداری اشراف کامل داشته باشند. در این بخش ضمن شناسایی مشکلات اداری منطقه باید با تمام توان در مسیر حل این معضل یا معضلات گام برداشت. باید به این نکته توجه داشت که ما شاید بتوان در سال یک ماه در منطقه حضور داشت ولی این مسئولین محلی و بومی منطقه هستند که هم در طول سال در محل حضور دارند و هم وظیفه دارند(البته در حد توان) که مشکلات را شناسایی و حل کنند.
قابل ذکر است بعضی مشکلات نیاز به پیگیری در استان یا پایتخت را دارد که گروه می‌تواند با برنامه‌ریزی صحیح برای آن نیز راه چاره‌ای بیاندیشد. گروه می‌تواند برای این مهم، یک یا چند مسئول و یا تیم ویژه انتخاب کند و یا می‌تواند با توجیه تمام مسئولین گروه همه آنها را به توجه و پرداختن به این امور سوق دهد.
نکته: در برخورد با مسئولین محلی بسیار دقت شود که این امر ملاحظات و ظرایف فراوانی دارد. اولا مسئولین وظیفه دارند که به امور محوله خود به نحوه احسن بپردازند و به آن اهتمام ویژه داشته باشند، اما باید توجه داشت که جهادگران از آنان طلبکار نیستند و نباید تمام مسئولین را به چشم کم کار دید. توجه شود که مسئول منطقه محروم اولا در آن منطقه زندگی میکند (آیا جهادگران حاضر هستند در آن شرایط زندگی کنند؟) و دوما مسئول منطقه محروم، از دل همان منطقه و با تربیت همان منطقه میباشد، انتظارات را در حد یک مسئول محلی باید دید.
دوما چنانچه کسی یا کسانی وظیفه خود را (دانسته یا ندانسته) درست انجام نمی‌دهند، در برخورد با آنها از روش و سلوک اسلامی(که ائمه اطهار علیه السلام مظهر آن هستند) باید پیروی شود، آهسته، خونسرد و با ادب. انتظار تغییر یک شبه را نباید داشت و به این نکته باید توجه شود که با همه انسان‌ها اگر درست و صحیح برخورد شود اصلاح پذیرند.
- آشنایی با بخش ستادی اردو
- آشنایی با بخش ستادی اردو
- آشنایی با بخش ستادی اردو / وظایف مسئول اردو
- · تبیین اهداف، عرصه ها، وظایف، ساختار و بطور کلی چارچوب اردو
- شناسایی و جذب نیروهای مستعد در هر عرصه‌ها و انتصاب آنها باتوجه به علاقه و توانمندی فرد و نیاز گروه.
- پیگیری و حل مشکلات و معضلات پیش رو
- برگزاری و مدیریت جلسات قبل، حین و پس از اردو
- تقسیم وظایف به طور صحیح و استفاده از تمام ظرفیت های موجود.
- پیگیری امور داخلی و خارجی اردو.
- ارتباط‌گیری با سازمانها و نهادهای مرکزی و منطقه ای جهت جذب حمایت ها، اعتبارات و امکانات.
- نظارت بر اجرای صحیح وظایف محوله به هر یک از کمیته ها، عرصه‌ها و اعضا قبل، حین و بعد از اردو.
- پاسخگویی و ارائه گزارش به مسئولین و حامیان گروه
- کادرسازی و انتقال تجربیات
- آشنایی با بخش ستادی اردو / جانشین اردو
- فرد دوم اردو میباشد و تمام یا بخشی از وظایف مسئول اردو را در زمان حضور یا عدم حضور وی (طبق توافق و برنامه ریزی از پیش مشخص شده) بر عهده دارد. تعریف مسئولیت جانشین اردو، بنا به نظر مسئول اردو ، مسئولین گروه یا اساس نامه و چارت گروه صورت می‌گیرد.
- آشنایی با بخش ستادی اردو / مدیر داخلی اردو
- پیگیری و هماهنگی و انجام امور داخلی اردو (آنچه که مربوط به جهادگران و شرکت کنندگان است) را برعهده دارد. طبق نظر و توافقات و تقسیم وظیفه‌های صورت گرفته بین مسئول اردو و مدیر داخلی، بخشی یا تمام مدیریت داخلی اردو را به عهده می‌گیرد.
تعریف مسئولیت مدیر داخلی اردو ، بنا به نظر مسئول اردو ، مسئولین گروه یا اساس نامه و چارت گروه صورت می‌گیرد. گاهی جانشین اردو همین وظیفه را به عهده می‌گیرد.
- آشنایی با بخش ستادی اردو / مالی
- برنامه‌ریزی برای مدیریت دقیق منابع، تأمین بودجة تخمینی از منابع مالی سالم، ثبت و ضبط اسناد مالی و در نهایت تسویه حساب و گزارش مالی به مجموعه های مرتبط به عهده مسئول مالی است
وی باید از مقدار هزینه کرد اردو به صورت روزانه، به مسئول گروه گزارش داده و هم چنین در جلوگیری از اسراف و خرج کردن هزینه های اضافی اهتمام ویژه داشته باشد.
در برنامه ریزی مالی همیشه مقداری از اعتبارات خود را خارج از محاسبات و برنامه ریزی‌ها قرار دهید تا در مواقع اضطراری از آنها استفاده کنید.
توجه نمایید که حرکت جهادی یک امر خیر با نیت الهی است، نباید هدف وسیله را توجیه کند. باید تمام دقت خود را بکنیم تا خدای ناکرده به طور ناخواسته ذره‌ای شبهه مالی و هزینه کرد یا روش غیر اخلاقی و غیرقانونی، ارزش عمل خیر جهادگران را به هدر ندهد.
- منابع جمع آوری حمایت های مالی و غیر مالی
- به طور کلی تامین مالی می‌تواند از منابع مختلفی انجام گیرد که در ادامه به اختصار به آن اشاره داریم:
- منابع جمع آوری حمایت های مالی و غیر مالی
- بسیج (دانشجویی،سازندگی،اقشار و ….):
گروه های جهادی می‌توانند برای تامین مالی به بسیج سازندگی استان مبدا و مقصد مراجعه نموده و از کمک های نقدی و غیر نقدی آنان بهره مند گردند.به عنوان مثال گروه های جهادی دانشجویی می‌توانند از کمک های معاونت سازندگی و کارآمد سازی سازمان بسیج دانشجویی و گروه های جهادی غیر دانشجویی ازمعاونت سازندگی ناحیه مربوطه بهره مند گردند.
- سپاه پاسداران(اعم از نیروهای سه گانه سپاه، قرارگاه خاتم الانبیا و …):
یکی دیگر از منابع راهگشا برای دریافت تسهیلات اعم از نقدی و غیر نقدی، نیروهای سه گانه سپاه های استان مبدا و مقصد میباشد مثلا می‌توان خودرو یا مصالح مورد نیاز را از سپاه استان فراهم نمود البته موارد ذکر شده بستگی زیادی به نوع منطقه و امکانات موجود در منطقه و همچنین نحوه تعامل گروه با مسئولین سپاه منطقه دارد. همچنین می‌توان از کمک بخش های مختلف قرارگاه خاتم الانبیا و بخصوص قرب کوثر که ماموریت اصلی آن محرومیت زدایی و فعالیت در مناطق کمتر برخوردار میباشد،استفاده نمود.
- نهادهای دولتی (استانداری،فرمانداری،بخشداری،شهرداری، وزارت خانه ها،دفتر مناطق محروم ریاست جمهوری،بنیاد مسکن،آموزش و پرورش، سازمان آب و فاضلاب و…):
مهمترین نهادهای دولتی که می‌بایست حتما با آنها در تعامل بود استانداری،فرمانداری و بخشداری میباشد که می‌توان از کمک این نهادها به خصوص کمک های غیرنقدی از قبیل خودرو و … که می‌تواند نقش به سزایی در کاهش هزینه کرد گروه داشته باشد،استفاده نمود.
- دانشگاه:
گروه های دانشجویی با ارائه گزارش دقیق از فعالیت های خود می توانند از اساتید و بخش های مختلف دانشگاه خود حمایت های مالی و غیر مالی خوبی را جمع آوری نمایند.
همچنین با برپایی غرفه در صحن دانشگاه، خوابگاه ها و.. می توان کمک های دانشجویی را جمع آوری نمود.
- مردم و خیرین:
حتما می‌بایست از ظرفیت های عظیمی که در بین مردم به خصوص در مساجد وجود دارد در جهت تامین مالی پروژه‌ها استفاده نمود، به ویژه اینکه به تجربه ثابت شده است که مبالغی که از مردم و خیرین جمع آوری میگردد دارای خیر و برکت مضاعفی نسبت به مبالغ جمع‌آوری شده از بیت المال و سازمانهای حمایتی میباشد.
در معرفی خیرین می توان از امام جمعه و دیگر بزرگان شهر نیز کمک گرفت.
- موسسات خیریه، کمیته امداد و…
- بازار و کسبه :
از بازار علاوه بر کمک های نقدی گاهی می‌توان کمک های غیر نقدی نیز جمع آوری کرد. - اعضای خود گروه:
بعضی از گروهها می‌توانند با توجه به ظرفیت های موجود در گروه از افراد حاضر در اردو اقدام به جمع آوری مبالغی نمایند.این امر می‌تواند به صورت اختیاری و یا به شکل مبالغی تحت عنوان ورودی جهت شرکت در اردو دریافت گردد.
تذکر:منبع اصلی تامین مالی هر پروژه نهاد متولی خاص آن فعالیت میباشد مثلا برای آبرسانی می‌توان از کمک های سازمان آب و فاضلاب و یا برای تاسیس کارگاه تجمیع قالی بافی یا خانه مددجو برای افراد تحت پوشش کمیته امداد می‌توان از کمک کمیته امداد استفاده نمود.
لازم به ذکر است استفاده از مبالغی که به عنوان نفر-اردو از نهادهای مختلف در اختیار گروه های جهادی قرار می‌گیرد در امور عمرانی و سایر فعالیت هایی که هزینه کرد آن به طور مستقیم مربوط به افراد شرکت کننده در اردو می‌شود، جایز نمی‌باشد.راهکارها جذب حمایت مالی
- به طور کلی گروه ها با تهیه گزارشی از وضعیت منطقه محرومی که قصد فعالیت دارند و نیز تهیه گزارشی از اهداف، عرصه های فعالیتی و سابقه گروه جهادی خود و تدوین آن در قالب های مختلف (نشریه، بروشور، مستند و..) و ارائه آن به مخاطبین مختلف به جمع آوری کمک های مالی و غیر مالی می پردازند.
برخی روش ها و ایده های جمع آوری حمایت ها که توسط گروه های جهادی مختلف اجرا می شود به شرح ذیل است:
- طرح آجرهای بهشتی : به این شکل که پس از بیان محل خرج کمک های مالی در مناطق محروم با فروش نمادین آجر، بهای طرحهای عمرانی، فرهنگی و.. را از خیرین جمع آوری می کنند.
- جمع آوری کمک های مردمی در اماکن مذهبی نظیر مساجد، هیئات، امام زاده و…
- استفاده از مناسبات مذهبی نظیر محرم، رمضان، ایام اعتکاف و…
- استفاده از ظرفیت شرکت کننده و جهادگران در معرفی و جمع آوری حمایت های مالی
- تدوین و پخش کلیپ محرومیت و مشکلات منطقه برای مسئولین،مساجد،دانشگاه و خیران
- ایجاد صندوقی شبیه صندوق صدقات با عنوان صندوق کمک به اردوی جهادی و توزیع آن توسط شرکت کنندگان اردو در بین آشنایان جهت کمک به فعالیتهای جهادی
- دادن قبض جمع آوری کمک های مالی به شرکت کنندگان جهت جمع آوری کمک های اطرافیان
- ارائه چهره به چهره فعالیت های گروه به افراد مختلف
- ارائه گزارش به مسئولین در محل اجرای پروژه
- ایجاد یک نمایشگاه در سطح شهرستان با هدف معرفی گروه و منطقه و دعوت از مسئولین منطقه و گرفتن حمایت های آنان
- برگزاری جلسه ای با مسئولین اعم از فرماندار ، بخشدار، شهردار، دهیار و شورای روستا ها و معرفی و گزارش فعالیت های گروه و اخذ حمایت های مورد نیاز
- استفاده از ایمیل، سامانه پیامکی ، سایت و همچنین تبلیغات دیواری برای جذب حمایت های مالی
سعی شود محتوای این تبلیغات بر محور فرهنگ سازی سیره معصومین در مورد حمایت از محرومان باشد . رویکرد تبلیغی باید بر مبنای وظایف قرآنی و دینی باشد و نه تحریک احساسات مردم و بیان محرومیت های منطقه
- آشنایی با بخش ستادی اردو / پشتیبانی
- پشتیبانی و حمایت از گروه و اردو در تک تک لحظات آن بسیار مهم و حیاتی است. توصیه میگردد در انتخاب و توجیه مسئولین این بخش کاملا دقت کنید. وظیفه پشتیبانی قبل از عزیمت آغاز و تا پس از اردو ادامه دارد.
چند نمونه از وظایف پشتیبانی:
- تأمین اقلام مورد نیاز اردو
- طبخ و توزیع غذا و ارائه برنامه غذایی
- فراهم نمودن ملزومات کلاس ها ، مراسم ها و سایر برنامه های گروه در منطق
- تأمین امکانات حداقلی و ضروری مثل امکانات بهداشتی، وسایل خنک‌کننده یا گرم‌کننده و…
- تدارک وسایل نقلیه ای و ترابری
- انبار داری فرهنگی و پشتیبانی
- مدیریت امور فنی و اجرایی
- پشتیبانی مراسمات و توزیع ارزاق
- جمع بندی لیست خرید روزانه و ارائه به مسئول خرید
- تهیه میان وعده‌ها و ارسال به محل انجام پروژه‌ها و برنامه ها
دقت باید داشت که در تدارک امکانات مورد نیاز و ضروری جهادگران نباید متجملانه برخورد کرد و خارج از عرف منطقه برخورد کرد.
در ادامه به شرح نکاتی در خصوص برخی وظایف اصلی بخش پشتیبانی پرداخته شده است.
تغذیه
- به تغذیه جهادگران اهمیت ویژه ای دهید. تغذیه نقش مهمی در اردو و سلامت شرکت کنندگان دارد. اهمیت به تغذیه با روحیه جهادی و عدم تجمل گرایی منافاتی ندارد.
برای تهیه یا طبخ غذا روش های متفاوتی وجود دارد، اعم از پخت توسط خود گروه یا اهالی تا خرید و یا سفارش به دستگاه‌ها و نهادهای همکار و یا همراه کردن آشپز همراه گروه. مسئول آشپزخانه (یا پشتیبانی) باید نسبت به شرایط گروه بهترین روش را انتخاب نماید و همیشه تلاش کند تا غذا همیشه به موقع در اختیار جهادگران باشد. تاخیر در وعده غذایی یا غذای نامناسب تاثیر مستقیم در کارایی گروه دارد.
نکاتی در مورد تغذیه جهادگران:
- در بین وعده های غذایی نقش صبحانه از دیگر وعده های غذایی بیشتر است، سعی شود مقوی‌ترین و کامل‌ترین مواد غذایی موجود را در اختیار شرکت کنندگان قرار گیرد.
- حتما به وضعیت جوی و تغذیه عمومی و زیستی منطقه توجه ویژه باید داشت، گاهی اوقات مردم منطقه نسبت به این شرایط(خوراک و آب آشامیدنی، حشرات و…)مقاوم هستند ولی، ممکن است برای افراد تازه وارد اینگونه نباشد.
- سعی شود یک برنامه کامل غذایی شامل وعده ها و میان وعده ها پیش از اردو تهیه شود و در این برنامه تمام نیازهای ضروری جهادگران را در نظر گرفته شود. بر اساس این برنامه می توان لیست خرید کاملی را تهیه نمود.
- در تعیین برنامه غذایی به سلامت غذا و تناسب آن با شرایط سفر دقت شود.
- عدم افراط و تفریط در حجم و تنوع غذا (مبنا در تغذیه شرکت‌کنندگان باید تمرین روحیه قناعت، ساده‌زیستی و دوری از تجمل باشد)
به ترکیب غذاها و دسر ها دقت شود که بچه ها دچار سردی یا گرمی نشوند.
- میوه، سبزیجات، مایعات و.. در برنامه غذایی در نظر گرفته شود.
- از ظرفیت خواهران گروه نیز می توان در طبخ غذا و یا بخشی مراحل طبخ غذا استفاده نمود.خرید
- مسئول خرید باید مسئولین گروه را توجیه کند تا هر نیازی که دارند، زودتر از موعد به اطلاع وی برسانند تا با آگاهی و اطلاعات کامل و با حوصله خرید نماید. وی باید به فروشگاه‌های منطقه اشراف کامل داشته باشد تا بتواند نیازهای گروه را رفع نماید.
مسئول خرید باید دقت کند ضمن اینکه به گروه ضرری وارد نشود، حتی المقدور از افراد یا مناطقی خرید کند که سود آن مستقیم یا غیر مستقیم به اهالی مناطق محروم برگردد. با رابطه خوب و رایزنی با فروشندگان و رانندگان محلی می‌توان هم هزینه اردو را کم کرد و هم این که بخش عمده خرید و ارسال آن را توسط اهالی و رایگان انجام داد.ترابری
- وظیفه ترابری تهیه وسیله نقلیه برای عرصه‌ها و بخش های گروه، متناسب با نیاز آنها است. باید از پیش رایزنی‌های لازم را جهت تهیه خودروی مورد نیاز انجام داده و برنامه های اردو را متناسب با حجم فعالیت و تعداد خودروها تهیه نمود. از دیگر وظایف مسئول ترابری تدارک وسیله نقلیه از محل اعزام گروه تا منطقه و بالعکس می باشد. همچنین ممکن است گروه در انتهای اردو و یا میانه اردو به منطقه ای دیگر برای زیارت و یا تفریح و.. منتقل شود.
نکاتی پیرامون ترابری اردو:
- در تعیین نوع و تعداد وسایل نقلیه به تناسب وسایل نقلیه با شرایط جغرافیایی منطقه و تعداد آنها برای حمل و نقل روزانه افراد به سمت پروژه‌های عمرانی و فرهنگی و… دقت شود.
- باید از پیش رایزنی‌های لازم را جهت تهیه خودروی مورد نیاز انجام داده و برنامه های اردو را متناسب با تعداد خودروها تهیه نمود.
- گروه پیش قراول، لیستی از وسایل نقلیه روستاهای فعالیتی گروه را که می تواند در شرایط ویژه در اختیار اردو قرار بگیرد، تهیه نماید تا در شرایط خاص بتوان با صرف هزینه از این وسایل استفاده نمود.
- برای حفظ سلامتی جهادگران سعی شود وسیله حمل نقل را همراه راننده تحویل بگیرند و در صورتیکه وسیله در اختیار است به هیچ وجه وسیله، لحظه ای در اختیار افراد کم تجربه قرار نگیرد و دقت باید داشته که تجربه رانندگی در جاده و روستا با تجربه رانندگی در شهر بسیار متفاوت است.
- در صورتیکه وسیله حمل و نقل بدون راننده از اهالی و یا سازمان ها به امانت گرفته شد، از صحت وسیله اطمینان حاصل شود و پیش از تحویل تمامی مشکلات وسیله را یادداشت کرده و به امضای صاحب وسیله رسانده شود.اسکان
- پیش از استقرار، تمهیدات لازم، جهت تجهیز محل استقرار به امکانات امنیتی و رفاهی برعهدة واحد پشتیبانی است.
- محل اسکان می بایست نزدیک به محل کار گروه باشد.
- ترجیحا از مدارس شبانه روزی استفاده شود. به دلیل برخورداری نسبی این مکان ها از امکانات جهت تهیه غذا و همچنین امکانات بهداشتی و رفاهی
- اسکان برادران در فاصله مناسبی از اسکان خواهران قرار گیرد. باید اسکان خواهران محصور و دور از دید و محل تردد باشد.
- ترجیحا دارای آشپزخانه و یا محلی برای طبخ غذا باشد البته در صورتی که خود گروه طبخ غذا را انجام می‌دهد.
- بهتر است بهترین محل اسکان را به خانم ها اختصاص داده شود تا نیاز به پشتیبانی زیادی نباشد.
- آشنایی با بخش ستادی اردو / خواهران
- حضور خواهران در اردو و گروه باتوجه به اینکه بخش قابل توجهی از مخاطبان گروه های جهادی را کودکان و خانواده ها تشکیل می دهند، از اهمیت فراوانی برخوردار است به گونه ای که عدم حضور آنان ممکن است ضربه بزرگی به اردو زند. ولیکن این حوزه ملاحظات فراوانی دارد که باید در نظر گرفت:
- محل اسکان و وسیله ایاب و ذهاب خواهران جدا از آقایان ولی کاملا تحت نظر و مراقبت و محیطی ایمن و عاری از مشکل و مزاحمت احتمالی باشد.
- یکی دو نفر از آقایان حتما در روستای فعالیت خواهران حضور داشته باشند تا مشکلی پیش نیاید.
- حدود شرعی و اخلاقی در ارتباط بین خواهران و برادران رعایت شود و در مجموع ارتباطات بین خواهران و برادران به حداقل برسد.
- حتما از رابط محرم برای ارتباط بین خواهران و برادران استفاده شود.
- اگر متاهلی در گروه نباشد فقط مسئول خواهران با مسئول برادران در ارتباط باشند.
- یک نفر آقا پشتیبان و مسئول پیگیری امور خواهران باشد.
- در میزان حضور و تعداد خانم ها دقت شود، حضور بیش از حد و نیاز مسلما به اردو ضربه وارد می کند و تعداد کم باعث معذب بودن و آزردگی خانم ها می گردد.
- اولویت حضور خواهران در گروه با متاهلین باشد.
- همیشه از وسائل ارتباطی ایمن، بدون مشکل و در دسترس جهت ارتباط با خواهران استفاده شود و برای این مسئله همیشه لوازم یدکی و ضروری در اختیار آنها قرار گیرد.
- گزارش و یا فیلمی از اردو های قبلی برای خواهران پخش شود تا با فضای اردو جهادی آشنا شوند، همچنین مخاطرات احتمالی اردو از قبل برای آن ها ترسیم شود.
- به خواهران گوشزد شود که مشخصات و یا تلفن همراه و اطلاعات خصوصیخود را در اختیار اهالی قرار ندهند.
- برای پیگیری امور خواهران حتما از یک زوج متاهل استفاده شود.
البته برخی گروه ها اردوی همزمان خواهران و برادران برگزار نمی کنند، بخصوص گروه های بومی که هماهنگی و پشتیبانی کمتری نیاز دارند.
ج ) اقدامات پس از اجرای اردوی جهادی
- پس از اردو لازم است تا تیم مدیریت ستاد و عرصه‌ها به بررسی نقاط قوت و ضعف بپردازند تا در مسافرت های آتی این مشکلات حل شود. ضمنا برنامه‌ریزی های لازم جهت حرکتهای مستمر گروه در منطقه نیز صورت گیرد. قابل توجه است که اردو تنها یک بخش از پازل فعالیت های گروه است. که نتیجه آن زمانی به بار می‌نشیند، که تمام فعالیت‌ها و کارهای صورت گرفته به نحوه احسن به پایان برسد.
- اگر چنانچه بخشی از کارها و پروژه‌ها نیمه کاره بماند (حتی بخش خیلی کوچکی) تقریبا فعالیت‌ها بی اثر می‌شود و شیرینی آنها را نه شرکت کنندگان و نه مردم نخواهند چشید. برهمین اساس اگر به هر دلیلی(کمبود وقت، سنگین و بزرگ بودن پروژه، مشکلات احتمالی و…) فعالیت‌ها و پروژه‌ها را به پایان نرسید، چند روش پیشنهاد میگردد.
- باقی ماندن تعدادی از شرکت کنندگان در محل
- برگزاری اردو در زمان کوتاهی پس از پایان اردو
- هماهنگی با گروه های دیگر جهت ادامه کار
- سپردن امور به مسئولین محلی یا مردم منطقه
- مدیریت غیر حضوری مانند؛ پرداخت هزینه و اتمام پروژه توسط افراد دیگر
در هر زمان از برگزاری اردو که اطمینان حاصل شد که به هر دلیل توان اتمام پروژه‌ها وجود ندارد، باید با مسئله به طور منطقی برخورد شود؛ نه به اعضاء گروه و مسئولین اردو فشار آورد و نه امور دیگر را به طور کامل تعطیل کرد و فقط به یک پروژه پرداخت و نه دست به امور خطرناک که برای شرکت کنندگان آسیب رسان باشد، زده شود(مانند اضافه کاری یا شب کاری بیش از حد یا رانندگی در شب و…). متاسفانه در گذشته تعدادی از جهادگران به همین دلایل دچار آسیب های جانی و جراحات شده اند. اگر در منطقه توقع کاذب ایجاد نشده باشد به راحتی می‌توان این مشکل را مدیریت کرد.
- تسویه حساب و امور اداری
- حتما دقت کنید تا تمام امور اداری با سازمانها و نهادهای همکار به خصوص تسویه حساب های مالی را به طور کامل انجام شود.
- ارائه گزارش و رسانه ای کردن فعالیت ها
- مطلوب است از فعالیت های گروه به طور کامل و به شکل های مختلف (مکتوب، فیلم و عکس و…) گزارش تهیه شود و در اختیار مسئولین و دست اندرکاران ذی ربط قرار گیرد. تا ضمن گسترش و معرفی این حرکتهای خداپسندانه، مسئولین و نهادها نیز با فعالیتهای گروه آشنا شوند و روند همکاری های آتی آنان با گروه تسهیل گردد.
همچنین می توان گلچین این فعالیت ها را از طریق رسانه های جمعی به اطلاع عموم مردم رساند.
- تهیه آمار و اطلاعات تکمیلی
- چنانچه در توان گروه است، سعی شود اطلاعات کامل و شناسنامه‌ای از منطقه تهیه و تدوین گردد، تا علاوه بر استفاده برای گروه، در اختیار گروه های دیگر و مسئولین محلی و کشوری قرار گیرد. تلاش شود آمار و اطلاعات دقیق، علمی، کامل و جامع باشد. البته قابل ذکر است در حفاظت و نگهداری از این اطلاعات باید کوشید.
- حفظ ارتباط با مردم و مسئولین محلی
- یکی از مهم ترین و اصلی ترین وظایف گروه های جهادی حفظ ارتباط با مردم و مسئولین محلی و مراجعه دو یا چند باره به منطقه است و چناچه در توان گروه است، بعضی از نیاز های منطقه و مردم محروم و نیازمند را به طور غیر مستقیم پیگیری نمایند. سعی شود قبل از اردوی بعدی که در منطقه برگزاری می شود، به منطقه سرکشی شود تا هم از مسئولان زحمت کش و مردم تشکر و قدردانی شود و هم پیگیری روند کار و نتایج پروژه‌ها صورت گیرد.
- تشکیل گروه جهادی متشکل از مردم منطقه
- یک منطقه بیمه خواهدشد اگر روحیه جهادی در آن منطقه نهادینه گردد، برهمین اساس با تربیت نیروهای مخلص و با روحیه جهادی و آشنا به فعالیتهای جهادی ، ابتدا حرکت جهادی را آغاز، سپس تثبیت و در نهایت نهادینه می توان کرد.
ظرفیت بالقوه فراوانی در کشور وجود دارد که می‌توان آنها را بالفعل نمود. پایگاه های بسیج، مساجد، هیئات و دانشگاهها محل مناسبی برای شناسایی چنین استعداد های است. تشکیل گروه جهادی از مردم منطقه را باید جزء اولویت های کاری گروه قرار داد، که خیر و برکت این امر فراوان و بی شمار میباشد و ارزش اردوی جهادی را چند ده برابر می‌نماید.
- قدردانی
- می توان با برگزاری برنامه ای از جهادگران و نیز مسئولین و خیرین دعوت کرده و ضمن ارائه گزارش سفر، از زحمات آنها قدردانی شود.
می توان در این برنامه در همراه جهادگران، خانواده ها را نیز دعوت گردند این امر در ترقیب خانواده ها به حضور فرزندانشان در این فعالیت ها کمک می کند.
- نظر سنجی
- حتما در پایان کار از تمام شرکت کنندگان، مردم و مسئولین نظر سنجی کتبی و شفاهی به عمل آید. و نتایج تحلیل آن در نمودار های مشخص ثبت ودر اختیار مسئولین گروه قرار گیرد.
- نقد و بررسی اردو
- پس از اردو با حضور فعالین اردو جلسه ای برگزار و نقاط ضعف و قوت اردو بررسی گردد. همچنین می توان تجربیات کسب شده را ثبت و در اختیار سایر مسئولین گروه قرار داد تا در برنامه های بعدی از این تجربیات استفاده نمایند.
در یک نگاه کلی بررسی شود که آیا گروه در مسیر صحیح و از پیش تعیین شده، مطابق اساس نامه و برنامه های خود و سند چشم انداز حرکت های جهادی و برنامه های استانی حرکت میکند یا خیر و پس از حصول نتایج مورد نظر تصمیم درست را برای آینده اخذ گردد.
- انتقال تجربیات و کادر سازی
- یک موضوع اساسی که مسئولین گروه و اردوجهادی می بایست همواره درنظر بگیرند این است که به فکر تربیت کادر و انتقال تجربیات باشند و الا دچار بحران نیروی انسانی در سال های بعدی خواهند شد. گروه های فراوانی بودند که روزگاری در اوج به سر برده و موفقیت های زیادی را کسب کردند اما به دلیل در نظر نگرفتن این ملاحظه پس از چندی کارایی لازم خود را از دست دادند.
روش های مختلفی بدین منظور توسط گروههای جهادی انجام می شود، به عنوان مثال:
- در حین اردو تعدادی از جهادگران مستعد و علاقه مند در هر عرصه شناسایی کرده و در کنار جهادگران و دوستان با تجربه قرار گیرند.
- کادر اصلی گروه از جهادگرانی تشکیل شود که حداقل دو سال در اردو سابقه حضور دارند. به علاوه هر کسی که مسئولیت را تحویل داد به عنوان مشاور در کنار مسئول جدید قرار گیرد.
- هر مسئول جدیدی می بایست در تعامل کامل با مسئول سابق قرار گرفته و از تجارب او استفاده کند.
- ترتیبی قانونی اتخاذ شود که افراد با سابقه وقدیمی نیز دلیل، انگیزه و وجاهت قانونی برای حضور در جریان اردو داشته باشند.اگر مسئول سابق امکان حضور در اردو را نداشت، می بایست پیش از اردو و در طی جلساتی از تجربیات و نکات مدیریتی او استفاده کرد.
- آموزش و انتقال تجارب از طریق افراد با سابقه و اساتید مجرب عرصه های مختلف جهادی
- برگزاری اردو آموزشی قبل از اردو و دعوت از اساتید مجرب این حوزه
- پرسیدن علاقه مندی شرکت کنندگان و تقسیم افراد به کارگروه های مختلف و آموزش و انتقال تجربه به هر کارگروه
- انتقال مکتوب و شفاهی تجربیات
- تشکیل هیئت امنا (هیئت موسس) برای گروه، که یکی از وظایف آن کادر سازی و انتقال تجربه به کادر جدید است
- تشکیل جلسه ای با حضور مسئولین سابق و فعلی گروه به منظور انتقال تجارب
- کسب تجربیات گروه های دیگر که در این منطقه یا مناطق دیگر فعالبت دارند.
در مجموع همیشه به فکر تربیت نیرو و تربیت مدیر برای گروه باید بود و این مهم باید جزء دغدغه های اصلی تیم مدیریت قرار داشته باشد. و به این نکته توجه باید داشت که بهترین محل و موقعیت برای تربیت نیرو، سپردن اصل کار و فعالیت به افراد است، لذا به نیروهای جوان و کم تجربه باید اعتماد کرد و همیشه یک بخش از امور اردو را به افرادی سپرد که استعداد این امر را دارند حتی اگر تجربه کافی را نداشته باشند. ولیکن در این امر باید تناسب را رعایت کرد، یعنی؛ هم افراد با تجربه در اردو باشند و هم افراد تازه کار و علاقه مند.
- حفظ ارتباط با جهادگران
- ارتباط را با شرکت کنندگان پس از اردو همچنان باید حفظ نمود، حتی اگر افراد توانایی شرکت در برنامه‌ها و جلسات گروه را نداشته باشند، از طریق فضای مجازی، پیامک و… مانع قطع ارتباط با آنها باید گردید. (قرارگاه شهید باقری و مجموعه کالک ، دفتر ثبت مجاهدتهای شاهدان بی نشان به نشانی https://kalk.ir/doc/16/ )
***********************************************************************
به نشانی https://jahadi69.com/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87/
گروه جهادی مهاجر زیــرنظربسیج سازنـــدگی ناحـیه مقاومت بسیــج حضـرت ولی عصر (عج) از ســــــال ۱۳۸۹
http://mohajer-jahadi.blogfa.com/post/68
گروه جهادی شهید فیاض
**********************************************************************
اساس نامه گروه جهادی سربازان حضرت زینب (س)
با اتکا به ذات اقدس اله و استعانت از امام عصر (عج) در جهت محرومیت زدایی در همه ی ابعاد فرهنگی ، آموزشی ، بهداشتی ، عمرانی به منظور ادای دین و تکلیف انسانی نسبت به انسان های مظلومی که در مناطق محروم و کم برخوردار زندگی می کنند ، همزمان با سالروز میلاد فرخنده اسوه ی صبر و استقامت،حضرت زینب (س) گروه جهادی سربازان حضرت زینب (س) تهران در بهار سال ۱۳۹۴ تاسیس گردیده است. این گروه یک موسسه ی مردمی و مستقل وغیر تجاری می باشد و به هیچگونه نهاد دولتی و غیر دولتی وابستگی ندارد و مجوز فعالیت خود را از بسیج سازندگی اخذ نموده است. فعالیت های جهادی در این گروه به صورت داوطلبانه و بر اساس احساس مسئولیت و بی تفاوت نبودن نسبت به همنوعان و همچنین تعهدات اخلاقی و تکلیف دینی بوده و بدون چشم داشت مادی و هیچگونه امتیاز یا سابقه ی استخدامی محسوب نمی شود. این گروه منبع مالی مستقلی نداشته و تمام سعی خود را در رساندن کمک های نیکوکاران و خیرین به نیازمندان و محرومین معطوف می دارد.
فصل اول :
(مقدمه)
گروه جهادی سربازان حضرت زینب (س) با رویکرد آسیب شناسی وارائه ی راهکار و زدودن محرومیت در همه ی ابعاد فقر فرهنگی و معیشتی ، ارتقای بهداشت و سلامت جسم و روان و ایجاد اشتغال زایی و کار آفرینی با ۱۲۰ نیروی متخصص و متعهد مشغول به خدمات رسانی می باشد.
چشم انداز :
گروه جهادی طی دو سند چشم انداز ۳ ساله اهداف خود را پی ریزی نموده است که به شرح ذیل می باشد:
۱ – سند چشم انداز ۳ ساله اول (از بهارسال ۹۴ تا پایان سال۹۶) محرومیت زدایی در روستاهای محروم منطقه ی هدف و خدمات رسانی به ۲۵روستا در بخش میربگ جنوبی ، اتیوند جنوبی از توابع نورآباد دلفان –استان لرستان که به لطف خداوند در پایان سال ۹۶ به ۱۰۰% اهداف در حوزه های آموزشی ، بهداشتی ، پزشکی ، عمرانی دست یافته است.
۲ – سند چشم انداز ۳ ساله دوم (از بهارسال ۹۷ تا پایان سال ۹۹) محرومیت زدایی در روستاهای محروم منطقه ی هدف و خدمات رسانی از ۲۵روستا به ۱۰۰روستا در بخش میربگ جنوبی ، اتیوند جنوبی ، کاکاوند غربی ، کاکاوند شرقی از توابع نورآباد دلفان – استان لرستان که به لطف خداوند در پایان سال ۹۹ به ۱۰۰% اهداف در حوزه های آموزشی ، بهداشتی ، پزشکی ، عمرانی ، دامپزشکی ، کار آفرینی دست یابد . ان شاءالله.
هدف کلان گروه جهادی ما:
( ارائه ی خدمات وتوانمند سازی روستاییان تا زمانی که یک فرد محروم در منطقه باقی نماند )
فصل دوم :
► ساختار گروه ◄
- مسئول گروه
- مسئول مالی
- مسئول انبار
- مسئول نقلیه
- مسئول روابط عمومی
- مسئول تدارکات و پشتیبانی
- مسئول تیم شناسایی
► کارگروه های تخصصی ◄
- کارگروه فرهنگی و آموزش
- کارگروه پزشکی و بهداشت
- کارگروه رسانه
- کارگروه عمران
- کارگروه دامپزشکی
- کارگروه کارآفرینی
- کارگروه اردوهای زیارتی
فصل سوم :
► شرح وظایف ◄
مسئول گروه ◄
مسئولیت کل گروه با مسئول گروه می باشد. کلیه ی تصمیم گیری های اصلی و راهبردی گروه ، انتخاب مسئولین واحد ها ، تقسیم وظایف ، برگزاری جلسات کارگروه ها ، پذیرش یا عدم پذیرش اعضای جدید ، اخذ حکم ماموریت ، بیمه کردن جهادگران صرفا درمدت زمان ماموریت، تامین منابع مالی ، ارائه ی گزارش عملکرد سالیانه ی کلیه ی کارگروه ها به اعضا و نیکوکاران گروه ، نظارت دقیق بر عملکرد کلیه ی امور مسئولین کارگروه های تخصصی بر عهده ی شخص مسئول گروه می باشد.
مسئول مالی ◄
حساب مالی گروه به نام مسئول گروه و مسئول مالی که حساب دو امضاء می باشد که اسناد مالی و فاکتور ها ، برداشت ها ، پرداخت ها به صورت متناوب در گروه خیرین روزانه گزارش داده می شود .
مسئول مالی موظف است تمامی اسناد مالی را به صورت مکتوب گردآوری نماید و در گزارش سالیانه ی گروه به صورت مستند بیلان مالی ارائه نماید.
مسئول انبار ◄
تمامی اقلام اعم از تجهیزات پزشکی ، دامپزشکی ،آموزشی ، عمران ، آشپز خانه ،پشتیبانی اسکان و… بیت المال می باشد و از منابع مالی نیکوکاران خریداری شده است و یا اهدایی می باشد لذا مسئول انبار موظف است نهایت دقت عمل و نظارت کافی بر حفظ و نگهداری اقلام انبار جهادی را به عمل آورد.
مسئول انبار موظف است لیست اقلام را در دفتر انبار ثبت نماید .
مسئول انبار موظف است تمامی اقلام را با نام گروه جهادی بارکد نماید.
مسئول انبار موظف است قبل از هر ماموریت جهادی انبار گردانی نماید .
مسئول انبار موظف است قبل از هر ماموریت جهادی اقلام مورد نیاز هر کارگروه را با اخذ امضاء و رسید تحویل نماید .
مسئول انبارموظف است بعد از هر ماموریت جهادی تمامی اقلام را از کارگروه های تخصصی تحویل گرفته و در صورت کمبود یا نقص اقلام گزارش شفافی به مسئول گروه ارائه دهد.
(نکته: اگر اموال جهادی در حین ماموریت جهادی بر اثر سهل انگاری مسئول مربوطه دچار آسیب شود باید جبران خسارت از هزینه ی شخصی فرد مذکور صورت گیرد چرا که بیت المال می باشد.)
مسئول انبار موظف است با سرکشی و نظارت مرتب به محل انبار از صحت نگهداری اقلام جهادی اطمینان خاطر حاصل نماید.
مسئول انبارموظف است گزارش کامل از عملکرد و گزارش انبار گردانی را به مسئول گروه ارائه نماید.
مسئول نقلیه ◄
مسئول نقلیه موظف است تمامی هماهنگی های قبل از اردو ، حین اردو را برای تامین وسیله ی نقلیه ی مورد نیاز جهت جابجایی جهادگران و همچنین انتقال تجهیزات و تدارکات را به مناطق هدف را صورت دهد.
این هماهنگی ها شامل تامین وسایل نقلیه ،اتوبوس رفت و برگشت به مناطق هدف ،تامین مینی بوس برای انتقال جهادگران از شهر به روستای محل اسکان می باشد همچنین تامین وسایل نقلیه باربری .
مسئول نقلیه موظف است نسبت به ایمنی وسایل نقلیه و صحت سلامت جسمی و روانی رانندگان حین ماموریت اطمینان کامل کسب نماید.
مسئول نقلیه موظف است گزارش کامل از عملکرد همراه با اسناد مالی (هزینه های جاری خودروه های استجاری) را به مسئول گروه ارائه نماید.
مسئول تیم شناسایی ◄
مسئول تیم شناسایی موظف است قبل از هر ماموریت نسبت به شناسایی مناطق هدف و گردآوری اطلاعات مورد نیاز اعم از آمار جمعیت روستایی ، پتانسیل مناطق ، آسیب ها و… را طی گزارشی به مسئول گروه ارائه نماید.
مسئول تیم شناسایی موظف است که از هر کارگروه تخصصی یک نفر را در ماموریت شناسایی همراه داشته باشد. از کارگروه های عمران، پزشکی، آموزشی، دامپزشکی، کارآفرینی و اردوهای زیارتی حتما یک نماینده باید در ماموریت شناسایی حضور پیدا کنند.
مسئول تیم شناسایی موظف است جهت اسکان، ایاب و ذهاب، بیمه افراد، حکم ماوریت و امور مالی، با مسئولین مربوطه گروه جهادی از قبل هماهنگی های لازم را به عمل آورد.
مسئول تیم شناسایی موظف است فقط اقدام به شناسایی مناطق هدفی که مسئول اردو از قبل اعلام نموده، نماید.
مسئول تدارکات و پشتیبانی ◄
مسئول تدارکات موظف است اقدام به خرید مایحتاج آشپزخانه و تدارکات پشتیبانی نماید.
این خرید ها شامل تدارکات و تجهیزات آشپزخانه برای اردوهای جهادی و اردوهای زیارتی می باشد.
مسئول تدارکات موظف است کلیه خریدها را همراه با اسناد مالی تحویل مسئول گروه نماید.
مسئول تدارکات موظف است از قبل نسبت به شناسایی بازارهای فروشی که با قیمت عمده و کیفیت خوب مایحتاج جهادی را تامین نماید، اقدام کند.
مسئول تدارکات و پشتیبانی موظف است تمامی اقلام مورد نیاز را قبل از اردو تهیه کرده و در اختیار اسکان و تیم آشپزخانه قرار دهد.
مسئول روابط عمومی ◄
مسئول روابط عمومی موظف است تمامی ارتباطات گروه جهادی با اشخاص حقیقی و حقوقی و ارگان های مربوطه را ساماندهی نماید.
مسئول روابط عمومی موظف است اقدام به جمع آوری بولتن ها، تقویم جهادی، گزارش عملکرد، عکس ها و مستندات جهادی، شماره تماس اعضای گروه نماید.
مسئول روابط عمومی موظف است در صورت درخواست هر کارگروه یا خیرین یا ارگان های مربوطه با هماهنگی مسئول اردو مستندات جهادی را در اختیار آنان قرار دهد.
مسئول روابط عمومی موظف است اطلاع رسانی جلسات جهادی، همایش ها، زمان برگزاری اردو را از طریق شبکه های مجازی یا سامانه پیامکی یا به صورت تلفنی انجام دهد.
مسئول روابط عمومی موظف است حین ارتباط با اشخاص یا ارگان ها نسبت به معرفی گروه وتاریخچه عملکرد گروه جهادی همراه با معرفی سایت گروه و کانال های ارتباطی اعم از: آدرس سایت جهادی، شماره تماس روابط عمومی و id کانال های مجازی جهادی اقدام نماید.
مسئول روابط عمومی موظف است فقط در چارچوب اطلاعت مذکور اطلاع رسانی نماید.
فصل چهارم :
► کارگروه های تخصصی ◄
کارگروه فرهنگی و آموزشی
این کارگروه متشکل از اساتید آموزشی ، دبیران مجرب مدارس تهران ، مدیران بازنشسته ی مراکز آموزشی و معاونین آموزشی مدارس و اساتید دانشگاه می باشد.
تهیه ی محتوا و درسنامه برای ارائه در روستا ها ،تشکیل جلسات هم اندیشی ،برگزاری یادمان ها و مراسمات مختلف از قبیل اعیاد مذهبی و عزاداری ها ، زنده نگهداشتن یاد شهدا ، برگزاری نمایشگاه درزمینه های فرهنگی و هنری بر عهده ی این کارگروه می باشد.
وظیفه ی اصلی این کارگروه طراحی و ارائه برنامه های آموزشی و فرهنگی مطابق با اهداف گروه و متناسب با نیاز افراد منطقه ی مورد مطالعه است.
برنامه ریزی آموزشی و ارتقاء دانش سازمانی اعضاء گروه نیز برعهده این واحد می باشد ، اعضای تیم آموزش می بایست با تنوع کار های فرهنگی و تاثیر گذاری آن در ذهن مخاطبین و مبانی اعتقادی دین مبین اسلام وتکنیک های آموزشی و مخاطب شناسی آشنایی کامل داشته باشند.
در راس این کارگروه مسئول آموزش می باشد که مستقیما زیر نظر مسئول اردو فعالیت می نماید.
کارگروه پزشکی و بهداشت
تیم بهداشت متشکل از پزشکان عمومی، زنان ، فوق تخصص اطفال ، فوق تخصص قلب و عروق ، فوق تخصص پوست ، فوق تخصص گوارش و…پزشکان داروسازی ، داندانپزشک و جراح فک و دهان و… پرستاران ، امداد گران ، بهیاران ، تکنسین های داروخانه و دستیار دندانپزشک و… که ۴۰ نفر نیروی متخصص و متعهد جهادی را شامل می شود.
کارگروه بهداشت در تمامی روستا های منطقه ی هدف ابتدا اقدام به پایش که شامل : تست قند ،فشار خون، قد، وزن ، استعلام سابقه ی بیماری و تشکیل پرونده ی پزشکی برای هر فرد روستایی می نماید.
سپس با ارجاع به پزشک متخصص و ارجاع نسخه به داروخانه ی سیار داروی مورد نیاز، رایگان در اختیار بیماران قرار می گیرد.
(نکته : درصورتی که بیماران نیاز به دریافت خدمات تخصصی تر یا عمل جراحی یا آزمایش های خاص باشند تحت شرایط خاصی به مراکز بیمارستانی تخصصی استان های همجواریا شهر تهران اعزام می گردندکه در تمامی مراحل اعم ازهماهنگی ایاب ذهاب ، اسکان و مراحل درمانی ، تیم پزشکی جهادی در کنار آنان می باشد . لازم به ذکر است هزینه ی این بخش توسط نیکوکاران گروه تامین می گردد.)
در بخش دندانپزشکی با شعار پیشگیریبهتر از درمان است ، این تیم با آموزش بهداشته دهان و دندان از طریق بسته های آموزشی و تصویری ، توزیع مسواک و خمیر دندان ، وارنیش فلوراید تماما طبق استاندارد های وزارت بهداشت و تحت نظارت بخش دهان و دندان این وزارت خانه صورت می گیرد.
در بخش درمانی ، تمامی بیماران مناطق هدف تحت معاینه ی اولیه قرار گرفته سپس برای کشیدن و ترمیم و … در همان روستا با تجهیزات دندانپزشکی سیار تحت درمان قرار می گیرند.
کارگروه رسانه
این گروه متشکل از تیم مستندسازی وعکاسی ، گروه فیلم برداری وتدوین گران و طراحان سایت جهادی می باشد این گروه در تمامی اردوها و ماموریت ها اعم از شناسایی ، ماموریت های جهادی، اردوهای زیارتی همراه کار گروه های تخصصی می باشد.
گروه مستند ساز در حین ماموریت های جهادی اقدام به تهیه ی عکس و فیلم همراه با گزارش از تمامی ماموریت ها نموده و سپس برای حفظ آثار ابتدا مستندات را آرشیو می نماید و یک نسخه جداگانه در هارد گروه جهادی ذخیره می نمایند .
تمامی مستندات باید بر اساس زمان برگزاری اردو طبقه بندی شود و هر کارگروه فایل جداگانه ی مستند داشته باشد.
در پایان هر ماموریت این کارگروه موظف است چند تیزر و فتوکلیپ و کلیپ ارائه نماید.
این گروه یک مستند تصویری از عملکرد کلیه ی کارگروه ها برای یک سال باید تهیه کند و بعد از نمایش آرشیو نماید.
(نکته : کارگروه مستند سازی موظف می باشد تمامی عکس ها و تصاویر ، کلیپ های گروه جهادی را همراه با ثبت آرم گروه جهادی منتشر نماید و جهت جلوگیری از هرگونه مستندات گروه جهادی از ارائه ی فیلم و عکس خام جدا پرهیز نماید.)
مدیریت سایت گروه جهادی ◄
طراحی سایت ، تهیه محتوا ، به روزرسانی سایت ، پرداخت هزینه سالیانه سایت و ارتقاء سایت با برنامه های نرم افزار به روز و مدرن ، پاسخگویی به ایمیل های دریافتی در جهت ارتباط بیشتر گروه جهادی با کاربران فضای مجازی بر عهده ی مدیر سایت گروه جهادی می باشد.
کارگروه کار آفرینی
عصاره ی کار آفرینی درک و بهره برداری از فرصت هاست.
کار آفرینان کسانی هستند که اقتصاد سازمان ها را زنده می کنند.
شعار گروه کار آفرینی جهادی ما(فرصت جویی و فرصت پروری = کارآفرینی و اشتغال زایی)
تمامی خدماتی که در غالب پروژه های عمرانی ، خدمات پزشکی ، فعالیت های آموزشی ، اردو های زیارتی بستری است برای ایجاد اعتماد و نفوذ در روستاهایی که از بیکاری رنج می برند و با پدیده ی مهاجرت قشر جوان به شهر ها مواجه می باشند ،لذا گروه جهادی ما با ارائه ی خدمات ذکر شده بسترمناسبی را برای ایجاد اشتغال و کارآفرینی در روستا ها فراهم نموده است.
ایجاد کارگاه خیاطی در یک روستای محروم ۵۰ نفر از زنان روستا را وارد چرخه ی تولید نموده است .
ایجاد کارگاه گلیم بافی ۳۰ نفر از زنان یک روستای محروم را وارد چرخه ی تولید نموده است.
(نکته : استفاده مواد اولیه بومی، استعداد یابی ، پیشینه تاریخی آن محصول در روستا و… موارد بسیار با اهمیتی می باشد که کارگروه کارآفرینی جهادی ما در ایجاد این دو کارگاه مورد نظر قرار داده است.)
رابطه بین کار آفرینی و نوآوری :
- معرفی یک کالای جدید
- به کارگیری یک شیوه ی جدید برای تولید یک محصول قدیمی
- ایجاد یک بازار جدید برای یک محصول موجود
- کشف و به کارگیری یک منبع جدید برای تامین مواد اولیه
- ایجاد یک ساختار جدید برای یک صنعت جدید
- کاهش وابستگی
- ارتقاء ایمنی و سلامت
- جرئت ریسک کردن
- آینده نگری کردن
- ارزش آفرینی
- پیشرو بودن
- کاهش زمان انجام کار
- دسترسی آسان
کارگروه اردوهای زیارتی
این گروه با هدف ارتقاء بینش و بصیرت وحب اهل بیت (ع) عاشقان حرم علی ابن موسی الرضا (ع) را در پایان اردوی بهار و تابستان (سالی ۲ بار) اعزام به مشهد مقدس می نماید و همچنین سالی یک بار عاشقان حرم سیدالشهدا (ع) را راهی عتبات عالیان می نماید .
تمامی شرکت کنندگان در اردو های زیارتی گروه جهادی زائر اولی های روستاهای محروم مناطق هدف می باشند که خود توان مالی برای این امر را نداشته و گروه جهادی از طریق نیکوکاران هزینه های سفر را تامین می نماید .
لازم به ذکر است که هدف از برگزاری اردوهای زیارتی کار فرهنگی می باشد.
کارگروه عمران
این گروه متشکل از اساتید و مهندسین مجرب و تکنسین های فنی متخصص می باشد.
پروژه هایی که در مرحله ی شناسایی توسط تیم عمران ضرورت ساخت آن برای روستا تایید می شود پس از چند مرحله پژوهش ، مطالعه و تحقیق و رای زنی با مسئولان محلی و اهالی روستا و تامین بودجه و مشارکت مردمی برای اجرا در دستور کار تیم عمران قرار می گیرد.
استفاده از( مصالح بومی ، توجه به نقشه و ساختار اقلیم ، پرهیز از هر نوع ساخت سازه ی غیر متعارف و غیر بومی ،ضریب امنیت و استحکام بالا در هر سازه طبق استاندارد های معین شده ،بیمه ی کارگران و کارفرمایان ،الزامی نمودن استفاده از لباس کار و وسایل جانبی در حین کار برای کلیه جهادگران و کارگران روستایی،تعامل دو جانبه با مسئولین مربوطه ی محلی ) جزو لاینفک قوانین کارگروه عمران می باشدکه در تمامی پروژه های عمرانی گروه جهادی لازم الاجرا می باشد.
کارگروه دامپزشکی
این تیم متشکل از دامپزشکان متخصص (داخلی دام های بزرگ ، مامایی و بیمارهای تولید مثل ، طیور، جراحی ) ، دامپزشکان عمومی ، تکنسین ، کارشناس ، کاردان های دامپزشکی و…می باشد .
کارگروه دامپزشکی در تمامی مناطق هدف ابتدا به پایش که شامل : بررسی و اخذ تاریخچه بیماری ها ، واکسیناسیون دام ها ، تعداد دام ها ، مشکلات و بیماری ها موجود در روستا می شود، اقدام می کنند.
تیم دامپزشکی موظف به تشکیل جلسات هماهنگی قبل از ماموریت های جهادی و نامه نگاری به سازمان های مربوطه ( اعم از سازمان دامپزشکی و شبکه دامپزشکی شهرستا ن و … ) اخذ مجوز و هماهنگی به منظور فعالیت و پیگیری جهت تهیه داروها و تجهیزات با توجه به بیماری ها و نیازهای موجود در منطقه ی هدف می باشد.
(نکته : تمامی دامپزشکان داوطلب جهت ارائه خدمات به عنوان درمانگر در گروه دامپزشکی موظف به دارا بودن شماره نظام دامپزشکی و مهر باشند و درمانگران این گروه باید دارای حداقل مدرک دکترای عمومی دامپزشکی باشند.
تمامی امور درمانی اعم از ویزیت و تجویز دارو و… باید توسط درمانگران یا تحت نظارت مستقیم آنان صورت گیرد.
اعضای گروه دامپزشکی حین انجام فعالیت در روستا های هدف ملزم به استفاده از روپوش و لباس مخصوص و متناسب کار می باشند .
مسئول گروه دامپزشکی موظف است تمامی اعضاء گروه دامپزشکی را بیمه نماید واین بیمه فقط در گروه جهادی سربازان حضرت زینب(س) و در حین ماموریت اعتبار دارد .)
اقدامات گروه :
- سم پاشی جایگاه نگهداری دام و طیور
- واکسیناسیون
- ویزیت و درمان
- مشاوره ( ارائه راهکارهای مهم و کاربردی جهت پرورش بهینه دام و طیور وارائه راهکارهای مدیریت تولید مثل گله)
- آموزش و تعلیم به منظور ارتقاء سطح دانش و آگاهی روستاییان جهت پیشگیری از ابتلاء به بیماری های مشترک ، ضرورت واکسیناسیون (مایه کوبی )، ضرورت درمان ضد انگلی و…)
خدایا چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار
گروه جهادی سربازان حضرت زینب (س) تهران
جهاد ادامه دارد….
********************************************************************
« ان الذين امنوا و الذين هاجروا و جاهدوا في سبيل الله اولئك يرجون رحمت الله و الله غفور رحيم»
« كساني كه ايمان آورده و كساني كه هجرت كرده و در راه خدا جهاد نموده اند، آنها اميد به رحمت پروردگار دارند و خداوند آمرزنده و مهربان است» بقره-۲۱۸
فصل اول:
مقدمه
از ويژگي هاي انقلاب اسلامي ايران احياء مفاهيم اصيل و مهمي چون: مبارزه و جهاد است. ايجاد نهادهاي تأثيرگذاري مانند كميته امداد، جهاد سازندگي، بسيج و نهضت سوادآموزی توسط بنيان گذار جمهوري اسلامي نيز در همين راستا بوده است. پس از دوران دفاع مقدس، جهادي‌گري در ديگر عرصه ها ادامه پيدا كرد. در اواخر دهه هشتاد و با تشكيل «بسيج سازندگي» فرصت دوباره اي پيدا شد تا نسل جديد و علاقمند به مكتب جهادي، فعاليت هاي گسترده و اثرگذار خود را بر محروميت زدايي مناطق فراموش شده كشور كه كم هم نبودند، متمركز كنند.
هسته اوليه گروه جهادي ناديان هم با همين رويكرد، و با آسيب شناسي اجمالي يك دهه فعاليت گروه هاي مختلف جهادي كه عموماً در فصول تابستان و ايام نوروز و صرفاً در نقاط محروم روستايي كشور مشغول خدمت رساني هستند، با سركشي هفتگي به بعضي نقاط محروم شهر شيراز و استان فارس فعاليت خود را شروع كرد. ابتدا چند نفر دانشجو و طلبه و به تدريج ساير اقشار مردمي به صورت خودجوش به اين گروه پيوستند و دامنه فعاليت گروه نيز از ارائه خدمات درماني به ديگر خدمات فرهنگی، آموزشي ، تحصيلي، مشاوره اي و عمراني گسترش پيدا كرد.
فصل دوم:
۱- نام: گروه جهادي ناديان كه در اين اساسنامه به اختصار «گروه» ناميده مي شود.
فصل سوم:
۱- اهداف گروه:
اهتمام به محروميت زدايي و خدمات رساني به هم نوعان بر اساس جهان بيني توحيدي و تأكيد بر اخلاق اسلامي و گسترش فرهنگ جهادي در سطح جامعه در حد توان گروه.
تبصره: منظور از فرهنگ جهادي بر اساس آيات قرآن و روايات اهل بيت عليهم السلام، ابتدا شامل تأكيد بر جهاد اكبر كه همان مبارزه با نفس اماره و خودسازي فردي است و پس از آن آمادگي كامل براي ايثار و از خود گذشتگي در عرصه‌هاي مختلف جهاد اصغر مي باشد.« و الله الله في الجهاد باموالكم و انفسكم و السنتكم في سبيل الله»
و خدا را! خدا را! درباره جهاد با اموال و جانها و زبان هاي خويش در راه خدا- «نهج البلاغه- نامه ۴۷»
فصل چهارم:
۱- ويژگي هاي گروه:
۱-۱- اين گروه مستقل بوده و به هيچ نهاد يا ارگان دولتي يا غير دولتي وابستگي ندارد. اما در صورت امكان از تعامل و همكاري ساير افراد، نهادهاي رسمي و غير رسمي در جهت پيشبرد فرهنگ جهادی استفاده خواهد كرد.
۱-۲- خدمات خيرين، همكاري و فعاليت هاي جهادي در اين گروه به صورت داوطلبانه، تبرّعا و بدون چشم داشت مادي و بر اساس احساس مسئولیت و بی تفاوت نبودن نسبت به دیگران و همچنین تعهدات اخلاقي و تكليف ديني بوده و هيچ گونه امتياز يا سابقه استخدامي و دولتي محسوب نخواهد شد.
۱-۳- همكاري و فعاليت در این گروه بر اساس آيه شريفه «لا يكلف الله نفسا الا وسعها» با توجه به انجام وظيفه در حد توان گروه خواهد بود. اين گروه سعي دارد به نوعي تسهيل كننده ارائه خدمات به محرومين جامعه باشد و حتی المقدور برخي مشكلات را به مسئولين ذيربط انعكاس دهد.
۱-۴- این گروه بر اساس سیره اولیای الهی، خدمت به بندگان خدا را خدمت به خدا تلقی می کند. لذا اعتقاد گروه به انجام تكليف و نه الزاماً حصول به نتيجه مي باشد و اعضاء گروه فعاليت هاي خود را نوعي پرداخت زكات توانايي هاي خود در اين دنيا و باقيات صالحات در آخرت مي دانند.
۱-۵- گروه معتقد است كه بر اساس سنت حسنه كيسه به دوشي انبياء و ائمه طاهرين عليهم السلام، خدمت به محرومين و نيازمندان محدود به مكان، زمان و حتي برخي اعتقادات خاص نمي باشد.
۱-۶- اين گروه منبع مالي مستقلي نداشته و تمام سعي خود را در رساندن انواع كمك هاي مردمي و سایر نهادها به نيازمندان و مستحقان معطوف مي دارد.
فصل پنجم:
۱- اركان گروه
۱-۱- مسئولیت کل گروه
۱-۲- شوراي سياست گذاري
۱-۳- واحدهاي هشت گانه (شناسایی، آموزشي- فرهنگي، بهداشت و درمان، پژوهش، مشاوره، عمراني، مالي و روابط عمومي)
۲- شوراي سياست گذاري :
۲-۱- اعضاء اين شورا پنج نفر و عبارتند از: مسئول كل گروه، مسئول گروه برادران، مسئول گروه خواهران، مسئول واحد مالي و مسئول روابط عمومي است که با رای اکثریت گروه انتخاب می شوند.
۲-۲- كليه تصميم گيري هاي اصلي و راهبردي گروه بر اساس نظر جمعي (اكثريت) اين شورا اتخاذ شده و توسط ساير اعضاء لازم الاجرا مي باشد.
۳- فعاليت در گروه مستلزم داشتن روحيه جهادي، توانايي خدمت به محرومين و تقيد به موازين اخلاق اسلامي و پر كردن فرم عضويت مي باشد.
۴- انتخاب مسئوليت واحدهاي مختلف بر اساس پيشنهاد مسئول قبلي يا ساير مسئولين واحدها و تأييد شوراي سياستگذاري خواهد بود.
۵- انتخاب مسئوليت واحدها و تقسیم وظایف اعضاء گروه حتي المقدور بر اساس توانمندي، تخصص، علاقه و در صورت اضطرار تشخيص شوراي سياست گذاري خواهد بود.
۶- به منظور بررسی عملکرد شورای سیاست گذاری، هر دو سال یک بار با بر گزاری انتخابات و تائید شورای عمومی (اکثریت اعضاء گروه) ،ابقاء یا جایگزین نمودن افراد شورای سیاست گذاری انجام خواهد گرفت.
۷-برگزاری جلسات شورای عمومی گروه بر حسب ضرورت و تشخیص شورای سیاست گذاری می باشد.
۸- رعايت سلسله مراتب سازماني، انجام هماهنگي هاي لازم اعضاء با مسئولين و نظم و انضباط از اصول بديهي هر نوع فعاليت جمعي بوده كه در اين گروه نيز مورد تأكيد مي باشد.
۹- كليه اعضاء گروه چه به صورت فردي و چه به صورت برنامه هاي از پيش تعيين شده توسط گروه، مؤظف به افزايش دانش سازماني كه همان ارتقاء بينش و منش فرهنگ جهادي است، مي باشند.
۱۰- چون گروه بر اساس صداقت، خيرخواهي و همدلي اعضاء شكل گرفته، لذا استفاده از تجربيات مفيد ديگران و فرايند «يادگيري-ياددهي» (يادگيري از ديگران و آموزش به ديگران) در جهت افزايش آگاهي افراد، مورد تأكيد مي باشد.
۱۱- تمهيدات انگيزشي ، تشويقي و تنبيهي در جذب يا طرد اعضاء توسط شوراي سياستگذاري اعمال خواهد شد.
۱۲- جهت ارزيابي مستمر و آسيب شناسي كه كمك موثري به بقاء و ادامه فعاليت هاي گروه در راستاي اهداف تعيين شده مي‌باشد، فرهنگ «خود انتقادي» و نقد درون گروهي مورد تأكيد اعضاء گروه مي باشد.
۱۳- حوزه اصلي فعاليت گروه مناطق محروم شهر شيراز و استان فارس بوده و در شرایط خاص و با تشخيص شوراي سياستگذاري محدوديت جغرافيايي نخواهد داشت.
۱۴- افزایش یا کاهش دامنه فعالیت گروه با توجه به شرایط جامعه و پیشنهاد اکثریت شورای عمومی و تایید شورای سیاست گذاری مشخص خواهد شد.
واحدهاي مختلف
۱- واحد شناسایی:
وظيفه اصلي اين واحد شناسايي دقيق مناطق، خانوار يا افرادي است كه گروه قصد دارد فعاليت خود را در آن مورد آغاز كند. افراد اين واحد مي بايست با اصول و موازين كلي گروه جهادي آشنا بوده و با جمع آوري اطلاعات دقيق از موضوع مورد نظر و ارائه به شوراي سياستگذاري جهت تصميم گيري، تسهيل در مراحل بعدي فعاليت گروه نيز فراهم آورد.
۲ – واحد فرهنگي- آموزشي:
وظايف اصلي اين واحد طراحي و ارائه برنامه هاي آموزشي و فرهنگي مطابق با اهداف گروه و متناسب با نياز افراد منطقه مورد مطالعه است. برنامه ريزي آموزشي ارتقاء دانش سازماني اعضاء گروه نيز بر عهده اين واحد مي باشد. افراد اين گروه مي بايست با تنوع كارهاي فرهنگي و تأثير گذاري آن در ذهن مخاطبين و همچنين مباني اعتقادي دين مبين اسلام و برخي تكنيك هاي آموزشي و مخاطب شناسي آشنايي كافي داشته باشند.
۳- واحد بهداشت و درمان:
اين واحد داراي زير مجموعه هاي پزشك عمومي و برخي تخصص ها و همچنين پرستاري و مامايي مي باشد كه در صورت تشخيص اوليه متخصص مرتبط، مراجعه كننده به مراكز درماني معرفي مي شود.
۴- واحد مشاوره:
ارائه خدمات مشاوره اي در زمينه هاي مختلفي مانند: خانواده، ازدواج، ترك اعتياد، تحصيلي، اعتقادي و … به عهده اين واحد مي باشد.
۵- واحد پژوهش:
وظيفه اصلي اين واحد در زمينه مطالعات نظري و پژوهش هاي ميداني قبل، حين و بعد از فعاليت ها و اردوهاي جهادي است. توليد محتوا در برخي زمينه هاي آموزشي و همچنين نظر سنجي و ارزيابي علمي فعاليت هاي گروه در اين واحد انجام مي گيرد. آشنايي با مباني علمي و داشتن روحيه تحقيق و پژوهشگري از مهارت هاي اوليه اين گروه است.
۶- واحد اداری- مالي:
كليه تصميم گيري هاي مرتبط با جذب اعتبار، بررسي هزينه هاي گروه و اطلاع از آمار موجودي اقلام نقدي و غير نقدي و همچنین پیگیری امور پرسنلی اعضاء ، تدارکات، پشتیبانی و اجرایی مربوط به با سازمان ها و ادارات به عهده اين واحد مي باشد.
۷- واحد عمراني:
در صورت نياز، تعمير، ساخت و بهسازي برخي از فضاهاي مورد مطالعه گروه، با استفاده از تجربيات متخصصان اين واحد صورت مي گيرد.
۸- واحد روابط عمومي:
از آنجا كه روابط عمومي ها، تابلو و نماد يك سازمان هستند، ارتباط مناسب و تأثيرگذار گروه با بيرون از مجموعه، اطلاع رساني به هنگام و دقيق و همچنين اطلاع ساير اعضاء از آخرين تصميم گيري هاي شوراي سياستگذاري، جذب مخاطبين و نيروهاي جديد، آشنايي با مهارت هاي ارتباط اجتماعي، آراسته بودن به ظواهر ديني و اخلاقي و آشنايي با كليه موازين فكري گروه، از وظايف اين واحد مي باشد. مديريت وبلاگ گروه، مستند سازي مكتوب و غير مكتوب و … نیز در این واحد انجام می پذیرد.
منبع اساس نامه : پایگاه اطلاع رسانی گروه جهادی نادیان به نشانی http://nadiyan.blogfa.com/page/asasnameh
********************************************************************
|
